Sát thủ 16 tuổi và lời thú tội lạnh lùng

Thảm án lúc hoàng hôn

Vụ việc diễn ra đã hơn 10 năm nhưng làng quê nghèo Quỳnh Châu (Quỳnh Lưu) vẫn chưa hết rúng động. Trong ký ức của dân làng thời đó, người ta vẫn không tin một đứa trẻ đến con gà còn không dám cắt tiết như Quang sao lại có thể ra tay tàn độc với người khác như thế.

Hiện trường vụ án tại xã Quỳnh Tam, huyện Quỳnh Lưu.

Ngày 10/8/2012, sau 4 ngày kể từ khi vụ án xảy ra, cuối cùng kẻ sát nhân Phan Xuân Quang (SN 1996), trú tại xóm 9, xã Quỳnh Châu, huyện Quỳnh Lưu (Nghệ An) cũng đã sa lưới pháp luật. Tại thời điểm bắt, Quang chưa tròn 16 tuổi nhưng hành vi tội ác mà Quang phạm phải khiến cho nhiều người không khỏi giật mình.

Khoảng 18h45’ ngày 6/8/2012, trên địa phận xóm 1, xã Quỳnh Tam (Quỳnh Lưu), ông Phạm Văn Hồng (60 tuổi) và con rể là Phan Đức Tường (30 tuổi), đang ngồi trong nhà xem tivi thì nghe tiếng kêu cứu ngoài đường, liền vội chạy ra và chứng kiến một thanh niên lảo đảo bước ra khỏi ô tô BKS 37A - 024.00, tay ôm cổ bê bết máu lảo đảo được vài bước rồi đổ gục.

Ngay lập tức, nạn nhân được người dân gọi xe cấp cứu và chở vào trạm xá quân đội gần đó cấp cứu. Tuy nhiên, khi đến nơi thì nạn nhân đã tử vong, nên người lái xe đành đưa nạn nhân cùng chiếc xe trả lại hiện trường và báo cơ quan công an.

Nhận được tin báo, lãnh đạo Công an huyện Quỳnh Lưu khẩn trương cử cán bộ nhanh chóng đến hiện trường. Qua xác minh, điều tra ban đầu, nhận thấy đây là vụ án mạng nghiêm trọng, hành vi của đối tượng là vô cùng dã man, có sự chuẩn bị trước nên lãnh đạo đơn vị quyết định xác lập chuyên án.

Tại hiện trường vụ án, qua khám nghiệm tử thi cho thấy, nạn nhân bị một vết cắt ở cổ gây đứt động mạch chủ dẫn tới tử vong. Ngoài ra, nạn nhân còn bị đứt 2 ngón tay. Điều này cho thấy, nạn nhân có sự giằng co với hung thủ. Hung khí sát hại nạn nhân được xác định là một chiếc liềm (loại dùng cắt cỏ, gặt lúa...).

Các nhân chứng cho biết, thời điểm nạn nhân kêu cứu thì phát hiện một bóng đen chạy vào khu vực rừng trồng, nhưng do trời tối nên không ai nhận diện được. Ngay sau đó, nạn nhân nhanh chóng được xác định là anh Nguyễn Văn Lạng (SN 1973), trú tại xóm Tuần B, xã Quỳnh Châu, huyện Quỳnh Lưu. Nạn nhân làm nghề sửa chữa điện thoại di động, có tiệm nằm ngay trên Quốc lộ 48. Ngoài sửa chữa điện thoại di động, anh Lạng còn mua một chiếc ô tô con để chạy chở khách kiếm thêm thu nhập.

Lấy lời khai những người có liên quan, các điều tra viên được chị Nguyễn Thị Mùi (chị gái anh Lạng) cho biết, khoảng 17h cùng ngày, anh Lạng đến nhà chị chơi và ở lại ăn cơm. Khi hai chị em chưa kịp ăn thì anh Lạng có điện thoại. Nghe xong, anh Lạng bảo có khách thuê xe đi xã Tân Thắng giá 350 ngàn đồng, rồi nhanh chóng ra về.

