Di tích lịch sử văn hóa đình Sen 'kêu cứu'

(Baonghean.vn) - Đình Sen (xã Nghĩa Đồng, Tân Kỳ) được xếp hạng Di tích Lịch sử văn hóa cấp tỉnh từ năm 2012. Qua thời gian, ngôi đình này đang ngày càng xuống cấp nghiêm trọng.

Di tích đình Sen đã xuống cấp nghiêm trọng. Ảnh: Hiến Chương

Đây là ngôi đình lớn và có ý nghĩa về mặt kiến trúc vào loại hiếm so với tất cả các đình làng nằm ven sông Hiếu còn lưu giữ cho đến nay. Đình Sen được xây dựng năm Bính Dần 1926, dân làng tự chặt gỗ, tự nung gạch ngói để xây nên ngôi đình này.

Đây cũng là nơi thường diễn ra các buổi sinh hoạt văn hóa làng xã đặc sắc trong những ngày hội: hát đối dân ca, hò, ví…; những trò chơi dân gian như đánh vật, cờ người, tổ tôm…

Trong những năm 1930 - 1931, đình Sen là nơi làm lễ tổ chức thành lập Phủ ủy Qùy Châu để hưởng ứng mạnh mẽ cao trào cách mạng Xô Viết Nghệ Tĩnh. Tại Đình Sen đã có 7 đêm diễn thuyết, rải truyền đơn, treo cờ đỏ búa liềm kêu gọi quần chúng lao khổ vùng lên đấu tranh chống thực dân và phong kiến.

Năm 1945, đây còn là địa điểm của quần chúng nhân dân tập hợp đi biểu tình cướp chính quyền trên toàn huyện. Đêm đêm, trong ngôi đình Sen, dưới ánh đèn dầu lạc, bằng những dụng cụ đơn sơ, hàng trăm tờ truyền đơn được in ra và chuyển đi phân phát cho toàn tổng và các địa phương để vạch trần tội ác kẻ thù, kêu gọi nhân dân đấu tranh.

Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đình Sen cũng chính là nơi diễn ra lễ tiễn đưa hàng trăm con em lên đường đánh giặc cứu nước. Các đơn vị về đóng quân ở làng đều chọn Đình Sen làm nơi sinh hoạt tư tưởng văn hoá văn nghệ.

Những cột đình chính đã bị mối "ăn" xói lở. Ảnh: Hiến Chương

Không chỉ mang ý nghĩa to lớn về truyền thống văn hóa của địa phương, di tích đình Sen còn ghi lại tinh thần đấu tranh cách mạng anh dũng, kiên cường của nhân dân Nghệ Tĩnh. Thế nhưng, trong những năm gần đây, khi đến với địa chỉ đỏ giàu truyền thống cách mạng này, nhiều người không khỏi chạnh lòng.

Qua nhiều lần di dời, do hoàn cảnh chiến tranh nên mái ngói vây cũ đã thay bằng ngói khác. Đến nay, cả hai mái ngói đã mục nát, xập xệ. Những mảng tường bên trong và ngoài đình đã bong tróc, nứt nẻ. Hầu hết các văng, kèo, xà, cột đã bị mối mọt ăn rỗng, nhất là ở dưới các chân cột, mối đã ăn lộng gần hết, rất nguy hiểm bởi có thể đổ sập xuống bất cứ lúc nào. Các xà ngang, xà dọc được chạm trổ rồng phượng rất công phu, cầu kì nhưng cũng đã bị mối mọt đục thủng rất mất mỹ quan.

Chưa kể, các hiện vật quý trong đình như: đồ tế khí, hương án, gươm giáo, cờ quạt, tán lọng, siêu đao, phủ viết, kiệu song loan, hạc… cùng những hiện vật dùng cất giấu tài liệu và nuôi dưỡng cán bộ Đảng ở Nghĩa Đồng năm 1931 theo thời gian cũng đã cũ nát, xuống cấp.

Các cụ cao niên ở địa phương nỗ lực sửa chữa một vài vị trí xuống cấp của đình, nhưng không mấy hiệu quả. Ảnh: Hiến Chương

Cụ Trần Đình Lệ, năm nay đã 82 tuổi, đã chứng kiến bao lần đổi thay của ngôi đình này không khỏi chạnh lòng khi nhắc đến hiện trạng của ngôi đình. “Tôi cũng như bà con trong làng, nhất là lớp người cao tuổi nhìn thấy ngôi đình xuống cấp mà hết sức xót xa, nhưng cũng đành bất lực. Chúng tôi đề xuất phương án là cả Nhà nước và nhân dân cùng chung tay phục dựng, tôn tạo lại đình để nơi đây luôn là địa chỉ giáo dục truyền thống của quê hương và lưu giữ được mãi đến muôn đời sau”- cụ Lệ mong mỏi.

Ông Võ Duy Hiển - Chủ tịch UBND xã Nghĩa Đồng kiến nghị: “Trước sự xuống cấp của đình Sen, chúng tôi cũng chỉ biết cố gắng giữ nguyên hiện trạng, cho người trông coi quét dọn thường xuyên, rồi sử dụng thuốc chống mối, nhưng đó cũng chỉ là tạm thời. Với điều kiện ngân sách hết sức khó khăn của địa phương như hiện nay thì chúng tôi rất mong muốn đề nghị Nhà nước nghiên cứu xem xét hỗ trợ kinh phí giúp địa phương có điều kiện trùng tu tôn tạo di tích lịch sử văn hóa này”.

Hiến Chương