Đại biểu Quốc hội Đoàn Nghệ An: Cần cơ chế quản lý hữu hiệu các nền tảng số đa quốc gia

Toàn cảnh phiên thảo luận tại Tổ 16 gồm ĐBQH các đoàn: Nghệ An, Phú Yên, Tây Ninh. Ảnh: Quang Vinh

BẢO VỆ NGƯỜI TIÊU DÙNG MUA HÀNG QUA MẠNG

Liên quan đến dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi), đại biểu Thái Thị An Chung - Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An bày tỏ băn khoăn khi dự thảo đang giải thích từ người "người tiêu dùng” là cá nhân, trong khi theo Luật hiện hành thì người tiêu dùng không chỉ là cá nhân mà còn có tổ chức.

ĐBQH Đoàn Nghệ An tại phiên thảo luận Tổ 16. Ảnh: Quang Phúc

Qua nghiên cứu kinh nghiệm của các nước, có nước xác định người tiêu dùng chỉ là cá nhân, nhưng có nước xác định người tiêu dùng vừa là cá nhân, vừa là tổ chức. Một số chuyên gia luật cho rằng, Luật hiện hành quy định người tiêu dùng bao gồm cả tổ chức là một bước tiến.

“Trong mối quan hệ này thì người tiêu dùng là tổ chức cũng ở vào thế yếu cần phải bảo vệ; do đó cần phải có đánh giá tác động của việc trừ đối tượng người tiêu dùng là tổ chức ra khỏi dự thảo luật”, bà An Chung nêu ý kiến.

Đại biểu Thái Thị An Chung - Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An phát biểu thảo luận. Ảnh: Quang Vinh

Đại biểu đoàn Nghệ An Hoàng Thị Thu Hiền - Phó Chủ tịch Thường trực Hội LHPN tỉnh đồng ý với quan điểm là bỏ cụm “quyền lợi” và lấy tên là Luật Bảo vệ người tiêu khi sửa luật này vì dự thảo Luật không chỉ quy định về quyền lợi mà còn trách nhiệm của người tiêu dùng.

Bà Hoàng Thu Hiền đề nghị Luật sửa đổi lần này cần quy định một cách chặt chẽ, cụ thể hơn và đảm bảo tính khả thi để ngăn chặn việc lạm dụng điện thoại quấy rối người tiêu dùng để giới thiệu sản phẩm vốn dĩ hiện nay rất phổ biến, nhất là liên quan đến bất động sản. “Điều này làm người tiêu dùng rất phiền hà”, bà Thu Hiền nói.

Mặt khác, vị đại biểu Đoàn Nghệ An cũng đề nghị cần phải có sự bổ sung quy định chặt chẽ để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong giao dịch mua hàng qua không gian mạng; trong đó quy định về trách nhiệm đền bù hoặc quyền được trả hàng nếu không đúng như quảng cáo, giới thiệu của người bán hàng.

Ông Trần Nhật Minh - đại biểu chuyên trách Đoàn Nghệ An phát biểu thảo luận. Ảnh: Quang Vinh

Cũng liên quan dự án luật này, ông Trần Nhật Minh - đại biểu chuyên trách Đoàn Nghệ An đề nghị bổ sung người tiêu dùng cũng phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về thông tin của mình; phải bồi thường cho cá nhân, tổ chức kinh doanh nếu người tiêu dùng thông tin sai sự thật gây thiệt hại.

Ông Phạm Phú Bình - Ủy viên Thường trực Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội đề nghị dự án Luật cần cân nhắc quy định riêng các chính sách về hàng hóa và chính sách về dịch vụ; nên làm rõ nội dung nào có thể điều chỉnh chung, nội dung nào cần có quy định riêng để đảm bảo có căn cứ pháp lý chặt chẽ cho người tiêu dùng.

Cùng với đó, vị đại biểu Đoàn Nghệ An cũng nhận định, việc xây dựng và hoàn thiện các quy định về cơ chế kiểm soát, khuyến khích và hỗ trợ các chủ thể nhằm thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững là một trong những chính sách mới, đón đầu, đi đúng xu hướng chung của thế giới.

