Mỹ có thể mất nhiều năm và hàng trăm triệu USD để tái khởi động thử hạt nhân

Tờ Washington Post hôm 31/10 dẫn lời các chuyên gia cho biết, việc Mỹ tái khởi động các vụ thử hạt nhân sẽ mất nhiều năm và tiêu tốn hàng trăm triệu USD. Bãi thử Nevada, nơi Mỹ thực hiện vụ nổ hạt nhân gần nhất, cách đây hơn 3 thập kỷ, hiện chủ yếu dựa vào các mô phỏng máy tính thay vì các vụ nổ thực tế.

Thông tin này được đưa ra sau khi Tổng thống Donald Trump trong tuần này tuyên bố rằng ông đã "chỉ thị cho Bộ Chiến tranh bắt đầu thử nghiệm Vũ khí Hạt nhân của chúng tôi trên cơ sở tương đương [với Nga và Trung Quốc]" và tuyên bố rằng việc chuẩn bị sẽ bắt đầu ngay lập tức.

Hiện vẫn chưa rõ liệu ông Trump có đề cập đến các vụ nổ hạt nhân dưới lòng đất hay không. Cả ba quốc gia (Mỹ, Nga, Trung Quốc) đều không tiến hành các vụ thử nghiệm tương tự trong nhiều thập kỷ qua. Về phía Moskva, Nga đã cảnh báo rằng bất kỳ vụ nổ hạt nhân nào của Mỹ cũng sẽ dẫn đến một phản ứng tương xứng.

Tờ Washington Post chỉ ra rằng nếu Washington xúc tiến kế hoạch này, nhiệm vụ sẽ không thuộc về Lầu Năm Góc mà thuộc về Bộ Năng lượng, cụ thể là Cục Quản lý An ninh Hạt nhân Quốc gia (NNSA), cơ quan giám sát Bãi thử Nevada.

Các chuyên gia khẳng định việc khôi phục hoạt động thử nghiệm tại đây sẽ phải trả giá đắt. Ông Ernest Moniz, người lãnh đạo Bộ Năng lượng dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, ước tính rằng ngay cả một vụ nổ mang tính "phô trương" được thực hiện mà không cần thu thập dữ liệu khoa học cũng sẽ mất "có thể là một năm" để chuẩn bị.

Bà Corey Hinderstein, cựu quan chức cấp cao của NNSA, cho biết cơ quan này sẽ cần phải đào một hầm ngầm thẳng đứng mới với chi phí ước tính khoảng 100 triệu USD.

Một rào cản lớn khác là thiếu hụt nhân sự có kinh nghiệm thực tế. Ông Paul Dickman, một quan chức hạt nhân lâu năm, cảnh báo rằng Mỹ có thể gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nhân sự có kinh nghiệm thử nghiệm trực tiếp. Ông nói rằng các giám đốc thử nghiệm có năng lực "không phải là các quan chức bàn giấy hay một đám đông chỉ quen làm PowerPoint" mà là những người "có kinh nghiệm thực địa dày dặn".

Trong nhiều năm qua, Washington đã dựa vào các mô phỏng máy tính và cái gọi là các cuộc thử nghiệm "cận tới hạn" – các thí nghiệm dừng lại ngay trước khi xảy ra một vụ nổ hạt nhân – để duy trì sự tin cậy vào kho vũ khí của mình. Vụ thử gần đây nhất trong số hơn 1.000 vụ thử do Mỹ tiến hành diễn ra vào năm 1992.

Tuyên bố của ông Trump trùng với thời điểm Tổng thống Nga Vladimir Putin thông tin về các cuộc thử nghiệm thành công hai hệ thống hạt nhân tiên tiến: tên lửa hành trình Burevestnik có tầm bắn không giới hạn và máy bay không người lái dưới nước Poseidon. Cả hai vũ khí này đều được cho là sử dụng các lò phản ứng hạt nhân nhỏ gọn mang tính đột phá làm bộ phận đẩy.