Cách nông dân Nghệ An làm 'mưa nhân tạo' giải nhiệt, cứu rau màu giữa cái nắng 40 độ C

Giữa tháng 7, nền nhiệt tại nhiều địa phương ở Nghệ An dao động từ 37 - 40 độ C. Thời tiết khắc nghiệt kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe con người, mà còn đe dọa nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là cây rau màu, loại cây mẫn cảm với nhiệt độ cao và khô hạn.

Tại xã Quỳnh Anh - vùng chuyên canh rau màu nổi tiếng của huyện Quỳnh Lưu (cũ), nhiều nông dân đã sớm chủ động ứng phó bằng cách đầu tư hệ thống tưới béc phun mưa.

Tại đây, hành hoa là một trong những cây trồng chủ lực của vùng bãi ngang nơi đây trong thời điểm này. Trung bình 1 vụ hành hoa kéo dài khoảng 45 ngày, năng suất đạt 1,5 tấn/sào. Hiện tại, hành hoa được bán với giá 7.000 - 8.000 đồng/kg, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân.

Ông Hồ Diên Ái, ở xóm 7, xã Quỳnh Anh là một trong những hộ đi đầu lắp đặt hệ thống tưới tự động. Với 2 sào hành hoa, ông chia sẻ: “Trước đây tưới bằng tay rất vất vả, nắng thế này mà tưới không đều thì cây dễ héo, cháy lá. Từ khi lắp đặt hệ thống tưới phun mưa, cây phát triển tốt hơn hẳn, đất giữ được ẩm, lá xanh bền và đặc biệt là tiết kiệm nước giếng. Ngày nắng gắt tôi tưới 3- 4 lần vào sáng sớm và chiều, mỗi lần khoảng 10 - 15 phút”.

Hệ thống tưới béc phun mưa gồm 1 máy bơm điện công suất trung bình, đường ống dẫn nước chính và nhiều béc phun được gắn đều trên mặt ruộng. Khi vận hành, nước được phun ra thành các tia nhỏ như mưa, vừa làm mát không khí, vừa làm ướt đều mặt đất, tạo điều kiện lý tưởng để cây rau phát triển trong thời tiết khắc nghiệt.

Theo thống kê của địa phương, xã Quỳnh Anh hiện có hơn 700 ha đất chuyên canh rau màu tại vùng bãi ngang ven biển. Đáng chú ý, hơn 90% diện tích rau đã được lắp đặt hệ thống tưới béc phun mưa, cho thấy sự chuyển mình mạnh mẽ trong ứng dụng công nghệ vào sản xuất nông nghiệp.

Không chỉ giảm sức lao động, hệ thống tưới béc phun mưa còn giúp tiết kiệm đáng kể lượng nước tưới. Ông Hồ Đăng Tâm - Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp tổng hợp Quỳnh Bảng (thuộc xã Quỳnh Anh) cho biết: “So với tưới tràn truyền thống, tưới béc phun mưa giúp tiết kiệm 30 - 40% lượng nước. Đồng thời, cây trồng được làm mát đều, hạn chế tình trạng cháy lá, héo rũ do nắng nóng. Dù chi phí đầu tư ban đầu khoảng 12 - 15 triệu đồng/sào, nhưng hiệu quả lâu dài thì rõ rệt: Giảm thuê nhân công, tăng năng suất, chất lượng rau cũng tốt hơn”.

Không chỉ ở xã Quỳnh Anh, nhiều vùng chuyên rau khác như xã Diễn Châu hay các xã chuyên ươm cây lâm nghiệp ở Tân Kỳ, Nghĩa Hành… và nhiều địa phương khác, cũng đã áp dụng mô hình tưới béc phun mưa. Một số hộ còn đầu tư hệ thống hẹn giờ tự động, cho phép tưới vào ban đêm hoặc sáng sớm, thời điểm tối ưu để giảm thất thoát nước do bay hơi.

Việc nông dân mạnh dạn áp dụng tưới béc phun mưa là minh chứng rõ rệt cho tư duy sản xuất nông nghiệp hiện đại, thích ứng linh hoạt với biến đổi khí hậu. Đây không chỉ là giải pháp kỹ thuật tạm thời trong mùa nắng nóng, mà còn thể hiện sự chủ động, sáng tạo của người nông dân trong ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào thực tiễn.

Theo khuyến cáo của ngành Nông nghiệp, để tối ưu hiệu quả của hệ thống tưới, bà con nên kết hợp các biện pháp như: phủ rơm rạ hoặc ni lông giữ ẩm cho đất, che lưới giảm nắng trực tiếp lên cây, hoặc thực hiện luân canh cây trồng để tránh bạc màu và giảm áp lực cho đất. Việc đồng bộ các giải pháp sẽ giúp cây rau vượt qua thời kỳ nắng nóng cực đoan, duy trì năng suất ổn định và bảo vệ chất lượng đất canh tác lâu dài.

Trong bối cảnh Nghệ An thường xuyên hứng chịu các đợt nắng nóng đỉnh điểm, giải pháp tưới béc phun mưa đang được xem là hướng đi hiệu quả và bền vững cho các vùng chuyên thâm canh rau màu. Không chỉ giúp nông dân tiết kiệm chi phí, tăng hiệu quả sản xuất, mô hình còn đóng vai trò quan trọng trong chiến lược chuyển đổi sang nền nông nghiệp thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu./.