Ông Phạm Phú Bình - Ủy viên Thường trực Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội, đại biểu Đoàn Nghệ An phát biểu thảo luận. Ảnh: Quang Phúc

Tuy nhiên, theo ông khi nghiên cứu báo cáo đánh giá tác động của dự án Luật thì chưa thấy đánh giá tác động về mặt tài chính cho tuân thủ các quy định đảm bảo tiêu chuẩn môi trường của doanh nghiệp.

Mặt khác, toàn bộ dự án Luật lại chưa có điều nào để thể chế hóa chính sách này, không có điều nào yêu cầu một cách cụ thể hơn trách nhiệm của nhà sản xuất cũng như trách nhiệm của người tiêu dùng trong việc tham gia đảm bảo cho quá trình sản xuất và tiêu dùng bền vững. “Theo quan điểm cá nhân tôi, chúng ta cần phải cụ thể hóa hơn chính sách này trong dự án Luật”, ông Phạm Phú Bình nói.

QUẢN LÝ CÁC NỀN TẢNG SỐ XUYÊN QUỐC GIA

Đại biểu Nguyễn Vân Chi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cho rằng, việc điều chỉnh Luật Giao dịch điện tử là phù hợp do Luật hiện hành được ban hành từ năm 2005, và đến nay đã 17 năm, tất cả các cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin đã thay đổi rất khác.

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Vân Chi bày tỏ lo ngại những quy định trong dự án luật về chữ ký số, chứng nhận số khác thực hiện trên nền tảng điện tử; do đây là những lĩnh vực tương đối nhạy cảm và phức tạp, dù khoa học công nghệ đã có bước phát triển hơn.

Bà Nguyễn Vân Chi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, đại biểu Đoàn Nghệ An phát biểu thảo luận. Ảnh: Quang Vinh

Trên cơ sở phân tích các khía cạnh liên quan, đặc biệt là tính khả thi khi áp dụng, theo ý kiến đại biểu, không nhất thiết phải vội vàng đưa những vấn đề này vào nội dung sửa đổi Luật Giao dịch điện tử lần này, mà có thể căn cứ thực tế sau này để điều chỉnh cho phù hợp.

Liên quan đến trách nhiệm của chủ quản hệ thống thông tin, đại biểu Nguyễn Vân Chi nhấn mạnh sự cần thiết phải đưa vào luật quy định các nội dung liên quan đến vấn đề trên. Tuy nhiên, căn cứ vào dự thảo Luật, vị đại biểu Đoàn Nghệ An đề nghị cần phải quy định rõ hơn về sự phối hợp giữa cơ quan quản lý Nhà nước và các nhà cung cấp nền tảng số liên quan đến quy trình và cách thức phối hợp xử lý trong các trường hợp mà thông tin bất hợp pháp hoặc có những trường hợp vi phạm.

Cũng về nội dung liên quan đến trách nhiệm chủ quản hệ thống thông tin, trong đó đối với các nền tảng lớn nhất là: Facebook, Google, TikTok, dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), đại biểu Đặng Xuân Phương - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội nhận định, dự thảo Luật chưa áp dụng được cơ chế kiểm soát.

Ông Đặng Xuân Phương - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, đại biểu Đoàn Nghệ An phát biểu thảo luận. Ảnh: Quang Vinh

Cụ thể, ông cho rằng, dự thảo Luật mới đưa ra thêm một vài biện pháp công bố công khai nguyên tắc chung và các thông số hoặc tiêu chí sử dụng để đưa ra khuyến nghị hiển thị nội dung quảng cáo hay là bố trí, thông báo nhân viên chuyên trách độc lập giám sát việc tuân thủ trách nhiệm của chủ quản hệ thống thông tin, tức là chỉ công bố thông báo và bố trí nhân viên chuyên trách kiểm soát.

“Như vậy vẫn chưa làm rõ được trách nhiệm của nền tảng số xuyên quốc gia này; cũng như chưa có cơ chế quản lý hữu hiệu”, vị đại biểu Đoàn Nghệ An đánh giá và nói thêm rằng, chúng ta chưa có những biện pháp kỹ thuật cũng như cả hành lang pháp lý mà đáng lẽ ra trong dự thảo Luật này phải giải quyết được những nguyên tắc về việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật thế nào để có thể quản lý được với những nền tảng số xuyên quốc gia. Như vậy tạo ra bất cập, đối xử không bình đẳng giữa các nền tảng số xuyên quốc gia và của Việt Nam.