2 năm chiến tranh ở Gaza: Israel được gì và mất gì?

Vào ngày 7/10/2023, các chiến binh Hamas cùng các nhóm vũ trang khác đã vượt qua biên giới của Gaza và tiến hành một cuộc tấn công ở Israel, khiến gần 1.200 người chết và bắt giữ 251 con tin. Ký ức đau thương này đã gây ra một cú sốc tâm lý vẫn còn ảnh hưởng sâu sắc đến Israel hiện nay.

Để đáp trả, Israel đã phát động một cuộc tấn công vào Gaza từ ngày 8/10/2023, và 2 năm qua là một thảm kịch kinh hoàng đối với người Palestine. Theo ước tính từ Cơ quan Y tế do Hamas điều hành, các hoạt động của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã khiến ít nhất 66.000 người thiệt mạng, khoảng 80% trong số đó là dân thường, và khoảng 169.000 người khác bị thương. Các cơ quan quốc tế tin rằng con số thực tế còn cao hơn nhiều.

Tổ chức Di cư Quốc tế báo cáo rằng, 90% nhà cửa ở Gaza đã bị phá hủy hoặc hư hỏng, khiến 1,9 triệu trong số 2,1 triệu dân phải di tản. Do "cuộc phong tỏa toàn diện" mà Israel áp đặt, nhiều vùng rộng lớn đang trải qua một nạn đói nghiêm trọng, đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 450 người, trong đó có 150 trẻ em.

Mục tiêu chiến tranh chỉ đạt được một phần

Sau cuộc tấn công ngày 7/10, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã đặt ra 2 mục tiêu chính cho cuộc chiến: giải cứu tất cả con tin và "hủy diệt" Hamas. 2 năm sau, ông chưa đạt được mục tiêu nào một cách trọn vẹn.

Cụ thể, về mục tiêu thứ nhất, trong số 251 con tin, 148 người đã sống sót trở về Israel. Chỉ có 8 người được IDF giải cứu, 140 người còn lại được Hamas thả để đổi lấy hàng trăm người Palestine bị Israel giam giữ. Theo Chính phủ Israel, 48 con tin vẫn đang bị giam giữ, trong đó chỉ có 20 người được cho là còn sống.

Còn Hamas, tổ chức này vẫn tồn tại ở Gaza dù nhiều chiến binh đã bị tiêu diệt. Israel đã tiêu diệt một loạt nhân vật lãnh đạo của Hamas, bao gồm Ismail Haniyeh và Yahya Sinwar, nhưng nhóm này vẫn tiếp tục hoạt động.

Cuối tháng 9/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa ra một kế hoạch hòa bình 20 điểm cho Gaza, kêu gọi thả tất cả các con tin còn lại và giải giáp Hamas.

Các đối thủ trong khu vực suy yếu

Trong 2 năm qua, cuộc chiến không chỉ giới hạn ở Gaza. Israel đã có hành động quân sự chống lại Hezbollah ở Lebanon và lực lượng Houthi ở Yemen. Israel đã tiêu diệt thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah tại Beirut, cùng nhiều chiến binh khác trong các cuộc tấn công phối hợp.

Không quân Israel cũng đã tấn công Iran trong nhiều ngày, gây thiệt hại nghiêm trọng cho các cơ sở hạt nhân của nước này. Việc lật đổ nhà lãnh đạo Syria Bashar Assad vào cuối năm 2024 cũng khiến Iran mất đi một đồng minh quan trọng trong khu vực. Do đó, các đối thủ của Israel đã bị giáng một đòn mạnh, và vị thế quân sự của Israel trong khu vực hiện được củng cố vững chắc hơn bao giờ hết.

Bị cáo buộc diệt chủng và hậu quả ngoại giao

Cách Israel tiến hành cuộc chiến đã gây ra sự lên án mạnh mẽ từ quốc tế. Quân đội Israel đã ném bom các bệnh viện, trại tị nạn và trường học ở Gaza, giết chết hàng ngàn phụ nữ và trẻ em. Những hành động này đã dẫn đến cáo buộc Israel đang phạm tội diệt chủng.

Tháng 12/2023, Nam Phi đã kiện Israel lên Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) vì vi phạm Công ước Diệt chủng của Liên hợp quốc.

Tháng 11/2024, Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) đã phát lệnh bắt giữ đối với Thủ tướng Netanyahu và Bộ trưởng Quốc phòng khi đó là Yoav Gallant về các tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người.

Tình hình thảm khốc ở Gaza đã thúc đẩy nỗ lực công nhận một nhà nước Palestine độc lập. Trong 2 năm qua, đã có thêm 20 quốc gia công nhận Palestine, bao gồm các nước lớn như Pháp, Anh, Tây Ban Nha, Australia và Canada. Nhiều quốc gia đã ngừng xuất khẩu vũ khí sang Israel, và một số nước đã áp đặt lệnh trừng phạt.

Chia rẽ trong lòng xã hội Israel

Tại Israel, các ý kiến về việc tiếp tục cuộc chiến cũng bị chia rẽ sâu sắc. Các bộ trưởng cực hữu trong chính phủ ủng hộ tiếp tục hành động quân sự. Trong khi đó, các nhóm khác, đặc biệt là gia đình các con tin, đã biểu tình hàng tuần để kêu gọi một lệnh ngừng bắn và giải pháp đàm phán. Một cuộc khảo sát vào tháng 7 cho thấy hơn 60% dân số Israel ủng hộ một lệnh ngừng bắn.

Nếu được thực thi, kế hoạch của ông Trump có thể giúp vũ khí im tiếng trong hiện tại, nhưng những vết thương mà cuộc chiến gây ra có thể sẽ mất nhiều thập kỷ để chữa lành.