Tăng cường thực hiện giám sát, phản biện xã hội

(Baonghean) - Đại hội Đảng ở các cấp nhiệm kỳ 2015 - 2020 đều đặt ra yêu cầu đối với MTTQ là phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội. Vừa thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương, vừa bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân

Nhiều hạn chế, tồn tại được phát hiện

Từ năm 2014 đến nay, MTTQ huyện Quỳ Hợp đã tập trung tiến hành giám sát việc thực hiện chế độ chính sách đối với người cao tuổi tại một số xã Châu Đình, Đồng Hợp, Minh Hợp, Châu Tiến... và đã phát hiện một số tồn tại. Tại xã Châu Đình, việc rà soát để đảm bảo cho người cao tuổi hưởng đúng chính sách theo các nghị định chưa chặt chẽ và rõ ràng. Vẫn còn 6 gia đình chưa được giải quyết chế độ mai táng phí cho người cao tuổi đã mất. Tương tự, xã Minh Hợp năm 2014 có 7 cụ qua đời nhưng mới chỉ có 2 cụ được cấp mai táng phí. Việc thực hiện chế độ chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi ở các địa phương tỷ lệ còn thấp: Minh Hợp là 10,3%, Đồng Hợp là 12,5%...

MTTQ tỉnh giám sát việc quản lý và sử dụng thuốc BVTV trên địa bàn tỉnh.

MTTQ huyện Quỳ Hợp còn giám sát thông qua Ban giám sát đầu tư cộng đồng, hoạt động thanh tra nhân dân. Với hình thức này, MTTQ huyện đã phát hiện sai phạm và kiến nghị xử lý việc thực hiện chính sách hỗ trợ hộ nghèo làm nhà vệ sinh tại xã Châu Lộc; yêu cầu bản Bồn, xã Châu Lý trả lại tiền cho 11 hộ dân với số tiền hơn 10 triệu đồng thu vượt quá quy định; yêu cầu các đơn vị thi công thực hiện đúng thiết kế, đảm bảo chất lượng một số công trình giao thông, thủy lợi tại bản Lòng (xã Châu Thái), bản Mọn (xã Châu Quang)...

Nhìn chung, MTTQ các huyện, thành, thị xã trong tỉnh đã lựa chọn giám sát nhiều vấn đề mang tính “góc cạnh” của xã hội. Đối với huyện Nghĩa Đàn, qua giám sát của MTTQ về huy động đóng góp của nhân dân để xây dựng nông thôn mới, cho thấy, đã phát hiện tại các xã Nghĩa Khánh, Nghĩa Trung, Nghĩa Liên, Nghĩa Lợi và thị trấn chưa thể hiện rõ dân chủ trong quá trình vận động.

Cụ thể, tại những đơn vị nói trên chưa tổ chức một cuộc họp riêng để xin ý kiến nhân dân về chủ trương đóng góp mà thường lồng ghép trong hội nghị tiếp xúc cử tri của HĐND xã hoặc cuộc họp khác; không tổ chức biểu quyết riêng và tổng hợp biểu quyết về nội dung này mà thường biểu quyết chung trong các nội dung khác. Các văn bản, hồ sơ liên quan đến khoản vận động được bao nhiêu, chi bao nhiêu, còn thừa – thiếu bao nhiêu và giải quyết thừa – thiếu như thế nào, thì chưa được làm bài bản và rõ ràng.

Cán bộ MTTQ trao đổi việc sử dụng thuốc BVTV của nhân dân.

Ở huyện Nghi Lộc, kết quả giám sát công tác cải cách hành chính và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo công dân tại một số xã đã chỉ ra một số tồn tại, hạn chế được các cơ sở tiếp thu, khắc phục, như việc giải quyết yêu cầu của công dân tại bộ phận một cửa không có giấy hẹn; việc theo dõi, lưu trữ hồ sơ giải quyết đơn thư chưa đầy đủ, khoa học... Một số nội dung giám sát được thực hiện, tạo được sự đồng tình cao trong nhân dân là việc thu, sử dụng các loại quỹ do nhân dân đóng góp tại các xã Nghi Tiến, Nghi Thái, Nghi Kiều.

