Phát triển hạ tầng thủy lợi theo hướng phục vụ đa mục tiêu

(Baonghean) - In recent years, Nghe An has always focused on developing irrigation infrastructure towards modernization, serving multiple purposes, increasing the efficiency of water supply for production, proactively preventing and mitigating damage caused by natural disasters. The whole province has 1,500 irrigation works, ensuring water supply for 170,000 hectares of rice, industrial crops, fruit trees, 7,000 hectares of aquaculture and drainage for 5,000 hectares of crops.

Upgrade projects are effective

In the province, there are many irrigation works that have been upgraded and repaired and have performed very well, such as Ve Vung reservoir in Kim Thanh, Dong Thanh, Quang Thanh communes (Yen Thanh). After being upgraded in 2009, it reached a water surface area of ​​over 720 hectares, with a reserve of 20 million cubic meters of water. The reservoir stably irrigates over 700 hectares of rice and provides domestic water for the people. In other districts, there are also effective works such as Xuan Duong lake (Dien Chau), Don Hung lake, Khe Than dam (Tan Ky) ...

Mr. Ho Ngoc Mai, Director of Bac Irrigation Company Limited - One Member Limited Liability Company said: With the attention and support of the State, in recent years, the irrigation system in the Bac Nghe An system has been increasingly consolidated and developed. Specifically, 15/17 large and small reservoirs have been upgraded... From only being able to irrigate over 52,000 hectares per year, after upgrading and building new irrigation works, the irrigation capacity has increased to 68,000 hectares of rice, along with that, pumping stations and drainage works have also been upgraded and repaired to promote efficiency.

In the Southern Irrigation System, serving mainly the districts of Nam Dan, Hung Nguyen, Nghi Loc, Vinh City, newly upgraded works such as: bridge, combined with Rao Dung 2 spillway, new protective dike put into use in 2015, this work prevents salinity, keeps fresh water for the cultivated area of ​​500 hectares of Hung Hoa commune (Vinh City) and Nghi Thai commune (Nghi Loc), drains water for Vinh city and Nghi Thai commune (Nghi Loc) and is showing very good effects. Mr. Nguyen Van Thong, Vice Chairman of Nghi Thai Commune People's Committee added: Previously, when there was no such work, saline water often intruded into the fields, rice productivity was low, many areas had to be abandoned. Now that the work is put into use, combined with the dike to prevent floods, people can rest assured to produce 2 rice crops a year with an area of ​​nearly 200 hectares of rice.

Currently, the Southern Irrigation System includes 34 upgraded electric pumping stations, 3 reservoirs under repair and 3 main sluices, Nam Dan, Ben Thuy and Nghi Quang sluices have been basically maintained and upgraded, meeting the irrigation capacity for over 45,000 hectares/year. Irrigation works in midland and mountainous districts have also been effective. Mr. Nguyen Van De, Deputy Director of the Department of Agriculture and Rural Development, said: After many years of investment, with the main goal of ensuring food security, the province has a network of irrigation works spread throughout the area, including: 2 large irrigation systems: the Northern Irrigation System, the Southern Irrigation System, 624 reservoirs, 599 electric pumping stations, 400 dams, 6,300 km of canals, of which 4,700 km have been solidified. Every year, irrigation works have provided water for people's daily life. Total capacity of irrigation works for nearly 170,000 hectares of rice, 50,000 hectares of pepper, 7,000 hectares of aquaculture, and 1,485 hectares of industrial and fruit trees.

The system of sea and river dykes with a total length of 444 km, protects 130,000 hectares and over 1 million people, preventing salinity for 5,000 hectares of cultivated land. Newly built irrigation works include Khe Lai lake, Nam Dan 2 sluice; upgrading the lake clusters of Thanh Chuong, Anh Son, Do Luong districts, Ve Vung - Quan Hai lake cluster, Xuan Duong lake, repairing and upgrading many large and small reservoirs in localities; Repairing and upgrading the Ta Lam dyke system, the sea dyke system is quite complete, ensuring resistance to level 10 storms, responding to high tides such as Quynh Loc dyke, Long - Thuan - Tho dyke, Kim - Hai - Hung dyke, Bai Ngang dyke, Trung - Thinh - Thanh dyke, Bich - Ky - Van - Ngoc dyke, La Van Nghi Yen dyke... Irrigation works have significantly contributed to increasing Nghe An's food output to 1.2 million tons.

The Rao Dung 2 combined bridge and spillway project in Nghi Thai commune (Nghi Loc) is being effective.

Phát triển đồng bộ hệ thống thủy lợi

Bên cạnh những đóng góp to lớn nêu trên, hạ tầng thủy lợi trên địa bàn vẫn còn khá nhiều bất cập. Có nhiều hệ thống thuỷ lợi chưa phát huy hết năng lực so với đầu tư của Nhà nước. Theo thống kê của Sở NN&PTNT thì riêng đối với hệ thống hồ chứa, bằng các nguồn vốn WB, vốn trái phiếu Chính phủ… những năm qua tỉnh ta đã nâng cấp, tu sửa gần 200 hồ chứa lớn nhỏ nhưng chưa đồng bộ. Chủ yếu nâng cấp công trình đầu mối, các công trình kèm theo là kênh mương chưa được kiên cố, còn nhiều kênh đất. Nhiều kênh trục chính đã được xây dựng nhưng thiếu công trình điều tiết, hệ thống kênh mương nội đồng chưa hoàn chỉnh, quản lý thiếu chặt chẽ nên không phát huy đủ khả năng. Một số doanh nghiệp quản lý thủy lợi tưới chưa đúng quy trình khoa học gây thất thoát nguồn nước.

