Lý do Việt Nam “sáng giá” hơn Thái Lan để tổ chức thượng đỉnh Mỹ - Triều

Tổng thống Donald Trump gặp nhà lãnh đạo Kim Jong-un tại Singapore năm 2018. Ảnh: Reuters

Bangkok, Hà Nội và Hawaii là 3 trong số địa điểm khả thi từng được đề xuất khi Mỹ và Triều Tiên đồng ý tổ chức hội nghị thượng đỉnh lần hai. Rốt cuộc, Tổng thống Donald Trump sau đó thông báo cuộc gặp giữa ông và nhà lãnh đạo Kim Jong-un sẽ diễn ra tại Hà Nội vào ngày 27-28/2.

Theo nhà báo kỳ cựu Kavi Chongkittavorn của Bangkok Post, ban đầu Thái Lan có cơ hội rất lớn. Là chủ tịch đương nhiệm của ASEAN, Thái Lan được đánh giá là nơi tốt nhất để tổ chức hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều, tương tự Singapore hồi năm ngoái khi đảm nhiệm ghế Chủ tịch ASEAN và đăng cai cuộc gặp Trump - Kim đầu tiên.

Tuy nhiên, sau quá trình khảo sát thực tiễn cả về điều kiện hạ tầng và chính trị xã hội tại thủ đô của hai nước, Hà Nội đã nổi bật lên như một địa điểm được yêu thích hơn. Hawaii bị loại do vấn đề khoảng cách. Ngoài ra, việc tổ chức tại một nơi thuộc lãnh thổ Mỹ cũng không phù hợp vì vào thời điểm hội nghị thượng đỉnh diễn ra, Mỹ - Triều vẫn chưa chính thức bình thường hóa quan hệ.

Theo nhà báo Kavi, Thái Lan và Việt Nam có nhiều điểm tương đồng.

Trước hết, với tư cách là thành viên của ASEAN, cả hai đều hoạt động tích cực trong các cộng đồng khu vực và quốc tế. Việt Nam sẽ là chủ tịch tiếp theo của ASEAN sau Thái Lan.

Điều quan trọng nhất là Việt Nam sẽ ứng cử cho nhiệm kỳ 2 năm làm thành viên không thường trực tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc vào năm 2021. Trong khi đó, Thái Lan cũng đang ứng cử để trở thành một thành viên của Hội đồng Kinh tế - xã hội Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2022.

Thứ hai, cả Thái Lan và Việt Nam đều có mối quan hệ tốt đẹp với tất cả các bên có liên quan tới bán đảo Triều Tiên, gồm Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Triều Tiên. Triều Tiên có đại sứ quán tại Hà Nội và Bangkok.

Thứ ba, Thái Lan và Việt Nam nằm trong cùng múi giờ và khoảng cách bay từ Bình Nhưỡng tới hai nước gần như bằng nhau, mất hơn 3 giờ đồng hồ. Hà Nội gần hơn một chút so với Bangkok.

Thứ tư, thủ đô của hai nước đều có cơ sở hạ tầng tốt và là những địa điểm tuyệt vời để nghỉ ngơi. Ngoài ra, cả hai đều có kinh nghiệm ngoại giao để tổ chức các cuộc gặp cấp cao.

Yếu tố quyết định

Tuy nhiên, nhà báo Kavi đã chỉ ra 3 yếu tố quyết định giúp Việt Nam giành chiến thắng trước Thái Lan trong cuộc đua giành quyền tổ chức thượng đỉnh Mỹ - Triều, đó là mức độ bất ổn chính trị của Thái Lan, ô nhiễm không khí tại Bangkok và hình mẫu kinh tế thành công của Việt Nam.

Chính quyền Thái Lan đã thông báo tổ chức các cuộc bầu cử vào ngày 24/3 và động thái này được cho là sẽ làm giảm bớt mối đe dọa từ các cuộc biểu tình trên đường phố tại nước này. Tuy nhiên, nhiều người vẫn lo ngại chính quyền Thái Lan sẽ tiếp tục hoãn bầu cử và làn sóng biểu tình có thể tái diễn. Theo nhận định của nhà báo Kavi, so với Bangkok, Hà Nội có ít vấn đề về an ninh hơn.