Qua đó phát hiện một số loại quỹ, xã chưa quản lý chặt chẽ mà để các xóm, các tổ chức tự thu, tự chi. Theo ông Đậu Khắc Thân, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện, trong 2 năm (2014 - 2015), MTTQ huyện đã tổ chức được 4 cuộc giám sát; cấp xã có 8/30 đơn vị giám sát chuyên đề. Sau các cuộc giám sát, MTTQ có thông báo kết quả cũng như các kiến nghị, đề xuất gửi đến cấp ủy, chính quyền cùng cấp và các đối tượng chịu giám sát tiếp thu, khắc phục.

Đồng chí Nguyễn Văn Huy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh, cho rằng: “Trong quá trình triển khai thực hiện Quyết định số 217 của Bộ Chính trị, các kế hoạch và nội dung giám sát do MTTQ tỉnh đề xuất đều được Thường trực Tỉnh ủy đồng tình cao, UBND tỉnh và các ngành tạo điều kiện để thực hiện. Các kiến nghị, đề xuất thông qua giám sát của MTTQ tỉnh cũng được Tỉnh ủy, UBND tỉnh, các ngành tiếp thu và chỉ đạo các đơn vị, cơ sở khắc phục khá nghiêm túc. Nhiều nội dung đã được điều chỉnh, khắc phục, tạo hiệu quả thiết thực, đem lại niềm tin trong nhân dân”.

Những vấn đề đặt ra

Hình thức thành lập đoàn giám sát độc lập theo chuyên đề là một hoạt động mới. Vì thế, việc triển khai thực hiện Quyết định 217 có phần còn lúng túng, chưa tổ chức được nhiều cuộc giám sát. Đặc biệt ở cấp xã, nhiều cơ sở chưa triển khai được hoạt động giám sát theo hình thức chuyên đề. Đơn cử tại huyện Nghi Lộc, mặc dù được đánh giá là địa phương triển khai tốt Quyết định 217 nhưng mới chỉ có 8/30 xã, thị trấn thực hiện.

Ông Nguyễn Đức Thành, Trưởng ban Dân chủ - Pháp luật, Ủy ban MTTQ tỉnh cho rằng ngoài lực lượng mỏng thì năng lực, trình độ của cán bộ mặt trận các cấp còn hạn chế, trong khi đó hoạt động giám sát, đòi hỏi cán bộ phải có trình độ, am hiểu sâu lĩnh vực được giám sát cũng như các văn bản, quy định liên quan.

Để triển khai thực hiện hoạt động giám sát, MTTQ tỉnh đã thành lập 3 hội đồng tư vấn gồm 44 thành viên là các nhà khoa học, chuyên gia trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội đã nghỉ hưu và một số cán bộ đương chức ở các sở, ngành am hiểu trên từng lĩnh vực cụ thể. Ở cấp huyện và xã cũng đã thành lập các Ban tư vấn.

Tuy nhiên, hiện tại các điều kiện đảm bảo cho hội đồng tư vấn cấp tỉnh; ban tư vấn cấp huyện và xã hoạt động như kinh phí hỗ trợ và phương tiện để cho các thành viên tham gia giám sát đang còn rất khó khăn. Đơn cử như huyện Nghĩa Đàn, do khó khăn về kinh phí nên cho đến nay, huyện vẫn chưa thành lập ban tư vấn ở cấp huyện mà chỉ phối hợp với các phòng, ban cấp huyện để tiến hành giám sát.

Thiết nghĩ, để MTTQ các cấp thực hiện tốt vai trò giám sát, phản biện xã hội thì cấp ủy các cấp cần xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ Mặt trận. Đồng thời cần phải có cơ chế hỗ trợ kinh phí và kịp thời hướng dẫn về mức chi, cách thức chi, nội dụng chi trong hoạt động giám sát, phản biện xã hội. Ở đâu cấp ủy, chính quyền quan tâm và có tinh thần cầu thị cao thì ở đó việc giám sát được thực hiện tốt, từ đó phát huy quyền làm chủ của nhân dân, góp phần xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh, hoàn thành các mục tiêu nghị quyết đại hội đảng các cấp đề ra.

Mai Hoa