Chị Lê Thị Long (vợ anh Lạng) kể, anh Lạng về cất xe máy, điều khiển ô tô nói đi chở khách về xã Tân Thắng. Anh còn nói ở nhà cứ chờ, anh sẽ về ăn cơm với cả nhà cho vui, nào ngờ lại gặp nạn.

Sát thủ lộ diện

Từ những thông tin trên, các trinh sát nhận định: Mấu chốt quan trọng của vụ án có thể bắt đầu từ cuộc gọi tới số máy của nạn nhân lúc 17 giờ. Không mấy khó khăn, các trinh sát đã lần ra được số điện thoại gọi đến vào thời gian trên là số 01648632xxx. Qua xác minh số điện thoại này, chủ nhân là Phan Xuân Quang. Xác minh về nhân thân được biết, Quang học chưa hết lớp 8 thì bỏ. Hằng ngày, ngoài việc chăn trâu, cắt cỏ phụ giúp bố mẹ, Quang còn đàn đúm với bạn bè, chuyên tham gia trộm cắp vặt.

Chân dung sát thủ 16 tuổi. Ảnh: HSVA cũ

Chính quyền địa phương đã nhiều lần xử phạt hành chính vì những thói hư tật xấu này của Quang. Tiếp tục xác minh các mối quan hệ xã hội còn nắm được thông tin: Cách ngày xảy ra vụ án 1 tuần, Quang có đến tiệm của anh Lạng bán 1 chiếc điện thoại. Trong lúc trao đổi, mua bán, Quang và anh Lạng xảy ra mâu thuẫn cãi nhau kịch liệt. Từ đây, các trinh sát nhận định, khả năng gây án mạng có thể xuất phát từ đây.

Tuy nhiên, khi bí mật theo dõi những hành vi, cử chỉ cũng như sinh hoạt hằng ngày của Quang, các trinh sát thấy đối tượng vẫn tỏ ra bình thường, không thể hiện chút lo lắng hay biểu hiện gì khác thường. Hằng ngày Quang vẫn đi cắt cỏ, chăn trâu và chơi bời cùng bạn bè. Làm sao để nghi phạm lộ diện là một bài toán hóc búa.

Không hiểu từ đâu, bỗng chốc tin đồn Quang chính là hung thủ gây án lan rộng khắp nơi và ngày 9/8/2012, Quang “mất tích”. Chi tiết này càng củng cố thêm tài liệu, chứng cứ để khẳng định Quang chính là kẻ đã ra tay sát hại anh Lạng.

Ngày 10/8/2012, các trinh sát xác định được Quang đang trốn trong rừng nên một mặt tổ chức lực lượng vây bắt, một mặt thuyết phục gia đình liên lạc, kêu gọi Quang ra đầu thú. Tuy nhiên, qua trao đổi với gia đình, Quang cho biết không đầu thú, đồng thời, yêu cầu mẹ phải đem tiền, quần áo và cơm tới để y ăn no rồi bỏ trốn.

Trưa cùng ngày, chị Vũ Thị Hiền (mẹ Quang) gọi điện thoại hẹn gặp Quang tại Trường Tiểu học Quỳnh Châu B đưa áo quần, tiền và khi Quang vừa xuất hiện thì bị bắt giữ.

Khai nhận tại cơ quan cảnh sát điều tra, nguyên nhân gây án là do trước đó, Quang đưa điện thoại trộm được đến bán cho anh Lạng và chỉ được nạn nhân trả cho 20 nghìn đồng. Bực mình, Quang định đánh anh Lạng nhưng sức vóc nhỏ bé hơn nên Quang đành bỏ đi và nung nấu ý định “rửa hận”.

Chiều 6/8/2012, Quang thủ liềm cắt lúa và gọi anh Lạng chở mình đi xã Tân Thắng. Khi đến khu vực vắng người thuộc xã Quỳnh Tam, Quang liền đưa liềm lên ngoắc cổ nạn nhân. Do quá trình chống đỡ, anh Lạng bị đứt lìa 2 ngón tay rồi ôm cứng lấy cái liềm. Quang đã đạp cửa xe bỏ chạy để mặc nạn nhân lại. Quang trèo qua hàng rào căn nhà gần đó, cởi áo, xuống hồ nuôi cá nấp, sau đó trèo lên mương nước trên mái nhà trốn đến 4 giờ sáng mới về.

