Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc: Quỹ bình ổn giá xăng dầu có nhiệm vụ 'giảm sốc' khi giá biến động

Ngày 15/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp phiên 21 cho ý kiến một số vấn đề lớn và nội dung còn ý kiến khác nhau về dự án Luật Giá (sửa đổi), trong đó có liên quan đến quy định về quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Quỹ bình ổn chỉ là một giải pháp

Trình bày báo cáo một số vấn đề và nội dung lớn còn ý kiến khác nhau của dự thảo luật này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Phú Cường cho hay, luật hiện hành quy định, trường hợp cần thiết, lập quỹ bình ổn giá với mặt hàng cần bình ổn giá thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ thực hiện bình ổn giá. Trên thực tế, hiện chỉ có quỹ bình ổn giá xăng dầu đang hoạt động nhằm mục tiêu bình ổn giá.

Quan điểm của Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách tán thành giữ quy định về quỹ bình ổn giá trong luật nhằm bảo đảm cơ sở pháp lý với quỹ bình ổn giá xăng dầu đang hoạt động.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Phú Cường. Ảnh: Phạm Thắng

Tuy nhiên, để bảo đảm hiệu lực pháp lý cao hơn, Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị quy định: Quốc hội có thẩm quyền thành lập quỹ, trong thời gian giữa 2 kỳ họp. Trường hợp cấp bách, giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định việc thành lập quỹ và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Tuy nhiên, cơ quan soạn thảo lại đề nghị giao Chính phủ quy định việc thành lập để bảo đảm tính linh hoạt trong tổ chức thực hiện. Vì vậy, dự thảo luật thiết kế 2 phương án để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng bày tỏ tán thành ý kiến với việc tiếp tục duy trì quỹ bình ổn giá xăng dầu. Tuy nhiên, nội dung này không phải là quyết định của luật. Vì vậy, trong luật không nói cụ thể đến quỹ này.

“Đây là thẩm quyền điều hành của Chính phủ nhưng về quan điểm thì chúng tôi thống nhất là tiếp tục duy trì quỹ bình ổn giá xăng dầu”, ông Tùng nói.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị nghiên cứu đổi tên quỹ bình ổn giá theo hướng rộng hơn là “các biện pháp bình ổn giá”.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, quản lý phải đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, người dân, doanh nghiệp, nhất là bảo vệ lợi ích của những người yếu thế. Thực tế cũng có những tình huống rất bất ngờ như thiên tai, địch họa, hỏa hoạn, tình trạng khẩn cấp, khi đó Nhà nước có thể đưa ra quyết định đặc biệt…

“Quỹ chỉ là một giải pháp. Quốc hội tán thành nên giữ quỹ và đề nghị tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện cơ chế quản lý để quỹ công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Cần đề cao tính công khai, minh bạch về thực trạng nguồn, sử dụng quỹ

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho hay, tại phiên giải trình về vấn đề xăng dầu do ủy ban tổ chức vừa qua, nhiều ý kiến cho rằng quỹ bình ổn giá xăng dầu chưa đảm bảo đúng mục đích.

Ông Thanh dẫn chứng, ngày 21/6/2022, giá xăng dầu cao “đỉnh điểm” nhưng quỹ này không có tác động gì vào giảm giá xuống.

“Có nên giữ lại hay không là vấn đề hết sức trăn trở”, ông Thanh cho biết ngay Thường trực Ủy ban Kinh tế có hai luồng ý kiến về vấn đề này.

Bày tỏ quan điểm cá nhân “nên giữ lại” quỹ này, ông Thanh cũng đề nghị phải khắc phục những khiếm khuyết, tồn tại trong điều hành quỹ thời gian qua và cần phải đánh giá riêng để xử lý các vấn đề của quỹ này để đảm bảo hoạt động cho đúng.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Phú Cường đề nghị, trong quản lý, điều hành, Chính phủ cần đề cao tính công khai, minh bạch về thực trạng nguồn, sử dụng quỹ, nâng cao tính kịp thời, hiệu quả thực tế, nhất là khi biến động. Đồng thời, Chính phủ cần có lộ trình để sớm đưa giá xăng dầu của Việt Nam hoàn toàn vận hành theo quy luật thị trường.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc. Ảnh: Phạm Thắng

Giải trình về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, quỹ bình ổn giá xăng dầu có nhiệm vụ “giảm sốc” khi giá biến động, là công cụ cho cơ quan Nhà nước.

Nếu bỏ quỹ này công cụ tác động giá sẽ ít đi, tính định hướng của Nhà nước sẽ giảm, trong khi đây là mặt hàng có ảnh hưởng lớn đến mọi người dân.

Bộ trưởng Bộ Tài chính thông tin thêm, hiện Chính phủ đang nghiên cứu để việc quản lý, vận hành quỹ bình ổn giá xăng dầu được hiệu quả nhất. Bộ Tài chính đã đề xuất đưa nội dung này vào Nghị định 95 sửa đổi để quản lý đầy đủ, kịp thời hơn.