Kỷ niệm 77 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2022): Mốc son chói lọi của lịch sử dân tộc

P.V: Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đưa dân tộc ta bước vào một kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên độc lập, tự do… Xin ông cho biết rõ hơn về sự thay đổi cơ bản của kỷ nguyên mới này so với trước đó?

Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ảnh: Tư liệu

Thạc sĩ Phan Tiến Dũng: Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là thắng lợi vĩ đại của cách mạng Việt Nam do Đảng Cộng sản lãnh đạo, có giá trị lịch sử to lớn đối với dân tộc và ý nghĩa thời đại sâu sắc. Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa; đưa dân tộc ta bước vào một kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên độc lập, tự do. Kỷ nguyên mới này đánh dấu một cuộc biến đổi cực kỳ to lớn trong tiến trình lịch sử của dân tộc, cụ thể:

Với thắng lợi này, dân tộc Việt Nam đã hoàn thành thắng lợi cuộc đấu tranh chống sự cai trị của chủ nghĩa thực dân, đồng thời, chấm dứt chế độ phong kiến lỗi thời, đưa Việt Nam từ thuộc địa trở thành một quốc gia độc lập, tự do, khôi phục sự thống nhất của quốc gia. Thắng lợi đã đưa đến sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam châu Á, đưa dân tộc Việt Nam tiến vào kỷ nguyên mới: Kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.

Cùng với sự thay đổi trong vị thế của đất nước, thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã thay đổi vị thế của nhân dân, của Đảng. Cách mạng Tháng Tám trút bỏ ách nô lệ và đưa nhân dân Việt Nam lên vị trí của những người làm chủ đất nước, giải phóng và nâng cao năng lực, ý chí của người dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Những giá trị văn hóa cao đẹp, giàu bản sắc sáng tạo, độc đáo của dân tộc được khôi phục, bảo vệ và phát triển.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám đã đưa Đảng Cộng sản Việt Nam thành đảng cầm quyền, thực hiện vai trò lãnh đạo nhân dân xây dựng chế độ dân chủ nhân dân, tạo lập nhà nước cộng hòa dân chủ, thực hiện các quyền tự do, dân chủ của nhân dân trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá, giáo dục; bảo vệ chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ, xây dựng quan hệ hữu nghị, hợp tác với các dân tộc.

Đồng thời, Cách mạng Tháng Tám đưa dân tộc Việt Nam vào hàng ngũ tiên phong của các dân tộc đang đấu tranh chống áp bức dân tộc, góp phần mở ra thời kỳ suy sụp, tan rã của chủ nghĩa thực dân cũ trên phạm vi toàn thế giới, thúc đẩy và cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh mẽ.

Kỷ niệm 77 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, nhiều địa phương đã kịp hoàn thành những đường cờ đẹp. Tại xã Đỉnh Sơn (Anh Sơn), Đoàn thanh niên địa phương phối hợp với nhóm thiện nguyện Cây Chanh đã kêu gọi sự ủng hộ của các tổ chức, cá nhân, con em xa quê đóng góp kinh phí thực hiện việc lắp đặt đường cờ Tổ quốc đẹp, dài khoảng 1km với 100 cột cờ để chào mừng ngày Quốc khánh. Ảnh tư liệu: Văn Toàn

P.V:Tiến trình lịch sử các dân tộc đã cho thấy: Giành chính quyền đã khó, giữ chính quyền càng khó khăn, phức tạp hơn nhiều… Đất nước, dân tộc ta đã thực hiện việc bảo vệ thành quả độc lập đó như thế nào trong suốt 77 năm qua?

Thạc sĩ Phan Tiến Dũng: Theo V.I. Lênin: “Giành chính quyền đã khó, giữ chính quyền càng khó khăn, phức tạp hơn nhiều”. Điều này thể hiện rất rõ qua các giai đoạn của cách mạng Việt Nam, nhất là sau thắng lợi Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Sau khi giành được chính quyền, đất nước ta rơi vào tình cảnh "ngàn cân treo sợi tóc", Đảng Cộng sản Việt Nam đã lãnh đạo nhân dân ta vượt qua những khó khăn, gian khổ để giữ vững được thành quả của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Trải qua 77 năm từ khi thành lập nước đến nay, thế và lực của đất nước ngày càng lớn mạnh. Dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đã tiến hành cuộc kháng chiến chống Pháp trường kỳ 9 năm (1945-1954) với phương châm: "Toàn dân, toàn diện, lâu dài và tự lực cánh sinh", chúng ta đã làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu, buộc thực dân Pháp phải ngồi vào đàm phán và Ký hiệp định Giơ-ne-vơ, kết thúc chiến tranh tại Đông Dương. Tiếp đó, cả nước bước vào 21 năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1954-1975) để bảo vệ thành quả của cách mạng, bảo vệ độc lập, chủ quyền của dân tộc. Tiếp nữa, chúng ta lại phải chiến đấu 2 cuộc chiến tranh xâm lược ở biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc. Trải qua các cuộc chiến tranh từ sau khi giành được độc lập thì hàng triệu người con ưu tú của dân tộc chúng ta đã ngã xuống, mỗi tấc đất trên đất nước Việt Nam đều thấm đậm máu đào của chiến sỹ và đồng bào ta.

