Nghịch lý dự án bãi xử lý rác đã hoàn thành nhưng chưa thể hoạt động tại Quỳ Hợp
(Baonghean.vn) - Sau 13 năm đầu tư xây dựng, dự án Bãi xử lý rác thải thị trấn Quỳ Hợp và các xã phụ cận cuối cùng cũng đã hoàn thành. Vậy nhưng bãi xử lý rác này vẫn chưa thể hoạt động vì chưa có bộ máy vận hành, buộc bãi rác cũ vẫn phải hoạt động dù đã quá tải và gây ô nhiễm môi trường.
Dự án kéo dài
Bãi xử lý rác thải thị trấn Quỳ Hợp và các xã phụ cận huyện Quỳ Hợp do UBND huyện Quỳ Hợp làm chủ đầu tư, được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 193/QĐ.-CNXD ngày 19/1/2010 và phê duyệt dự án đầu tư xây dựng tại Quyết định số 1446/QĐ.UBND-CNXD ngày 8/4/2010 với tổng diện tích hơn 6,6ha.
Đến tháng 10/2010 UBND huyện Quỳ Hợp đã ban hành quyết định phê duyệt thiết kế kỹ thuật thi công và dự toán xây dựng công trình. Từ 36,6 tỷ đồng ban đầu, công trình sau đó đã được điều chỉnh dự toán đầu tư lên hơn 48 tỷ đồng. Theo thiết kế, bãi rác này được xây dựng 7 ô chôn lấp rác; Hệ thống thu gom và xử lý nước rỉ rác; Giếng quan trắc gồm 3 giếng tại hạ lưu và 1 giếng tại thượng lưu khu xử lý chất thải; Đường giao thông nội bộ và đê bao xung quanh ô chôn lấp; Thoát nước mưa xung quanh bãi rác; Cấp điện và cấp nước; Cổng, hàng rào và cây xanh.
Sau một thời gian dài điều chỉnh quy hoạch và tiến hành khởi công xây dựng, đến ngày 15/10/2021 nhà thầu đã hoàn thành việc thi công các hạng mục xây dựng của dự án. Vậy nhưng, kể từ đó đến nay, công trình này vẫn chưa được đưa vào hoạt động, trong khi đó hiện tại, cả khu vực thị trấn Quỳ Hợp và một số xã lân cận đang phải sử dụng bãi rác tại khối 1, thị trấn Quỳ Hợp.
Điều đáng nói là bãi rác tại khối 1, thị trấn Quỳ Hợp được xây dựng từ trước năm 2000, thuộc khu vực Thung Khuộc, với diện tích khoảng 1ha. Sau nhiều năm sử dụng bãi rác này đã trở nên quá tải. Chưa kể, đây là bãi rác lộ thiên, xử lý theo kiểu đốt thủ công, chính vì thế, mỗi khi rác cháy hoặc mưa xuống khiến người dân sống gần khu vực bãi rác vô cùng bức xúc vì vấn đề ô nhiễm.
Ông Nguyễn Quang Trung– Khối trưởng khối 1, thị trấn Quỳ Hợp cho biết, vấn đề ô nhiễm môi trường tại khu vực bãi rác từ lâu đã trở thành nỗi bức xúc của người dân. Dù bãi rác này có diện tích nhỏ hẹp, chưa đầy 1ha nhưng lại là nơi tập kết rác của không chỉ thị trấn Quỳ Hợp mà còn nhiều nơi khác đưa đến. Chính vì thế mà từ lâu đã gây nên tình trạng quá tải, gây ô nhiễm môi trường. Đặc biệt là vào mùa mưa thì nước rỉ ra từ bãi rác chảy lênh láng, ngấm vào đất gây ảnh hưởng đến nguồn nước ngầm, mùa hè thì ruồi muỗi và thỉnh thoảng lại bị cháy nên gây ra mùi hôi thối bay khắp nơi. “Mặc dù bãi rác này nằm trên địa bàn khối 1 nhưng tình trạng ô nhiễm môi trường thì cả khối 1 và khối 2 đều phải gánh chịu” – ông Trung nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Văn Sửu – Chủ tịch UBND thị trấn Quỳ Hợp cho biết: Tình trạng quá tải, ô nhiễm môi trường của bãi rác thị trấn đã kéo dài từ nhiều năm nay. Địa phương cũng đã kiến nghị, đề xuất nhiều lần nhưng vẫn chưa thực hiện được. Mặc dù đến thời điểm này, bãi rác mới đã xây dựng xong nhưng do chưa đưa vào vận hành được nên lượng rác của cả thị trấn và một số xã lân cận đang phải đưa về xử lý tại đây. Ông Sửu cũng cho biết, do tình trạng ô nhiễm nên tiếp xúc cử tri lần nào, người dân cũng kiến nghị, đề xuất nhưng đến nay vẫn đang phải chấp nhận chịu đựng. Địa phương đã dùng nhiều biện pháp như san ủi, chôn lấp nhưng tất cả cũng chỉ là giải pháp tạm thời.
