开垦同文沼泽的人们的故事

在水稻单一栽培区建设工艺村

昔日泥泞的田地和咸水池塘已不复存在，同文村（琼田村、琼琉村）如今被家庭农场的绿意所覆盖。更令人欣喜的是，从单一的水稻种植到如今，这里的人们大胆地将竹藤编织工艺带回了村子，开辟了一条稳定繁荣的全新商业发展道路。

就在六七年前，从村子到永禄海滩的路还像一条蜿蜒的鳗鱼脊背，宽度不足2.8米。每逢收获季节，路上只要有一辆拉着稻米或稻草的水牛车，交通就会陷入瘫痪。

但现在情况不同了。

新农村建设政策出台以来，广大群众自觉自愿地捐资、捐劳、捐土地，平均每户出40—50平方米。²把村里的道路修得像现在这样宽阔，近4米宽的道路足够让大型卡车川流不息地运送村民成千上万的藤竹制品来销售。

同文手工艺村村民的劳动乐趣。图片：Thanh Quynh

同文村的谋生故事始于一个意想不到的机遇：稻米种植区从非农产业转变为了如今的生活方式。为了更好地了解村里的手工艺，公社农民协会主席带我们来到一栋五居室房屋前的宽阔院子，院子里配备了许多机器以及藤条和竹子等原材料。基恩先生说，这是一家专门从事进出口贸易并为村里工人提供技能培训的工厂。

熙熙攘攘的空间里，近十几名妇女正忙着完成产品的最后工序，以便公司准时交货。看到我们拿着相机和摄像机过来，她们立刻互相打招呼，并把一位四十多岁的妇女拉到院子里：“你们要是拍视频，记得也拍一下Luan。她以前家境贫寒，丈夫早逝，独自抚养三个年幼的孩子，但靠着织毛衣摆脱了贫困。Luan现在每月收入超过500万越南盾！”

在妇女们欢声笑语之前，农民协会主席告诉我们，手工艺村是村里许多处境艰难的妇女重获新生的“救赎”。除了阮女士，还有许多像阮氏玉和阮氏花这样的人摆脱了贫困。就连现任手工艺村管理委员会主任陈氏莱女士也曾身陷困境，但她凭借自己的职业找到了脱贫致富的途径，并开创性地培养了一代又一代的手工艺人。

陈氏莱女士是将同文村打造成竹藤编织手工艺村的先驱之一，她为琼田乡（琼禄）的300多名工人创造了就业机会。图片：Thanh Quynh

当时，赖太太的家庭生活正面临诸多风波，丈夫突然去世，留下她独自抚养四个年幼的孩子。她尚未克服心理创伤，家中主要收入来源仅靠六棵稻田，更面临着巨大的经济压力。于是，当安先生提议教妇女们竹藤编织技艺并负责打理产品时，赖太太立即报名参加。和她一起学习竹藤编织技艺的妇女还有大约30名，后来她们成立了合作社，共同劳动。

赖女士天生织布天赋，加上勤奋刻苦，逐渐成为安先生传授技艺的优秀学生。从那时起，她肩负起培训更多村里妇女的责任。由于村里没有像现在这样宽敞、设备齐全的厂房，赖女士不得不在家门口开办职业培训班。起初，从剥竹子、劈竹到削竹子，完全依靠手工，没有任何机械设备。为了制作出成品，有时指尖会磨出老茧，甚至会流血。 “我以为只有种地才辛苦，但其实也有苦有甜。竹藤编织也一样。重要的是，我做的所有产品都能保证卖出去，所以我很安心。当时，Phuong Anh竹藤公司为整个合作社的所有产品提供担保。每个月我们都能额外获得100万到150万越南盾的收入，为家人创造更多收入。在当时，100万越南盾可是一笔不小的数目。”赖女士分享道。

妇女们的技能日益精进。图：Thanh Quynh

在接下来的3年里，妇女们的技能越来越扎实，她们制作的产品也越来越完美。直到2005年，藤竹生产合作社获得了手工艺村的认可证书。这对同文村来说是件乐事。为了扩大产品产量，赖女士直接联系省内的公司和企业，提出进口货物的问题。从最初的小规模生产模式发展到现在，赖女士领导的藤竹编织合作社已经拥有来自全村190户323户的300多名工人，平均每人每月收入300-400万越南盾。每年，同文藤竹编织村向市场出口约50万件产品，总收入超过40亿越南盾。

沼泽清理

除了发展竹藤编织业，同文手工艺村的人们还率先改造了许多低效的土地。琼田乡人民委员会主席阮玉兰先生带我们去了永禄湖。这里曾被认为是一片“死地”，沼泽遍布，多处受盐碱化影响，生产效率极低。直到2006年，乡政府和村民才决定改造这片土地，用于养殖鸭、鹅、天鹅等水产和家禽。

永禄县曾经是一片沼泽贫瘠的土地，如今却被一片片农田覆盖，绿意盎然。图片：Thanh Quynh

开垦这片土地的先驱农民之一，是何文潭先生（1970年生）。潭先生有8丈稻田，但其中4丈变成沼泽，无法耕种，剩下的4丈每年只能耕种一次。公社出政策后，他把这块地辟为池塘，养鸭。从一片蛇蜈蚣老鼠横行的荒芜沼泽，第一年，他家就投入了大量的心血、汗水和金钱，才把它改造得焕然一新。疏浚沼泽、划定区域、修筑堤坝、改良水源，再到养鸭，其艰辛之事难以言表。当时，夫妻俩只能互相鼓励，精打细算，省吃俭用。

Rồi đất không phụ công người, vợ chồng ông Tâm đã khoác lên mảnh đất này diện mạo mới khi có hệ thống chuồng trại, ao nuôi và kho dự trữ thức ăn cho vịt quy củ, khang trang. Không chỉ có ông Tâm, hiện đã có hơn 10 hộ trong làng quyết tâm khai phá vùng hói sình lầy để mở rộng các gia trại, trang trại. Thu nhập mỗi năm lên tới hàng trăm triệu đồng.

Ông Lạn không giấu được niềm tự hào khi chia sẻ với chúng tôi: “Nếu như chục năm về trước, tổng hộ nghèo của xóm có lúc lên tới trên 20% thì nay toàn xóm chỉ còn 5 hộ, chiếm chưa tới 1,5%. Thu nhập đầu người cũng được nâng lên gần 40 triệu đồng/người/năm.

Ông Hồ Văn Tâm là một trong những giáo dân sống tốt đời đẹp đạo, tiên phong làm kinh tế của xóm Đồng Văn. Ảnh: Thanh Quỳnh

Đặc biệt hơn, trong xóm Đồng Văn có 15 hộ là bà con giáo dân luôn giữ vững mối quan hệ đoàn kết lương giáo. Bà con giáo dân luôn chấp hành tốt mọi chủ trương của chính quyền địa phương, tích cực phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo. Đồng thời thấm nhuần đường hướng sống “tốt đời, đẹp đạo”, “kính Chúa yêu Nước” và trở thành điển hình trong phong trào làm ăn kinh tế của địa phương. Ví như, hộ gia đình ông Hồ Văn Tâm cũng là hộ gia đình giáo dân nhưng luôn gương mẫu đi đầu trong mọi phong trào, chủ trương, chính sách của xã, huyện.

Với sự cần cù, sáng tạo, chịu thương, chịu khó, bà con Đồng Văn đã chinh phục được thiên nhiên, chinh phục được những vùng đất không mấy thuận lợi để phát triển sản xuất, gây dựng cuộc sống no đủ, hạnh phúc!”./.