Tam Quang quyết tâm bứt phá, xây dựng xã vùng biên phát triển bền vững

Vùng đất giàu tiềm năng

Tam Quang là một xã miền núi nằm ở phía Tây tỉnh Nghệ An, được hình thành trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của xã Tam Đình vào xã Tam Quang, huyện Tương Dương (cũ). Sau khi sắp xếp, xã Tam Quang có tổng diện tích tự nhiên 507,95 km², dân số đạt 13.013 người, gồm nhiều thành phần dân tộc cùng sinh sống như: Kinh, Thái, Thổ, Ơ Đu...

Về địa giới hành chính, phía Đông xã giáp xã Châu Khê; phía Bắc giáp các xã Yên Hòa, Yên Na; phía Tây Bắc giáp xã Tam Thái; phía Tây Nam tiếp giáp nước bạn Lào với đường biên giới dài 12,7 km. Vị trí đặc biệt này khiến Tam Quang vừa mang nét đẹp hoang sơ của núi rừng, vừa giữ vai trò quan trọng trong bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia.

Trên địa bàn xã hiện có nhiều đơn vị và cơ sở kinh tế - xã hội quan trọng như: Đồn Biên phòng Tam Quang (đóng tại bản Tùng Hương) - đơn vị chủ lực trong công tác bảo vệ an ninh biên giới; Công ty Cổ phần Than Khe Bố tại Làng Mỏ Than; Công ty Thủy điện Khe Bố - chi nhánh của Công ty Cổ phần Phát triển Điện lực Việt Nam, đặt tại bản Tam Hương. Bên cạnh đó, hệ thống các cơ sở giáo dục từ mầm non đến trung học phổ thông tại địa phương cũng được đánh giá cao về chất lượng dạy và học, góp phần quan trọng trong phát triển nguồn nhân lực tại chỗ.

Không chỉ có tiềm năng về kinh tế và quốc phòng - an ninh, Tam Quang còn sở hữu nhiều cảnh quan thiên nhiên đặc sắc. Nổi bật là khu rừng săng lẻ nguyên sinh rộng khoảng 70 ha nằm dọc Quốc lộ 7A, với những cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi, được ví như “lá phổi xanh” của vùng và là điểm đến hấp dẫn với du khách yêu thiên nhiên. Ngoài ra, các điểm du lịch sinh thái như Khe Cớ (thuộc bản Quang Phúc, cách Quốc lộ 7 chừng 300m) hay khe Nậm Xán (bản Tùng Hương) với dòng suối trong vắt, cảnh quan hoang sơ và ẩm thực đậm đà bản sắc dân tộc cũng đang dần trở thành điểm nhấn thu hút khách du lịch trong mùa Hè.

Với vị trí địa lý đặc thù, tài nguyên phong phú và bản sắc văn hóa độc đáo, xã Tam Quang đang từng bước khẳng định vai trò là một vùng đất giàu tiềm năng phát triển của miền Tây Nghệ An.

Diện mạo mới cho vùng biên, thành quả từ sự đồng lòng

Trong nhiệm kỳ 2020-2025, Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân xã đã nỗ lực vượt khó, đạt nhiều kết quả nổi bật trên các lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh.

Công tác xây dựng Đảng được đổi mới, chất lượng nâng cao. Việc học và làm theo Bác trở thành nền nếp với 44 mô hình tiêu biểu, tạo động lực cho phong trào thi đua. Năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức Đảng được khẳng định; 100% chi bộ hoàn thành tốt nhiệm vụ, kết nạp 102 đảng viên mới, bổ sung lực lượng trẻ. Công tác kiểm tra, giám sát được tăng cường, giữ vững kỷ luật. Công tác dân vận, hoạt động của Mặt trận và các đoàn thể được đổi mới, gắn bó nhân dân, tăng cường sức mạnh đại đoàn kết, góp phần phát triển địa phương bền vững.

Kinh tế chuyển dịch tích cực, tổng giá trị sản xuất năm 2025 ước đạt 705,15 tỷ đồng; thu nhập bình quân đầu người đạt 44,7 triệu đồng. Tỷ trọng các ngành: nông - lâm - thủy sản 34,6%, công nghiệp - xây dựng 29,9%, thương mại - dịch vụ 35,5%. Thu ngân sách đạt 355 triệu đồng/năm.

Nông nghiệp phát triển ổn định, sản lượng lương thực đạt 4.496,3 tấn, tăng gần 117% so đầu nhiệm kỳ. Có 4 sản phẩm OCOP đạt chuẩn 3 sao. Tổng đàn gia súc đạt 11.478 con, nhiều mô hình chăn nuôi hiệu quả được duy trì. Trồng rừng mới hơn 2.070 ha, độ che phủ đạt 91,7%. Thủy sản phát triển mạnh, sản lượng 117 tấn, 157 lồng nuôi được duy trì.

Ngành công nghiệp - xây dựng tăng 44,3% so với đầu nhiệm kỳ, đặc biệt trong xây dựng hạ tầng nông thôn. Giá trị thương mại - dịch vụ tăng gần 75%, mạng lưới dịch vụ mở rộng, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động. Các chương trình hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ sản phẩm phát huy hiệu quả. Chuyển đổi số đạt kết quả bước đầu, thực hiện tốt Đề án 06 của Chính phủ, Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Chính quyền triển khai các nền tảng quản lý, cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 2, 3, phục vụ hiệu quả người dân.