Chờ đấu thầu quản lý
Mặc dù đã được phê duyệt quyết định đầu tư từ năm 2010, đến thời điểm này, sau nhiều năm bị trì hoãn do vấn đề giải phóng mặt bằng, điều chỉnh quy hoạch, dự án cũng đã về … tới đích. Vậy nhưng để đưa bãi xử lý rác thải thị trấn Quỳ Hợp và các xã phụ cận đi vào hoạt động được đang là một câu chuyện dài.
Trong đó, đầu tiên phải kể đến vấn đề công nghệ xử lý. Thời điểm được phê duyệt dự án vào năm 2010, bãi xử lý rác thải huyện Quỳ Hợp đang được thiết kế theo kiểu chôn lấp truyền thống. Điều này có thể được hiểu là do thời điểm bấy giờ công nghệ xử lý rác hiện đại chưa xuất hiện nhiều, và nếu có thì chi phí cũng rất cao, nên chọn công nghệ chôn. Tuy nhiên, đáng nói là đến năm 2019, khi dự án vẫn chưa thể khởi công xây dựng, UBND tỉnh đã có Quyết định 3464/QĐ.UBND về việc phê duyệt điều chỉnh, bổ sung thiết kế Bản vẽ thi công và dự toán xây dựng công trình Bãi xử lý rác thải thị trấn Quỳ Hợp và các xã phụ cận huyện Quỳ Hợp. Các giải pháp thiết kế sau điều chỉnh cũng chỉ là xây dựng các ô chôn lấp rác; hệ thống thu gom, xử lý nước rỉ rác; giếng quan trắc; đường giao thông nội bộ cùng hệ thống đê bao xung quanh ô chôn lấp; hệ thống thoát nước mưa xung quanh bãi rác; cùng hệ thống cung cấp điện, nước và hàng rào bảo vệ, nhà điều hành… Điều này khiến nhiều người đặt câu hỏi tại sao đã điều chỉnh lại không lựa chọn công nghệ đốt rác hiện đại như một số nhà máy xử lý rác thải tại Nghĩa Đàn, thị xã Hoàng Mai?
Bên cạnh đó, một vấn đề khác nảy sinh là sau khi dự án đã xây dựng xong, việc vận hành sẽ như thế nào, khi mà cần phải có người quản lý và công nhân làm việc tại đó. Trong khi, nếu sử dụng cán bộ, nhân viên của các phòng chuyên môn trong UBND huyện là điều không thể, nếu thành lập ban quản lý và tuyển dụng nhân lực lại càng không thực hiện được trong bối cảnh đang thực hiện tinh gọn biên chế.
Được biết vào ngày 22/9/2022, UBND huyện Quỳ Hợp đã ban hành Thư kêu gọi đầu tư, gửi đến các tổ chức, cá nhân có nhu cầu đầu tư dịch vụ vận chuyển, thu gom, xử lý rác thải. Mặc dù đã kêu gọi, đồng thời cũng đã được các sở, ban, ngành có ý kiến về hướng xử lý để đưa bãi rác đi vào vận hành. Vậy nhưng cho đến nay, việc đấu thầu để lựa chọn đơn vị quản lý, vận hành bãi rác vẫn chưa thực hiện được.
Hiện nay các bước thủ tục xin ý kiến các sở, ngành cũng đã được thực hiện. Huyện đang lựa chọn nhà thầu để tiến hành đấu thầu công khai. Sau khi đấu thầu xong, chọn được đơn vị quản lý thì sẽ đưa bãi rác đi vào hoạt động.
Tuy nhiên, khi chúng tôi đặt câu hỏi liệu bao giờ thì việc đấu thầu sẽ được thực hiện thì ông Lợi cũng không trả lời được.
Rõ ràng, việc xây dựng bãi xử lý rác thải thị trấn Quỳ Hợp và các xã phụ cận huyện Quỳ Hợp ngay từ đầu đã gặp nhiều trắc trở. Dù sao, đến thời điểm này cũng đã hoàn thành, gần 50 tỷ đồng vốn đầu tư cũng đã được bỏ ra. Vấn đề là phải đưa dự án sớm đi vào vận hành, nếu không vấn đề ô nhiễm môi trường tại khu vực khối 1, khối 2 của thị trấn Quỳ Hợp, nơi bãi rác cũ đang phải “oằn mình” tiếp nhận rác, sẽ không được giải quyết dứt điểm. Đồng thời sẽ gây lãng phí nguồn vốn đầu tư mà Nhà nước đã bỏ ra cho dự án này.