Điều khiến các trinh sát ngạc nhiên hơn đó chính là ngày hôm sau, Quang vẫn đi chăn bò bình thường như không có chuyện gì xảy ra. Thậm chí, khi pháp y đến hiện trường, Phan Xuân Quang vẫn cười đùa, bình luận với bạn bè.

Từ trộm cắp đến các thú chơi bệnh hoạn

Khuôn mặt non choẹt, người nhỏ thó, gầy gò nhưng Phan Xuân Quang lại có “chiến tích” khá nổi bật về các khoản ăn chơi, trộm cắp và cả thú chơi khác người.

Đang học lớp 8, nhưng vì ham chơi, lười học, Quang bị bố mẹ bắt nghỉ ở nhà chăn trâu. Nhìn bề ngoài Quang có vẻ hiền lành, chịu khó, thậm chí như nhiều người hàng xóm nhận xét thì không bao giờ nó tham gia đánh nhau, đến cắt tiết con gà cũng sợ. Thế nhưng, các vụ trộm cắp vặt của Quang thì kể cả ngày không hết.

Ông bà, bố mẹ, người thân, hàng xóm đều đã trở thành nạn nhân của Quang ít nhất một lần. Lần lượt cứ điện thoại di động, tiền, thậm chí gà vịt, nhà ai sơ hở là bị Quang “thó” ngay. Số tài sản trộm cắp được, Quang bán rồi lấy tiền chiêu đãi bạn bè ăn uống, chơi bời.

Chị Nguyễn Thị Hiền - mẹ Quang kể, có lần bạn không có tiền đóng tiền học, Quang liền đi trộm tài sản bán lấy tiền cho bạn. Biết tật xấu của con mình, nên lần nào Quang chôm chỉa, bố mẹ đều đến nhà nạn nhân xin thông cảm, đền bù cho họ rồi về ngọt nhạt khuyên con, nhưng Quang vẫn không bỏ được thói xấu. Có lần Quang trộm cắp, bị bố treo lên xà nhà, lấy roi mây quất cho tứa máu, nhưng sau đó thì lại “chứng nào tật nấy”.

Bị đánh, bị mắng chửi nhiều, Quang trở nên trơ lỳ. Hễ bị mắng hơi nặng lời là lại bỏ nhà lang thang, trộm cắp kiếm sống, đến khi bố mẹ đi tìm mới chịu về. “Đầu tháng 7 vừa rồi nó cũng bỏ nhà đi mấy hôm không về. Tui đi tìm thì thấy nó đang đi chiếc xe máy của ai đó. Gạn hỏi mãi mới biết nó mới trộm 2 chiếc xe máy của người dân xóm 8 và xóm Bá Ngọc. Đưa xe xuống trả cho người ta, vợ chồng tui lấy dây xích xích chân con đưa lên UBND xã xin cho nó được đi trường giáo dưỡng. Thế nhưng, hồ sơ chưa hoàn tất, chưa kịp đi thì nó lại gây ra chuyện” - chị Vũ Thị Hiền cho biết.

Ngoài cái tật “nghiện” ăn cắp vặt, Quang còn là nỗi khiếp sợ của đàn bà, con gái trong làng. Cứ đêm đến, phát hiện ai đó đi tắm, kiểu gì nó cũng mò đến rình rồi trộm cả đồ lót đưa về nhà. “Gia đình tui đến khổ sở với trò bệnh hoạn của thằng Quang, nhưng khuyên bảo, đánh đập cũng không ăn thua. Tui nghi con mắc bệnh tâm lý chi đó, mấy lần định đưa đi khám, nhưng cứ nấn ná vì nghĩ nó đang tuổi dậy thì, tâm sinh lý chưa ổn định nên...” - anh Phan Xuân Minh bỏ lửng câu nói khi nhắc đến con.

