Xe tăng phương Tây có thể làm gì trên chiến trường Ukraine?

Mỹ và Đức ngày 25/1 thông báo sẽ cung cấp xe tăng chủ lực cho Ukraine sau nhiều tuần tranh luận về vấn đề này.

31 chiếc M1 Abrams của Mỹ nhiều khả năng sẽ được chuyển tới Ukraine vào mùa Thu năm nay, trong khi xe tăng Leopard 2 do Đức sản xuất có thể được chuyển giao trong vài tháng tới, thời điểm mà giới chuyên gia phương Tây dự đoán Nga sẽ mở đợt tiến công mới.

Leopard 2 là mẫu xe tăng chủ lực phổ biến nhất tại châu Âu, trong khi M1 Abrams là khí tài được nhiều bên ca ngợi. Hai mẫu xe tăng này dự kiến cung cấp hỏa lực mạnh hơn đáng kể so với các loại xe tăng từ thời Liên Xô mà Ukraine đang sử dụng.

Henk Goemans - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Xung đột và Hợp tác thuộc Đại học Rochester ở bang New York của Mỹ, nhận định M1 Abrams và Leopard 2 "sẽ rất quan trọng đối với lực lượng Ukraine trong giai đoạn hiện tại của chiến sự, khi tình hình trên chiến trường miền Đông rơi vào bế tắc".

Xe tăng M1 Abrams của Mỹ tại thao trường Grafenwoehr ở Đức tháng 12/2020. Ảnh: US Army

"Ukraine đang gặp bất lợi về số lượng", ông Goemans đánh giá. "Nga có nhiều quân hơn, nhiều khí tài hơn, nhưng xe tăng phương Tây sẽ tạo ra khác biệt lớn".

Đức xuất xưởng chiếc Leopard 2 đầu tiên vào năm 1979, là loại tăng chiến đấu chủ lực thế hệ thứ ba của nước này, thay thế mẫu Leopard thế hệ thứ nhất. Xe tăng Leopard 2 hiện có 4 biến thể: A4, A5, A6 và A7.

Ukraine dự kiến nhận biến thể A6, mẫu xe tăng đang được biên chế trong quân đội khoảng 18 quốc gia, với 2.000 chiếc đã xuất xưởng trong những năm qua.

Xe tăng Leopard 2 có kíp lái 4 người, nặng 62 tấn, có thể đạt tốc độ tối đa 70 km/h, được trang bị pháo 120 mm và súng 7,62 mm.

Ngoài ra, Ukraine sẽ nhận biến thể M1A2 Abrams, mẫu xe tăng có thông số kỹ thuật gần tương tự Leopard 2. Tuy nhiên, xe tăng Mỹ được động cơ tua-bin khí và thường dùng nhiên liệu phản lực, trong khi Leopard 2 dùng động cơ diesel.

Các nước châu Âu đang lên kế hoạch tặng xe tăng Leopard 2 trong biên chế cho Ukraine. Kiev có thể nhận 88 chiếc Leopard 2, tương đương hai tiểu đoàn, trong vài tháng tới. Hiện chưa rõ thời điểm Ukraine nhận xe tăng M1 Abrams.

Xe tăng phương Tây sẽ tới Ukraine vào thời điểm quan trọng, khi Kiev đang chuẩn bị đối phó đợt tiến công mới tiềm tàng của Nga, cũng như lên kế hoạch mở chiến dịch phản công tiếp theo.

Giới chuyên gia phương Tây cho rằng xe tăng Leopard 2 và M1 Abrams sẽ hỗ trợ rất đắc lực cho quân đội Ukraine trong chiến sự khốc liệt ở vùng Donbass, nơi đang diễn ra các cuộc giao tranh đẫm máu, cũng như khu vực Đông Nam tỉnh Zaporizhzhia.

John Herbst - Giám đốc phụ trách các vấn đề Á - Âu tại Hội đồng Đại Tây Dương, viện nghiên cứu có trụ sở tại Thủ đô Washington của Mỹ, đánh giá xe tăng phương Tây sẽ giúp Ukraine bảo vệ phòng tuyến trước những đợt tấn công liên tục với quân số áp đảo của Nga. Lớp giáp dày và hỏa lực mạnh mẽ của hai mẫu xe tăng này cũng sẽ giúp Ukraine giảm bớt thương vong tại chiến trường.

Xe tăng Leopard 2 của Đức khai hỏa tại thao trường Grafenwoehr tháng 6/2018. Ảnh: US Army

"Chúng sẽ trở nên vô giá nếu Nga mở đợt tiến công lớn từ Belarus hoặc những khu vực khác trong năm nay, điều mà các cơ quan tình báo Ukraine đã dự đoán", ông Herbst nói.

"Nếu xe tăng tới Ukraine trong vài tháng tới, chúng có thể được Ukraine triển khai cho đợt phản công mới trên địa hình bằng phẳng ở miền Đông và miền Nam", chuyên gia này nhận định.

Giới chuyên gia phương Tây cũng cho rằng, xe tăng M1 Abrams và Leopard 2 có thể giúp Ukraine mở chiến dịch nhằm tái kiểm soát Crimea, bán đảo Nga sáp nhập năm 2014.

Ukraine trong nhiều tháng qua đã liên tục yêu cầu phương Tây chuyển xe tăng hạng nặng. Tuy nhiên, Đức chần chừ đáp ứng yêu cầu do lo ngại leo thang căng thẳng với Nga và tìm cách thuyết phục Mỹ và các đồng minh NATO khác cùng thực hiện động thái này.

Cuộc tranh luận về xe tăng trở nên sôi nổi hơn sau khi Anh thông báo chuyển một số xe tăng chủ lực Challenger 2 cho Ukraine, gây áp lực buộc Đức và Mỹ làm theo.

Khi đó, Đức tuyên bố "không đi một mình" trong viện trợ xe tăng Leopard 2, còn Mỹ thông báo không chuyển M1 Abrams cho Ukraine vì lo ngại khó bảo dưỡng chúng trên chiến trường.

Tuy nhiên, Mỹ và Đức tuần trước thay đổi quan điểm và quyết định chuyển xe tăng cho Ukraine, đánh dấu bước ngoặt mới trên chiến trường. "Quyết định này được đưa ra dựa trên nỗ lực và cam kết của nhiều quốc gia nhằm giúp Ukraine bảo vệ chủ quyền", Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố. "Chúng tôi sẽ không cho phép bất cứ quốc gia nào dùng vũ lực giành lãnh thổ của nước khác".