Tại phiên chất vấn của Quốc hội sáng 20/3, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) chất vấn về thực hiện chính sách pháp luật trong thi hành án và thu hồi tài sản tham nhũng. Thời gian qua, dù trong những vụ án tham nhũng, việc thu hồi tài sản có tiến bộ, tuy nhiên, việc thu hồi tài sản vẫn còn ít, chưa đạt kỳ vọng theo mong muốn của Quốc hội và của người dân.
“Thời gian tới, Chánh án TAND Tối cao phối hợp với các cơ quan liên quan như thế nào để thu hồi tài sản tham nhũng được nhiều và đạt được theo kỳ vọng của người dân?”, đại biểu nêu chất vấn.
Trả lời câu hỏi trên, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh, trên thế giới và nước ta không bao giờ thu hồi triệt để tài sản tham nhũng.
 |
| Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình (Ảnh: QH) |
Ông Bình cho biết, thời gian qua, các cơ quan tiến hành tố tụng đã phối hợp với nhau rất tốt nên tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng đạt được 40%. Đây là con số rất đáng ghi nhận, biểu dương của các cơ quan thi hành tố tụng.
Theo quy định, chỉ thu hồi được những tài sản tham nhũng nếu như các cơ quan tố tụng (Công an, VKS, Tòa án) chứng minh được tài sản đó có được từ nguồn gốc tham nhũng, nếu không chứng minh được thì rất khó thu hồi.
Do vậy, trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử, các cơ quan tố tụng phải nâng cao chất lượng, kịp thời phong tỏa tài sản có dấu hiệu tham nhũng.
Chánh án TAND Tối cao cho biết, đối với thế giới, tham nhũng là tội đặc thù, cho nên bên cạnh chứng minh nguồn gốc tài sản, họ còn có cơ chế tăng nghĩa vụ giải trình của nghi can tham nhũng.
“Nếu không chứng minh được nguồn gốc hợp pháp tài sản thì cũng xem là tài sản tham nhũng và bị tịch thu”, ông Bình nhấn mạnh.
Theo Chánh án TAND Tối cao, khi sửa đổi Luật Phòng chống tham nhũng, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cũng đặt ra vấn đề trên. Nếu làm được như các nước thì tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng sẽ rất cao.
Lý giải về bản án khó thi hành, theo ông Bình, có hai nguyên nhân. Một là tuyên án không rõ nên khó thi hành. Tuy nhiên, tỷ lệ tuyên không rõ của các bản án đã được khắc phục rất nhiều.
Có những bản án đã tuyên rõ, đúng, nhưng không thi hành được. Ví dụ trong vụ Trustbank (Ngân hàng Xây dựng), bà Hứa Thị Phấn làm mất của ngân hàng hơn 10.000 tỷ đồng.
"Tòa buộc phải tuyên bà Phấn bồi thường số tiền đó. Nhưng tuyên xong bà Phấn qua đời. Đây là bản án tuyên đúng pháp luật, không thể không tuyên bà Phấn phải bồi thường”, ông Bình khẳng định.
Chánh án TAND Tối cao nêu thêm vụ án Ocean bank, liên quan đến ông Đinh La Thăng. Trong vụ án, trách nhiệm dân sự các bị cáo phải bồi thường 800 tỷ đồng.
“Ông Đinh La Thăng phải đền bù 600 tỷ đồng, nhưng đã đi tù rồi. Đây là bản án khó thi hành nhưng không tuyên không được. Cách nào để bản án thực thi trên thực tế thì chúng tôi chưa nghĩ ra giải pháp”, ông Bình cho hay.
Thu hồi 17.000 tỷ đồng án tham nhũng trong 5 tháng
Giải đáp vấn đề cùng Chánh án TAND Tối cao, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho hay, thu hồi tài sản trong các vụ án kinh tế, tham nhũng là một trong những trọng tâm, nhiệm vụ chính trị quan trọng đặt ra trong ngành tư pháp nói chung, cơ quan thi hành án dân sự nói riêng.
Thời gian qua, nhờ thực hiện nhiều biện pháp, tỷ lệ thu hồi đạt được khá tích cực. Ví dụ, trong 5 tháng (từ tháng 10/2022 - đến nay) đã thu hồi được trên 17.000 tỷ đồng. Xét về số lượng tuyệt đối, tăng gần 12.000 tỷ so với cùng kỳ năm trước.
 |
| Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long. |
Bên cạnh kết quả đạt được, Bộ trưởng Tư pháp thừa nhận còn khá nhiều vấn đề đặt ra. Đó là khó khăn từ bản thân vụ án như tài sản trong các vụ án lớn nằm rải rác ở các địa phương trên phạm vi cả nước.
Phức tạp thứ 2 là nguồn gốc, tính pháp lý của nhiều tài sản được kê biên, đưa ra xử lý phức tạp và mất nhiều thời gian làm rõ.
Thứ 3 là có trường hợp phải xác minh tài sản đó là tài sản chung hay riêng, tài sản của người phạm tội hay người khác...
Ông Long cho hay, thời gian tới sẽ thực hiện tốt hơn nữa Chỉ thị 04 của Ban Bí thư về tăng cường thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng, kinh tế; kết luận của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực…
Bộ trưởng Tư pháp đề nghị các cơ quan dân cử, Quốc hội, đoàn đại biểu Quốc hội tăng cường giám sát. "Chúng ta có nhiều mắt tập trung vào đây thì việc tẩu tán, giấu tài sản trong các vụ án kinh tế, tham nhũng sẽ giảm đi”, ông Lê Thành Long nói.