Người biểu tình tại Thủ đô Bangkok. Ảnh: Reuters.

Ngoài ra, mức độ nguy hiểm của các hạt bụi nhỏ trong không khí tại Bangkok những tuần gần đây cũng khiến thủ đô của Thái Lan bị mất đi hình ảnh thân thiện với khách nước ngoài. Các nhà lãnh đạo Mỹ và Triều Tiên không quen với chất lượng không khí như vậy và không ai muốn thấy họ đeo khẩu trang nếu gặp nhau tại Thái Lan.

“Khi ông Trump nói rằng Triều Tiên sẽ chuyển mình thành nền kinh tế phát triển thần tốc, quốc gia phù hợp nhất trong khu vực để Triều Tiên có thể học hỏi trong quá trình phát triển tương lai chắc chắn là Việt Nam. Sau 4 thập kỷ kể từ khi bắt đầu chương trình cải cách nền kinh tế với tên gọi Đổi Mới, Việt Nam đã biến mình từ một nước bị tàn phá sau chiến tranh thành đối tác thương mại hàng đầu Đông Nam Á”, nhà báo Kavi nhận định.

Theo truyền thông Thái Lan, kể từ khi gia nhập ASEAN vào năm 1995, sự chuyển mình của Việt Nam thậm chí còn nhanh chóng hơn và đáng kinh ngạc hơn. Hiện Việt Nam là một trong những cường quốc kinh tế của khu vực. Do vậy, ông Trump chắc chắn muốn sự hiện đại hóa và tiến triển của Việt Nam, với hệ thống chính trị ổn định, là một hình mẫu để Triều Tiên có thể noi theo.

Ngoài ra, Việt Nam còn là thành viên của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), một hiệp định thương mại tự do hàng đầu thế giới. Sẽ không có gì ngạc nhiên nếu ông Trump muốn ghi dấu ấn cá nhân của mình với Việt Nam, từ đó chứng minh rằng việc các nước duy trì tình hữu nghị và hợp tác với Mỹ sẽ mang lại những kết quả tốt đẹp.

Rào cản lịch sử

Cũng theo nhà báo Kavi, mặc dù quan hệ Thái Lan - Triều Tiên vẫn nồng ấm, song vẫn có những trở ngại. Quân đội Thái từng tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình quốc tế gồm 16 nước và đối đầu với Bình Nhưỡng trong thời kỳ chiến tranh Triều Tiên (1950-1953).

4 năm sau chiến tranh, Triều Tiên từng yêu cầu Thái Lan rút cờ tại Làng Hòa bình ở Panmunjom. Tuy nhiên, Thái Lan cho biết họ sẽ làm điều này khi các bên ký hiệp ước hòa bình để thay thế thỏa thuận đình chiến hiện nay trên bán đảo Triều Tiên.

Trong khi đó, Việt Nam và Triều Tiên đã thiết lập quan hệ ngoại giao từ năm 1950. Hai nước cũng đã giúp đỡ lẫn nhau trong nhiều giai đoạn thăng trầm của lịch sử. Cách đây 10 năm, khi quan hệ Triều Tiên với Trung Quốc không tốt như ngày nay, cùng với các lệnh trừng phạt của Mỹ, các thành phố ven biển của Việt Nam như Hải Phòng được sử dụng làm cảng giao thương với Triều Tiên.

Với sự hội tụ đúng thời điểm của các yếu tố địa chính trị, Việt Nam, Triều Tiên và Mỹ đều nhận thức được tầm quan trọng của hội nghị thượng đỉnh Trump - Kim cũng như những tác động của sự kiện này, đặc biệt khi Washington và Bình Nhưỡng đã vượt qua rào cản ngoại giao để tiến hành cuộc gặp, theo nhà báo Kavi.