Việt Nam không chỉ là một đất nước mạnh mẽ đứng lên qua các cuộc kháng chiến mà sau chiến tranh đã nỗ lực hàn gắn vết thương chiến tranh, khôi phục, xây dựng và phát triển đất nước. Trong giai đoạn hội nhập quốc tế, Việt Nam có những thời cơ để phát triển nhưng cũng phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Thành quả của thắng lợi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 chính là di sản tinh thần to lớn, nguồn động lực thúc đẩy toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị phát huy nội lực, tự lực, tự cường thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Nhờ đó, Việt Nam chúng ta ngày càng khẳng định được vị thế trên trường quốc tế, tiếng nói của Việt Nam ngày càng quan trọng trong khu vực và trên thế giới, quan hệ quốc tế ngày càng mở rộng, đi vào chiều sâu.

P.V: Hiện nay, tình hình thế giới đang có những diễn biến hết sức phức tạp. Để bảo vệ sự độc lập, tự do và hướng tới sự hòa bình, thịnh vượng, Đảng và Nhà nước ta đang thực hiện Chiến lược “Ngoại giao cây tre” - Đồng chí có thể nói rõ hơn về chiến lược đặc biệt này?

Thạc sĩ Phan Tiến Dũng trao đổi với Báo Nghệ An về kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Ảnh: Thành Chung

Thạc sĩ Phan Tiến Dũng: Thuật ngữ "ngoại giao cây tre" được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng phát biểu tại Hội nghị Đối ngoại toàn quốc diễn ra tại Hội trường Diên Hồng ngày 14/12/2021. Đây là hội nghị đối ngoại đầu tiên trong lịch sử do Bộ Chính trị và Ban Bí thư chủ trì.

Tại hội nghị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã lấy hình ảnh cây tre để định hướng cho trường phái ngoại giao riêng, đặc sắc và độc đáo của Việt Nam. Tổng Bí thư khẳng định, hơn 90 năm qua, Việt Nam đã xây dựng nên một trường phái đối ngoại và ngoại giao rất đặc sắc và độc đáo của thời đại Hồ Chí Minh, mang đậm bản sắc “cây tre Việt Nam”. “Gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển”, thấm đượm tâm hồn, cốt cách và khí phách của dân tộc Việt Nam.

Nội hàm của trường phái “ngoại giao cây tre” Việt Nam mà Tổng Bí thư nói đến là: Mềm mại, khôn khéo, nhưng rất kiên cường, quyết liệt; linh hoạt, sáng tạo nhưng rất bản lĩnh, kiên định, can trường trước mọi thử thách, khó khăn vì độc lập dân tộc, vì tự do, hạnh phúc của nhân dân. Đoàn kết, nhân ái, nhưng kiên quyết, kiên trì bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc. Biết nhu, biết cương; biết thời, biết thế; biết mình, biết người; biết tiến, biết thoái, “tùy cơ ứng biến”, “lạt mềm buộc chặt”.

Bản chất của chiến lược "ngoại giao cây tre" chính là hình ảnh cây tre - một biểu tượng rất mộc mạc, dung dị mà thân thuộc với mọi người Việt Nam, để gửi gắm thông điệp mang tính triết lý hết sức sâu sắc nhưng lại vô cùng gần gũi, thiết thực đối với ngành đối ngoại, ngoại giao của Việt Nam. Cây tre có “gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển”; mềm mại nhưng kiên cường; linh hoạt nhưng bản lĩnh;... nhằm bảo vệ giang sơn, độc lập, chủ quyền của đất nước. Truyền thống ngoại giao mà cha ông ta để lại là rất độc đáo, mang bản sắc riêng. Song tựu trung là toát lên tinh thần: Đầy hào khí, giàu tính nhân văn, hòa hiếu, trọng lẽ phải, công lý và chính nghĩa: “Đem đại nghĩa để thắng hung tàn/Lấy chí nhân để thay cường bạo”... Đó là “những tư tưởng, triết lý vượt thời đại của cha ông ta, mãi mãi vẫn còn nguyên giá trị”.

Khái quát biểu tượng cây tre “gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển”, chính là triết lý, phương pháp luận và phương châm chỉ đạo của ngoại giao Việt Nam. Nền tảng văn hóa, truyền thống hữu nghị, hòa hiếu, khoan dung, đường lối của Đảng, là cội nguồn, là cái gốc để ngoại giao vững chắc, vươn cao.