Giáo dục - đào tạo tiếp tục được quan tâm, chất lượng nâng cao. Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp đạt 98,4%; toàn xã có 77 học sinh giỏi cấp tỉnh, 206 học sinh giỏi cấp huyện. 6/7 trường đạt chuẩn quốc gia. Mô hình “Đồng hành cùng ký túc xá vùng biên” phối hợp với Đồn Biên phòng Tam Quang hỗ trợ 45 học sinh khó khăn, tiếp sức cho thế hệ trẻ vùng biên vươn lên trong học tập.

Văn hóa - thể thao phát triển mạnh, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” lan tỏa rộng. 91,2% gia đình đạt danh hiệu văn hóa, 17/18 bản được công nhận “Bản văn hóa”, tạo môi trường sống lành mạnh, đoàn kết.

Y tế, dân số và an sinh xã hội được chú trọng. Công tác phòng, chống dịch thực hiện hiệu quả. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, xã tạo việc làm mới cho 1.070 lao động, trong đó, có 204 lao động xuất khẩu. Tỷ lệ tham gia BHXH đạt 28,5%, BHYT đạt 90%. Chính sách an sinh xã hội, hỗ trợ người có công, hộ nghèo được thực hiện đầy đủ. Toàn xã đã xây dựng, sửa chữa 233 căn nhà, hoàn thành 100% chỉ tiêu xóa nhà tạm, góp phần nâng cao đời sống, cải thiện diện mạo vùng biên.

Cải cách hành chính được đẩy mạnh, bộ máy sau sáp nhập được kiện toàn, hoạt động hiệu quả. Tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn đạt cao. Công tác quản lý đất đai, môi trường, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, xử lý rác thải, trồng cây xanh… được thực hiện đúng quy định, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường trong nhân dân.

Quốc phòng - an ninh được giữ vững, tạo nền tảng phát triển ổn định. Công tác tuyển quân đạt 100% chỉ tiêu; huấn luyện, diễn tập được đánh giá cao. Năm 2022, xã được công nhận “Xã biên giới sạch về ma túy”, thể hiện hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm. Xã phối hợp chặt chẽ với Đồn Biên phòng Tam Quang làm tốt công tác đối ngoại biên giới, duy trì quan hệ hữu nghị với các bản thuộc tỉnh Bôlykhămxay (Lào), tổ chức tuần tra song phương, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia.

Đổi mới tư duy nâng tầm phát triển vùng biên

Nhiệm kỳ 2025–2030 diễn ra trong bối cảnh đất nước tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế và chuyển đổi số toàn diện. Đảng, Nhà nước ưu tiên đầu tư cho vùng dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, tạo nhiều cơ hội, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức đối với các địa phương như Tam Quang.

Sau sáp nhập, xã có diện tích lớn, dân số đông, địa bàn rộng, địa hình phức tạp. Kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp, chăn nuôi nhỏ lẻ và trồng rừng; hạ tầng còn thiếu, tỷ lệ hộ nghèo cao, chất lượng nguồn nhân lực chưa đồng đều. Thực tiễn đó đòi hỏi Đảng bộ phải nâng cao năng lực lãnh đạo, phát huy sức mạnh hệ thống chính trị, khai thác hiệu quả tiềm năng đất đai, rừng và lao động, đảm bảo quốc phòng an ninh, hướng đến phát triển toàn diện và bền vững.

Bước vào nhiệm kỳ mới, xã xác định tập trung phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp theo hướng bền vững, gắn với du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm; đẩy mạnh giảm nghèo, nâng cao đời sống Nhân dân. Đồng thời, tiếp tục giữ vững quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia, đảm bảo ổn định chính trị và trật tự, an toàn xã hội.

Xã Tam Quang đề ra 23 chỉ tiêu phát triển trọng tâm trên các lĩnh vực: kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh và xây dựng hệ thống chính trị. Trên cơ sở đó, xác định 4 nhiệm vụ trọng tâm và 4 nhóm giải pháp chủ yếu, nhằm huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, tạo chuyển biến rõ nét trong phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng Đảng.

Trong đó, địa phương xác định một số khâu đột phá quan trọng. Trước hết, là nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức gắn với đẩy mạnh cải cách hành chính và chuyển đổi số, xây dựng chính quyền số. Đổi mới phương pháp lãnh đạo, điều hành theo hướng sâu sát, linh hoạt, hiệu quả; đề cao tinh thần trách nhiệm, nêu gương, dấn thân, phục vụ Nhân dân.

Đồng thời, chú trọng rà soát, bổ sung quy hoạch phát triển, tạo quỹ đất thuận lợi thu hút đầu tư vào các lĩnh vực chế biến nông, lâm sản, du lịch sinh thái, phát triển sinh kế gắn với bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số.

Xã tiếp tục huy động và lồng ghép hiệu quả các nguồn lực đầu tư hạ tầng thiết yếu như giao thông, thủy lợi, điện, nước sạch, viễn thông, y tế, giáo dục. Xây dựng đồng bộ hệ thống thiết chế văn hóa, xã hội theo hướng hiện đại, phục vụ đời sống Nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời, tăng cường quốc phòng, an ninh, nâng cao hiệu quả phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc", chủ động nắm chắc tình hình, xử lý kịp thời các tình huống phát sinh, không để bị động bất ngờ.

Với định hướng đúng, quyết tâm cao, sự lãnh đạo toàn diện của Đảng bộ, cùng sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và Nhân dân, xã Tam Quang phấn đấu trở thành xã biên giới phát triển nhanh và bền vững trong nhiệm kỳ tới.