Không chỉ là ô nhiễm môi trường

(Baonghean) - Từ nhiều năm nay, người dân thị xã Thái Hòa phải sống chung với những bãi rác khổng lồ nằm trong khu dân cư. Tình trạng này không chỉ gây ô nhiễm môi trường mà còn ảnh hưởng đến cả vong linh người đã khuất.

Chọn thời điểm tiết trời khô ráo, gia đình anh Phan Tiến Chiến, Phan Tiến Diện ở khối Đồng Tâm 1, phường Hòa Hiếu xây lăng mộ tổ. Để làm được điều này, suốt mấy ngày liền mọi người phải hì hục đào sâu hơn 2m rác mới có thể đặt được gạch, làm móng và xây cất. Không chỉ có vậy, toàn bộ khu vực nghĩa trang nằm lọt giữa những cồn, đống rác vây xung quanh. Qua quan sát chúng tôi còn nhìn thấy nước bẩn rỉ chảy thành dòng từ các cồn rác ngấm xuống toàn bộ khu vực nghĩa trang. Anh Phan Tiến Chiến xót xa: Phản ánh nhiều lắm rồi, nói nhiều lắm rồi mà không được. Mồ mả cha ông bị ngập vùi trong rác. Như thể sợ mình sai, anh Chiến còn giải thích rằng, nghĩa trang này có trước, rác thải đổ sau. Trong khi đó, anh Phan Tiến Diện – em trai của anh Chiến khẳng định: một ngày có 6 đến 7 chuyến xe ô tô chở rác đến đổ tại nghĩa trang. Lăng mộ thì chôn cất, an táng ở dưới mà rác thì đổ phía trên.

Anh Phan Tiến Chiến bên bãi rác khổng lồ nằm lẫn trong khu nghĩa trang

Không riêng gì gia đình anh Phan Tiến Chiến, hàng ngàn hộ dân thuộc 8/10 khối dân cư phường Hòa Hiếu có người thân chôn cất, an táng tại đây đều rơi vào tình cảnh nói trên. Bãi rác không chỉ ảnh hưởng đến không gian của người đã khuất mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến môi trường sống của cư dân trong vùng. Cách một dãy đồi nhỏ, trên 220 hộ dân với trên 650 nhân khẩu của 2 khối dân cư là Đồng Tâm 1 và Đồng Tâm 2 bị ảnh hưởng trực tiếp bởi bãi rác tại Nghĩa trang phường Hòa Hiếu. Trong đó, khối Đồng Tâm 1 với 100 hộ dân, 357 nhân khẩu (tỷ lệ 100%) bị ảnh hưởng trầm trọng. Bà Ngô Thị Hường, người dân khối Đồng Tâm 1 cười méo mó, rằng: “Muốn sống được ở đây, trước hết phải học cách trốn muỗi, ruồi. Để chứng minh cho điều mình nói, bà Hường chạy vào nhà lôi ra gần 20 tấm bẫy dính ruồi đã dày đặc, đen kịt ruồi, nhặng. Bà kể rằng, nhiều hôm ruồi, nhặng nhiều hơn ong vỡ. Quơ tay cũng được cả chục con. Ăn cơm phải buông màn. “Hôm nào người ta đốt ở bãi rác thì hôm đó nhà nào nhà nấy ngập trong khói độc, ruồi bu kín hết đồ dùng, vật dụng trong nhà” - bà Hường nói thêm.

Nguy hại nhất là đối với trẻ nhỏ. Hiện tại khối Đồng Tâm 1 có 65 trẻ em thì theo bà Phan Thị Anh Đào - Khối trưởng, phần lớn đều đã mắc các bệnh liên quan đến hô hấp, ngoài da và tiêu chảy. Bà cho biết thêm: Phường, thị xã đều đã hứa đến năm 2012 sẽ di chuyển bãi rác ra khỏi địa bàn nhưng hết quý I, quý II, rồi quý III năm 2013 mà vẫn chưa thấy gì. Rác vẫn tiếp tục đổ, còn dân vẫn phải chịu đựng từng ngày. Nhiều bà con phản ứng bằng cách không chịu nộp phí vệ sinh môi trường hằng năm. Thậm chí còn yêu cầu phải được bồi thường, Ban cán sự khối phải vận động mãi.

