Gia hạn mỏ đá Hoàng Mai B: Cần đặt an toàn và phát triển bền vững lên hàng đầu

Nhiều "tai tiếng"

Mỏ đá Hoàng Mai B nằm trên địa bàn khối Tân Thành, phường Hoàng Mai (thuộc phường Quỳnh Thiện, TX.Hoàng Mai trước đây). Mỏ đá này được Bộ Công nghiệp nặng (trước đây), cấp phép cho Xí nghiệp đá Hoàng Mai (nay là Công ty CP đá Hoàng Mai), vào ngày 23/10/1995, theo Quyết định số 1091.QĐ/QLTN, với trữ lượng 11 triệu tấn, diện tích khai thác 7,5ha.

Mỏ đá này nằm ở vị trí gần với khu dân cư; gần với Quốc lộ 1A, và tuyến đường sắt Bắc - Nam. Đặc biệt, hiện nay khi KCN Hoàng Mai 1 được triển khai, nhiều nhà máy trong KCN này nằm rất gần với mỏ đá. Những năm gần đây Báo và phát thanh truyền hình Nghệ An cũng đã có nhiều bài viết về tình trạng mất an toàn khi nổ mìn tại mỏ đá này. Có thời điểm, khi nổ mìn đá đã văng xuống mặt đường Quốc lộ 1A, gây nguy hiểm cho người đi đường. Thậm chí, đến giờ nổ mìn, phía đơn vị chủ quản phải cho người ra chặn các phương tiện trên Quốc lộ 1A đi qua khu vực này, để đảm bảo an toàn.

Liên quan đến Công ty CP đá Hoàng Mai, trong thời gian qua, đơn vị này đã nhiều lần bị cơ quan chức năng "tuýt còi". Cụ thể, vào ngày 19/7/2024 UBND Thị xã Hoàng Mai (cũ), đã ban hành Quyết định số 913/QĐ-XPHC về việc xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty CP Đá Hoàng Mai do có 3 sai phạm trong lĩnh vực khoáng sản, tổng số tiền xử phạt lên đến 256 triệu đồng.

Đến ngày 6/12/2024, đơn vị này còn bị Cục Thuế tỉnh Nghệ An (nay là Thuế tỉnh Nghệ An) ban hành Quyết định số 5424/QĐ-CT về việc xử phạt vi phạm hành chính về thuế. Theo đó, tổng số tiền mà đơn vị này bị truy thu, xử phạt và chậm nộp là hơn 712 triệu đồng.

Chưa kể trước đó, vào năm 2023, Thanh tra Sở TN&MT (nay là Sở NN&MT), cũng đã chỉ rõ nhiều sai phạm, tồn tại, hạn chế tại Công ty CP đá Hoàng Mai. Trong đó có một số vi phạm như: Khai thác chưa đảm bảo phù hợp với thiết kế kỹ thuật khai thác mỏ đá vôi Hoàng Mai B; chưa thực hiện đầy đủ một số nội dung trong Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt; chưa có đầy đủ hệ thống xử lý bụi đá, chưa có thiết bị lọc, cặn bụi, chưa thu bụi bằng túi lọc trong quá trình khoan nổ mìn, chưa trồng cây xanh...

Cũng trong năm 2023, sau khi Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp, Bộ Công Thương đã về kiểm tra, lập biên bản đối với đơn vị này sau khi nổ mìn làm đá văng xuống Quốc lộ 1A. Sau đó, đơn vị này đã bị thu hồi giấy phép sử dụng vật liệu nổ công nghiệp.

Thực tế, không chỉ bị "tuýt còi" nhiều lần, mỏ đá của Công ty CP đá Hoàng Mai sau một thời gian dài khai thác, đã bộc lộ nhiều bất cập khi ảnh hưởng đến việc thực hiện KCN Hoàng Mai 1. Phía Công ty CP Hoàng Thịnh Đạt (chủ đầu tư KCN Hoàng Mai 1), cũng đã nhiều lần có báo cáo, kiến nghị dừng khai thác đối với mỏ đá của Công ty CP đá Hoàng Mai.

Theo báo cáo của Công ty CP Hoàng Thịnh Đạt, mỏ đá của Công ty CP đá Hoàng Mai nằm quá gần lô đất xây dựng nhà máy Runergy (nhà máy sản xuất thanh silic và đĩa bán dẫn, sử dụng trong cấu kiện pin năng lượng mặt trời), vỏn vẹn 0,64km; và cách nhà máy Ju Teng (nhà máy sản xuất linh kiện điện tử và phụ tùng ô tô) chỉ 1km. Các nhà máy này đều là nhà máy sản xuất công nghệ cao, yêu cầu khắt khe về môi trường cũng như độ ổn định, bằng phẳng tuyệt đối về nhà xưởng, thiết bị trong quá trình hoạt động sản xuất.

Công ty CP Hoàng Thịnh Đạt còn đề xuất tính đến phương án hỗ trợ phần lợi nhuận thu được từ hoạt động khai thác đá cho Công ty CP đá Hoàng Mai do dừng khai thác mỏ đá trước thời hạn (thời điểm mỏ đá chưa hết hạn khai thác).