Từ khi biết con mình chính là thủ phạm trong vụ án tài xế Nguyễn Văn Lạng bị cứa cổ, cả gia đình anh Minh, chị Hiền như chết lặng. Ai hỏi gì về Quang, anh Minh cũng lắc đầu: “Tui coi như nó chết rồi!”. Còn chị Hiền hết nằm bệt trên giường lại ngồi tựa vào tường, mắt đỏ hoe khi ai đó vô tình chạm vào nỗi đau mà chị đang gánh chịu. Dẫu biết con thuộc diện “bất trị”, nhưng anh Minh, chị Hiền đều không ngờ Quang chính là thủ phạm sát hại anh Lạng.

Gia đình bị hại không có yêu cầu giảm án cho bị cáo. Ảnh: HSVA

Chị Hiền cả khóc cả chia sẻ: “Thậm chí sáng ngày hôm đó, khi tui gặp hắn ở Trường Tiểu học Quỳnh Châu, hắn vẫn khẳng định con không giết chú Lạng. Đến khi chú công an đọc lệnh bắt hắn về vì tội giết người, tui nghe xong mà đứng không vững, ngã quỵ luôn. Nhà có thằng con mang tội giết người, tủi nhục lắm cô ơi, còn dám ngẩng mặt lên với ai nữa”. Dù giận con rất nhiều, nhưng với tấm lòng người mẹ, tình mẫu tử thiêng liêng, trước khi vào trại giam chị chuẩn bị một ít bánh kẹo, sữa, quần áo để ngày mai vào thăm con.

Ông Lưu Hải Việt - nguyên Trưởng Công an xã Quỳnh Châu tại thời điểm đó cho biết: “Thời điểm Phan Xuân Quang ăn trộm 2 chiếc xe máy trên địa bàn, chúng tôi đã lập hồ sơ để đưa Quang vào trại giáo dưỡng. Tôi không nghĩ đối tượng có đủ sự liều lĩnh để gây án do ngoài tội ăn cắp và nhìn phụ nữ tắm thì Quang không hề đánh nhau, cờ bạc, nghiện hút. Thế nhưng, khi đưa về trụ sở xã thì đối tượng hết sức lì lợm, thản nhiên như không có chuyện gì xảy ra. Lại càng không thể tin được chỉ vì lý do anh Lạng chê điện thoại của mình... Tôi cho rằng, Phan Xuân Quang có vấn đề về tâm thần…”.

Vụ án xét xử Phan Văn Quang diễn ra vào tháng 1/2013. Tại phiên tòa, bị cáo đã thành khẩn khai báo mọi hành vi phạm tội và tỏ ra ăn năn hối cãi. Xét thấy hành vi của bị cáo mang tính chất côn đồ, hung hãn, ra tay tàn độc nhưng tại thời điểm phạm tội Phan Văn Quang chưa tròn 16 tuổi, lại thành khẩn khai báo và đã tích cực bồi thường một phần thiệt hại cho gia đình nạn nhân. Xem xét các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ, HĐXX đã tuyên phạt Phan Văn Quang 11 năm tù, thấp hơn 1 năm so với mức án của Viện KSND tỉnh Nghệ An đề nghị. Ngoài ra, Quang phải có trách nhiệm chu cấp tiền nuôi 2 đứa con nhỏ của anh Lạng, mỗi tháng 500.000 đồng/người.

Không chỉ Quang nói riêng mà lứa tuổi chưa thành niên (dưới 18 tuổi) nói chung là người chưa phát triển đầy đủ về nhân cách và đạo đức. Đây là độ tuổi phát triển nhanh chóng về thể chất nhưng về tâm, sinh lý có những bất ổn, thậm chí nổi loạn, thiếu kỹ năng kiểm soát cảm xúc dẫn đến có thể thực hiện những hành vi mang tính chất bộc phát, dễ phạm tội. Trường hợp của Quang cũng là hồi chuông cảnh báo cho gia đình, toàn xã hội về việc giáo dục đạo đức đối với học sinh, nhất học sinh cá biệt. Cần sự uốn nắn, giáo dục đồng bộ đến từ gia đình, nhà trường, địa phương. Qua đó, giúp giảm thiểu cũng như ngăn chặn tội phạm trong lứa tuổi vị thành niên này./.