Vì sao hộ nghèo không "mặn mà" với nguồn hỗ trợ làm nhà tránh bão, lụt?

(Baonghean) - Cuối năm 2014, Nghệ An cùng với 13 tỉnh ven biển khác triển khai chương trình xây nhà phòng tránh bão, lụt cho các hộ nghèo theo Quyết định 48/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Qua gần 1 năm triển khai, hiện nay nhiều hộ nghèo đã nhận tiền hỗ trợ của Nhà nước và vay vốn của Ngân hàng chính sách xây nhà. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn những hộ nghèo xin rút vì mức hỗ trợ quá thấp.

Chị Trần Thị Huệ, ở xóm 2, xã Nam Cường (Nam Đàn) là một trong số đó. Chồng mất, chị đang sống với bố đẻ năm nay cũng đã 80 tuổi và nuôi con đang học lớp 4, trong khi đang bị bệnh nặng phải ra Hà Nội chữa trị hàng tháng. Tất cả chi phí sinh hoạt, chữa bệnh đều trông chờ vào 3 sào ruộng nên hoàn cảnh rất khó khăn. Vì vậy, mặc dù rất muốn làm nhà chống lụt nhưng chị vẫn phải xin rút khỏi danh sách được hỗ trợ.

Căn nhà cũ kỹ của bố con chị Trần Thị Huệ ở xóm 2, xã Nam Cường (Nam Đàn) nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ.

Tại xã Nam Cường, trong danh sách được duyệt xây dựng theo Quyết định 48/2014 thì mới có 9/17 hộ làm nhà; số hộ còn lại hầu hết đều có đơn gửi xã xin rút không nhận hỗ trợ do điều kiện khó khăn.

Tính tổng thể, trên địa bàn huyện Nam Đàn có 76 hộ được duyệt hưởng hỗ trợ theo Quyết định 48. Trong đó, giai đoạn 1, mới có 41/55 hộ thuộc 4 xã Nam Cường, Nam Phúc, Nam Kim và Nam Trung làm nhà tránh lụt; số còn lại phần lớn do quá nghèo, không có điều kiện huy động thêm vốn để cùng nguồn hỗ trợ, cho vay để làm nhà.

Căn nhà của bố con chị Huệ.

Trước thực trạng này, ngày 11/11/2015, UBND huyện Nam Đàn đã có văn bản gửi chủ tịch UBND 4 xã trên yêu cầu trực tiếp chỉ đạo các đoàn thể chính trị, xã hội tổ chức động viên, giúp đỡ các gia đình về ngày công, vật liệu tại chỗ… đồng thời vận động các doanh nghiệp, nhà hảo tâm tạo thêm nguồn lực để hỗ trợ kinh phí giúp các gia đình xây dựng được nhà.

Trường hợp các hộ không có nhu cầu xây dựng nhà ở và có nguyện vọng xin rút khỏi danh sách đối tượng được hỗ trợ thì "UBND các xã tổng hợp danh sách trình UBND huyện xem xét, phê duyệt điều chỉnh lại danh sách đối tượng được hỗ trợ thay thế các hộ xin rút khỏi danh sách”, văn bản chỉ rõ.

Tương tự, tại xã Hưng Lam, huyện Hưng Nguyên, theo rà soát của huyện và xã có 13 hộ đủ điều kiện nhận hỗ trợ nhưng khi triển khai có 9 hộ đủ điều kiện thực hiện, 4 hộ còn lại xin rút khỏi danh sách vì lý do tương tự các hộ ở Nam Đàn, trong đó có 2 hộ đã làm đơn gửi xã. Trong đó có gia đình anh Cao Anh Tuấn và chị Trần Thị Nguyệt ở xóm 5.

Trả lời về nguyên nhân từ chối nhận hỗ trợ của Nhà nước, chị Nguyệt cho biết: “Với mức hỗ trợ và cho vay như hiện tại được tổng cộng 27 triệu đồng thì gia đình rất khó xây dựng nhà tránh lụt”.

Ông Hồ Sỹ Hương, Phó phòng Công thương UBND huyện cho biết: “Chúng tôi đã tổ chức đoàn về các xã và trực tiếp đến các hộ dân để khảo sát và có 42 hộ thuộc các xã Hưng Lĩnh, Hưng Long, Hưng Xuân, Hưng Lam, Hưng Nhân, Hưng Lợi, Hưng Châu được thụ hưởng chính sách theo Quyết định 48/2014. Tuy nhiên, đến cuối tháng 10 vừa qua, theo báo cáo của các xã trên chỉ có 27/42 hộ thực hiện được".

Đơn xin rút khỏi danh sách hưởng hỗ trợ của chị Trần Thị Huệ, xóm 2 gửi UBND xã Nam Cường

Các hộ dân thuộc diện được hỗ trợ là hộ nghèo, điều kiện kinh tế rất khó khăn. Trong khi theo tính toán sơ bộ của một số hộ đã được hỗ trợ, giá thành bình quân mỗi căn nhà có diện tích 40m2 sàn, đã bao gồm cả diện tích sàn tránh lũ là khoảng 60 triệu đồng. Vì vậy, với mức hỗ trợ và vốn vay tương đối thấp, nhiều hộ nghèo khó có khả năng thực hiện.

Ông Nguyễn Trung Tiến, Phó Chủ tịch UBND xã Hưng Lam (Hưng Nguyên) cho biết: “Nên duy trì chính sách cho những hộ chưa có điều kiện làm nhà tránh lụt đợt này; đồng thời tăng mức cho vay của Ngân hàng CSXH để tiếp sức cho các hộ nghèo có thể thực hiện”.

Quyết định 48/2014 về việ hỗ trợ xây nhà tránh lũ, có lộ trình thực hiện trong 3 năm (từ năm 2014 – 2016). Theo đó, UBND tỉnh đã phê duyệt với 1.010 hộ sẽ được hỗ trợ thuộc địa bàn 13 huyện.

Theo thống kê của Sở Xây dựng, đến thời điểm giữa tháng 10/2015, tỉnh đã thực hiện được 380 căn nhà, trong đó 305 nhà xây dựng mới, 75 nhà cải tạo nâng tầng, đạt tỷ lệ 87,75% so với kế hoạch cấp vốn đợt 1 là 433 hộ.

Như vậy, để hoàn thành mục tiêu đề án đề ra cũng như đảm bảo các đối tượng hộ nghèo được phê duyệt, những vướng mắc trên cần có giải pháp tháo gỡ thích hợp nhằm đảm bảo hiệu quả thực hiện Quyết định 48/2014 và trên hết là các hộ nghèo ở khu vực bão, lụt sẽ yên tâm hơn khi có ngôi nhà mới vững chãi mỗi mùa mưa bão về.

Nhật Lệ