Không riêng gì bãi rác ở phường Hòa Hiếu, hiện nay, trên địa bàn Thị xã Nghĩa Đàn đang có nhiều bãi rác nằm ở các xã, phường như Quang Tiến, Tây Hiếu, Nghĩa Tiến, Long Sơn, Nghĩa Thuận. Các bãi rác này đang trở thành điểm gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, khiến người dân bức xúc. Trong nhiều cuộc họp, tiếp xúc đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp, cử tri ở các xã, phường trên đều đề nghị sớm giải quyết dứt điểm tình trạng ô nhiễm môi trường, di dời các bãi rác ra khỏi khu dân cư. Tuy nhiên cho đến nay, nguyện vọng đó vẫn chưa được đáp ứng, thực hiện.

Người dân đào rác để xây lại mồ mả cho người thân.

Thừa nhận tình trạng ô nhiễm môi trường do thiếu khu xử lý rác thải tập trung, ông Hồ Thanh Phong - Trưởng Phòng Tài nguyên – Môi trường Thị xã Thái Hòa cho biết, hiện nay trong số 6 bãi rác trên địa bàn thị xã thì 2 bãi rác ở phường Hòa Hiếu và phường Quang Tiến đang là những điểm gây ô nhiễm nặng nề nhất. Sau nhiều nỗ lực của chính quyền địa phương, mới đây ngày 1/10/2013 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 1788/QĐ-TTg phê duyệt kế hoạch xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đến năm 2020. Trên cơ sở đó, ngày 23/10/2013 UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định 4864/QĐ-UBND.TM về việc giải quyết kinh phí, xử lý môi trường, di dời bãi rác. Trước mắt, năm 2013 tỉnh bố trí 2,5 tỷ đồng để Thị xã Thái Hòa giải quyết bãi rác gây ô nhiễm tại Nghĩa trang phường Hòa Hiếu. Tuy nhiên, việc bốc chuyển còn phụ thuộc vào tiến độ xây dựng bãi xử lý rác thải của thị xã được quy hoạch tại xã Nghĩa Hòa.

Nói về giải pháp lâu dài đối với vấn đề ô nhiễm môi trường ở Thị xã Thái Hòa, ông Phong cho biết, thị xã đang triển khai dự án xây dựng bãi xử lý rác thải ở xã Nghĩa Hòa. Dự án đã được phê duyệt thiết kế chi tiết, phê duyệt đề án đánh giá tác động môi trường, mặt bằng cũng đã giải phóng. Theo đó, bãi rác thải mới có diện tích hơn 194.800 m2, diện tích chôn lấp hơn 63.500m2 với công suất xử lý gần 30.500 tấn rác/năm. Trong số 6 hố chôn lấp theo thiết kế của dự án, đến nay các đơn vị thi công vẫn chưa hoàn thiện được hố nào. Chính vì vậy, việc di chuyển rác ra khỏi Nghĩa trang Hòa Hiếu cũng như các bãi rác thải khác đang trong tình trạng chờ đợi. Ông Hồ Thanh Phong khẳng định, hiện nay, thị xã phải đồng thời thực hiện 2 nhiệm vụ, vừa hoàn thiện bãi rác được quy hoạch tại phường Nghĩa Hòa, vừa bốc dời, xử lý ô nhiễm môi trường tại các khu dân cư, trong đó có bãi rác ở Nghĩa trang Hòa Hiếu. Theo dự kiến, đến quý I năm 2014, hố chôn lấp thứ nhất tại bãi rác mới sẽ đi vào hoạt động, khi đó, việc di chuyển bãi rác ở nghĩa trang mới được thực hiện.

Trong lúc chờ đợi dự án xử lý rác thải đưa vào sử dụng hạng mục hố chôn lấp đầu tiên, người dân Thị xã Thái Hòa vẫn tiếp tục phải sống chung với 6 bãi rác trong khu vực dân cư. Đặc biệt, người dân phường Hòa Hiếu và các phường xã lân cận vẫn phải ngậm ngùi chịu cảnh người thân qua đời phải yên nghỉ ở nơi ô nhiễm. Theo như lời của ông Trưởng phòng Tài nguyên – Môi trường Thị xã Thái Hòa, cơ chế, chính sách và kinh phí để di chuyển bãi rác đã có, khu xử lý mới cũng đang xây dựng, vấn đề hiện nay phụ thuộc vào thái độ, sự quan tâm và sự vào cuộc một cách quyết liệt của cấp ủy, chính quyền địa phương cũng như các đơn vị liên quan.

Bài, ảnh: Đào Tuấn