Thậm chí, UBND thị xã Hoàng Mai (thời điểm chưa bỏ cấp huyện), đã từng đề nghị cấp có thẩm quyền không tiếp tục gia hạn (hoặc cấp phép hoạt động mới) tại khu vực mỏ này để không ảnh hưởng đến người dân, Quốc lộ 1A và Khu công nghiệp Hoàng Mai I.

Lấy ý kiến về việc gia hạn

Liên quan đến mỏ đá Hoàng Mai B, sau khi hết hạn khai thác theo Quyết định 1091.QĐ/QLTN, Công ty CP đá Hoàng Mai đã làm hồ sơ đề nghị gia hạn giấy phép khai thác khoáng sản, gửi đến Sở NN&MT.

Tuy nhiên, để có cơ sở tham mưu UBND tỉnh xem xét việc gia hạn nói trên, ngày 13/10/2025, Sở NN&MT đã có Văn bản số 9087/SNNMT.KS gửi các sở, ngành và UBND phường Hoàng Mai, xin ý kiến. Trong văn bản này, Sở NN&MT cũng cho rằng, khu vực mỏ được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép khai thác khoáng sản từ năm 1995, đến nay các điều kiện về kinh tế, xã hội của tỉnh đã có nhiều thay đổi. Do vậy, quá trình hoạt động khai thác khoáng sản tại khu vực mỏ có nhiều yếu tố cần rà soát, đánh giá ảnh hưởng của hoạt động khai thác khoáng sản đến môi trường xung quanh (ảnh hưởng đến người dân sống gần mỏ, đá văng ra Quốc lộ 1A, nổ mìn ảnh hưởng đến KCN Hoàng Mai 1).

Sở NN&MT cũng đề nghị Sở Công Thương cho ý kiến đối với việc, nếu Công ty cổ phần đá Hoàng Mai tiếp tục hoạt động khai thác thì có đảm bảo điều kiện để cấp phép vật liệu nổ công nghiệp hay không? Việc thực hiện đảm bảo an toàn cho người lưu thông trên tuyến đường Quốc lộ 1A, đường sắt Bắc - Nam và các công trình dân dụng, công nghiệp gần khu vực mỏ?

Đề nghị Sở Xây dựng cho ý kiến về việc, nếu Công ty cổ phần đá Hoàng Mai tiếp tục hoạt động khai thác có đảm bảo điều kiện về quản lý, cấp phép hoạt động khoáng sản làm vật liệu xây dựng hay không; việc đảm bảo an toàn cho tuyến đường Quốc lộ 1A, tuyến đường sắt Bắc - Nam; việc bảo vệ cảnh quan khi khai thác khoáng sản gần đường Quốc lộ 1A và các nội dung khác có liên quan.

Đề nghị Ban Quản lý KKT Đông Nam cho ý kiến về việc ảnh hưởng của hoạt động khai thác khoáng sản tại khu vực mỏ nêu trên đến KCN Hoàng Mai 1. Đồng thời, đề nghị Thuế tỉnh Nghệ An rà soát việc chấp hành về thuế đối với hoạt động khai thác khoáng sản của Công ty cổ phần đá Hoàng Mai.

Đặc biệt, Sở NN&MT đề nghị UBND phường Hoàng Mai cho ý kiến về việc ảnh hưởng của hoạt động khai thác khoáng sản, việc nổ mìn, ảnh hưởng môi trường, người dân sinh sống gần khu vực mỏ và các công trình dân dụng, công nghiệp gần khu vực mỏ...

Sở NN&MT cũng đề nghị các sở, ngành và địa phương cho biết quan điểm về việc Công ty cổ phần Đá Hoàng Mai đề nghị gia hạn Giấy phép khai thác khoáng sản nêu trên.

Thực tế tại địa phương, hiện nay UBND phường Hoàng Mai cũng đang tổ chức lấy ý kiến của người dân tại khối Tân Thành, cũng như các phòng, ban liên quan. Ông Vũ Xuân Lượng - Trưởng phòng Kinh tế, hạ tầng và đô thị, UBND phường Hoàng Mai thông tin, về phía khối Tân Thành đã có ý kiến gửi lên phường, trong đó cơ bản đồng tình với việc gia hạn cấp phép, nhưng yêu cầu phải đảm bảo an toàn khi nổ mìn. Tuy nhiên, hiện nay phòng chuyên môn đang tổng hợp các ý kiến để trình Ban Thường vụ Đảng uỷ phường cho ý kiến, sau đó sẽ gửi Sở NN&MT.

Qua thực tế những gì xảy ra tại mỏ đá Hoàng Mai B trong những năm qua, việc gia hạn khai thác khoáng sản tại đây cần được cân nhắc kỹ lưỡng, đặt trong tổng thể quy hoạch phát triển của địa phương và của tỉnh. Các cơ quan chức năng cũng cần phải đánh giá toàn diện các yếu tố an toàn, môi trường và tác động cộng đồng. Việc gia hạn hay không gia hạn không chỉ phụ thuộc vào hồ sơ, mà cần dựa trên thực tế, đánh giá nghiêm túc những hệ lụy mà mỏ đá đã gây ra, nhằm đưa ra một quyết định đúng đắn nhất, đảm bảo hài hoà lợi ích trong việc phát triển kinh tế, xã hội.