Các công trình tiêu lũ chưa được đầu tư quan tâm nạo vét, thường ách tắc làm thoát lũ chậm. Chưa kể là có không ít công trình thủy lợi đang xuống cấp nhanh do thiếu kinh phí để duy tu, bảo dưỡng, như cống tiêu Diễn Thủy (Diễn Châu) được xây dựng từ năm 1978 giữ ngọt, ngăn mặn cho 3.800 ha và tiêu úng cho 7.500 ha đất canh tác cho 2 huyện Yên Thành, Diễn Châu, nhưng hiện tại 3 cửa cống đã bị ải mục, nước mặn đã xâm nhập qua sông Bùng. Hiện tại nhiều công trình thủy lợi bị lấn chiếm, bồi lấp, xói lở giảm khả năng phục vụ cho sản xuất. Như hệ thống kênh tiêu Vách Bắc và kênh N18 (đoạn đi qua xã Đô Thành - Yên Thành) bị hàng trăm hộ dân lấn chiếm hành lang công trình, (lấn chiếm xây nhà cửa ngay trên bờ kênh) và xả rác thải bừa bãi đã làm chặn dòng chảy. Đối với các công trình thủy lợi do huyện làm chủ đầu tư vẫn còn tình trạng công trình thi công kém chất lượng, để xảy ra tình trạng vỡ hồ chứa… Theo đánh giá của Sở NN&PTNT các công trình thuỷ lợi phục vụ nông nghiệp mới khai thác được 60-65% năng lực thiết kế.

Trong điều kiện biến đổi khí hậu, xu thế lũ lụt, hạn hán, xâm nhập mặn ngày càng gia tăng khốc liệt hơn thì hạ tầng thủy lợi càng có vai trò quan trọng. Theo đó, mục tiêu đề ra của ngành Nông nghiệp đến năm 2020 là mỗi năm các công trình thủy lợi phục vụ tốt công tác tưới tiêu cho 180.000 ha lúa, 50.000 ha màu, cây công nghiệp, cây ăn quả, cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh cho 90% dân số nông thôn, cấp nước nuôi trồng thủy sản 10.000 ha, cấp và tiêu thoát nước cho đô thị và khu công nghiệp. Ông Nguyễn Văn Đệ, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết thêm: Với mục tiêu đẩy mạnh phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, đòi hỏi công tác thuỷ lợi phục vụ sản xuất phải được chú trọng hơn nữa.

Tuy nhiên, để làm được việc này, điều quan trọng là phải nâng cao hiệu quả các công trình thủy lợi hiện có. Cụ thể là tỉnh đang tập trung đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình lớn như: nâng cấp cống lấy nước Nam Đàn, dự kiến cuối năm 2015 đưa vào sử dụng; lập dự án cống kiểm soát mặn và cải tạo môi trường vùng hạ lưu sông Hoàng Mai phục vụ nuôi trồng thủy sản; xúc tiến đầu tư các dự án như cống ngăn mặn giữ ngọt sông Lam, sông Cấm, trạm bơm cấp nước cho kênh Nam Đàn để lợi dụng nước ở thượng nguồn sông Cả đưa nước vào đồng ruộng, đáp ứng nhu cầu cấp bách cho sản xuất nông nghiệp.

Đặc biệt hiện nay, Dự án JICA (Nhật Bản) tài trợ với tổng mức đầu tư là 5.700 tỷ đồng, cải tạo hệ thống Thủy lợi Bắc Nghệ An (công trình thủy lợi lớn nhất Nghệ An, xây dựng năm 1930, sử dụng từ năm 1936 đến nay), gồm: cải tạo, nâng cấp đập dâng Đô Lương (công trình đầu mối) để đủ nước tưới cho 28.000 ha đồng lúa thuộc 4 huyện Đô Lương, Yên Thành, Diễn Châu và Quỳnh Lưu; phá dỡ một số cống cũ, mở rộng cống tiêu úng Diễn Thành, giảm ngập cho 1.920 ha vùng trũng; nạo vét các trục tiêu chính... Bên cạnh đó, cần thực hiện xã hội hoá công tác quản lý khai thác công trình thuỷ lợi. Trong các hệ thống thủy lợi, kiểm tra đánh giá chất lượng từng hạng mục để có kế hoạch tu bổ, thay thế và hoàn thiện hệ thống. Tiếp tục nâng cao năng lực vận hành trong các doanh nghiệp khai thác công trình thuỷ lợi.

Phát triển thủy lợi đáp ứng yêu cầu mới cần giải pháp đồng bộ từ cơ chế, chính sách, vốn đến giải pháp khoa học công nghệ phục vụ cho nông nghiệp đem lại hiệu quả kinh tế cao. Ngành Nông nghiệp tiếp tục rà soát quy hoạch thủy lợi trên địa bàn phục vụ nuôi trồng thủy sản tập trung, chuyển đổi cơ cấu cây trồng gắn với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và phù hợp “Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp”, góp phần thúc đẩy nông nghiệp, nông thôn phát triển bền vững.

Văn Trường