Đặc điểm nổi trội của cây tre là dẻo dai, giàu sức sống, dễ thích nghi với môi trường. Tre vững chãi vì sống kết thành bụi, thành lũy, thành rừng, rễ bám sâu vào lòng đất, gió bão cũng phải chịu thua… Trong bụi tre, lũy tre, rừng tre, cây to khỏe ở ngoài che đỡ cho cây non, tre già măng mọc, gợi lên bài học về sự đoàn kết, đồng thuận, thống nhất, về phương châm bồi dưỡng đội ngũ cán bộ. Đó cũng là những phẩm chất tiêu biểu cần có của ngành Ngoại giao.

Đường quê ở xã Đỉnh Sơn (Anh Sơn) rợp sắc cờ Tổ quốc, cờ Đảng chào mừng ngày Quốc khánh 2/9. Ảnh tư liệu: Văn Toàn

P.V: Thời điểm này, các thế lực thù địch trong và ngoài nước vẫn đang ra sức xuyên tạc, “tẩy trắng”, phủ nhận những thành quả cách mạng bằng nhiều cách thức, thủ đoạn khác nhau. Chúng ta cần có những giải pháp nào để đấu tranh hiệu quả với các thế lực thù địch này, góp phần xây dựng đất nước và giữ vững sự độc lập, tự do cho Tổ quốc và nhân dân?

Thạc sĩ Phan Tiến Dũng: Xuyên tạc lịch sử là một thủ đoạn của chiến tranh tâm lý được sử dụng từ thời lịch sử cổ đại. Xuyên tạc, bôi nhọ lịch sử chính là một thủ đoạn hết sức thâm độc của các thế lực thù địch nhằm phá hoại về tư tưởng, đổi trắng thay đen, làm mất lòng tin của các thế hệ đối với truyền thống vẻ vang của dân tộc ta trong giai đoạn hiện nay.

Thời gian qua, trên một số trang mạng xã hội như “Tivi tuần san”, “Tiếng dân”, “KTV”,… thông qua các hình thức đăng tải video clip, tổ chức bình luận theo chuyên đề, kể chuyện lịch sử để xuyên tạc các sự kiện lịch sử dân tộc, qua đó, trực tiếp chống phá, “bắn đại bác vào quá khứ” với chiêu bài “mưa dầm thấm đất”, tung ra những luận điệu trắng trợn, mục đích nhằm “nhuộm đen” truyền thống của dân tộc, "tẩy trắng" mọi thành quả cách mạng mà Đảng đã lãnh đạo toàn dân ta đã giành được. Chúng lật lại những thông tin, sự kiện cũ, những suy diễn, xuyên tạc bằng “cái nhìn mới” để kích thích người nghe, người xem; trong đó, tập trung nhiều nhất vào một số sự kiện: về cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, về cải cách ruộng đất, Hiệp định Geneve (1954) và cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc, phủ nhận thành quả trong công cuộc đổi mới của Đảng…

Giải pháp để đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hành động của các thế lực thù địch hòng phủ nhận mọi thành quả cách mạng Việt Nam hiện nay là: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về những thắng lợi to lớn, thành quả vĩ đại của cách mạng Việt Nam mà Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lãnh đạo đất nước, nhân dân giành được.

Tập trung lãnh đạo thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội, giữ vững quốc phòng - an ninh, chăm lo tốt mọi mặt đời sống nhân dân, bảo vệ vững chắc an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Chứng minh trong thực tiễn bằng những thành tựu toàn diện của công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Coi trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Thực hiện tốt việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, lan tỏa mạnh mẽ, sâu rộng những giá trị tốt đẹp trong cộng đồng xã hội để nhân dân phấn khởi, tin tưởng vào sự nghiệp đổi mới, tin tưởng vào con đường độc lập dân tộc và đi lên chủ nghĩa xã hội mà Đảng, Bác Hồ đã lựa chọn.

Tăng cường các hoạt động bảo vệ nền tảng tư tưởng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là trên lĩnh vực lý luận chính trị, tư tưởng văn hóa… Tổ chức nhiều diễn đàn thông tin truyền thông, đối thoại, nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn, giáo dục, đào tạo, văn hóa, văn nghệ... để vừa tuyên truyền giáo dục sâu rộng, vừa làm sáng tỏ, làm sâu sắc thêm nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về giá trị to lớn của công cuộc cách mạng, những thành tựu vĩ đại mà đất nước ta đã giành được từ khi có Đảng. Đẩy lùi mọi thông tin, luận điệu xuyên tạc, bôi nhọ, phủ nhận sự thật lịch sử của các thế lực thù địch.

P.V: Xin cảm ơn ông!