Suýt chết vì đất, đá đổ ập vào nhà
Dù đã hơn 1 năm trôi qua, tuy nhiên, bà Thái Thị Hải, số nhà 211, đường Ngô Thì Nhậm vẫn chưa thể nào quên được thời khắc thoát chết diệu kỳ do sạt lở núi Quyết. Bà Hải tâm sự: Tôi còn nhớ rất rõ chiều tối ngày 28/9/2022. Thời điểm đó, mưa to lắm, tôi đang ở trước nhà thì nghe thấy tiếng xào xạc, sau đó, tiếng đất, đá đổ ầm ầm phía sau nhà. Mọi người trong nhà chỉ biết chạy toán loạn ra đường. Chỉ trong phút chốc, toàn bộ phòng ngủ, khu vực bếp của gia đình cùng nhiều tài sản bị những tảng đá nặng nhiều tấn đè bẹp…
“Thật may mắn vì lúc đó còn sớm, chứ không đã bị khối đất, đá, bê tông này đè lên người, không thoát khỏi...”, bà Hải vẫn còn run run.
Ghé căn nhà của bà Hải sau 1 năm, hiện trường vẫn không có sự thay đổi nhiều. Khối đá khổng lồ nặng khoảng vài tấn vẫn nằm ở vị trí cũ. Xung quanh đã được gia đình dọn dẹp gọn gàng hơn. Điểm khác biệt là giờ đây, những vật dụng sinh hoạt của gia đình đã chuyển ra hẳn phía trước, cách khối đá khoảng 10 mét để an toàn hơn.
Cách đó không xa, gia đình ông Đậu Doãn Khanh cũng là hộ dân bị đất, đá đổ ập vào nhà hơn 1 năm trước. Sau trận sạt lở kinh hoàng đó, giờ đây, gia đình ông Khanh ít sinh hoạt tại căn nhà này mà chuyển vào sinh sống phía trong. Hiện trường vụ sạt lở hiện là nơi sửa chữa xe ô tô, gia đình không còn dám kinh doanh, sinh hoạt nữa mỗi khi nghe tin mưa gió.
Ông Khanh cho biết: Gần 60 năm sinh sống tại đây, tôi chưa từng thấy tình trạng sạt lở ở núi Quyết mạnh như vậy. May mắn là gia đình không có mặt ở hiện trường khi đất, đá đổ xuống. Mãi đến 2 tháng sau khi sạt lở, chúng tôi mới có thể thu dọn, vận chuyển hết lớp đất, đá và ổn định trở lại. Chúng tôi cũng xác định đây là nơi ở tạm mà thôi, vì lâu dài ai dám ở khu vực này nữa… Vừa qua, tôi đã bỏ hàng chục triệu đồng để kè đá chống sạt lở, tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tình thế.
Tâm trạng của bà Hải, ông Khanh cũng là nỗi niềm của khoảng 100 hộ dân sống cạnh các điểm sạt lở ven núi Quyết trên địa bàn phường Trung Đô, TP.Vinh, trong đó có 17 hộ có nguy cơ cao nhất, buộc phải di dời khẩn cấp.
Người dân chia sẻ, vào những ngày mưa lớn cuối tháng 9/2023 vừa qua, nhiều người đã phải đi tá túc nhà người thân để đảm bảo an toàn; không ai dám ngủ qua đêm, đặc biệt là các hộ nằm trong vùng nguy cơ cao. Đồ đạc của các gia đình này cũng đã sắp xếp gọn gàng, chỉ cần có nguy cơ là sẽ sẵn sàng ôm đồ “chạy”.
Theo quan sát của phóng viên, khu vực ven núi Quyết chạy dọc tuyến đường Ngô Thì Nhậm, phường Trung Đô có nhiều điểm sạt lở. Trong đó, có khoảng 3 điểm lớn. Tại các điểm này, đất, đá đã mùn yếu, vết nứt có thể nhìn thấy rõ bằng mắt thường và cách nhà dân chỉ từ 3- 5 mét. Nếu xảy ra mưa lớn, đất, đá bị thấm nước lâu ngày, việc tái diễn sạt lở là điều khó tránh khỏi.
Đẩy nhanh tiến độ di dời
Trước nguy cơ sạt lở thường trực hàng năm, đe dọa tính mạng và tài sản của nhân dân sống ven núi Quyết, chính quyền TP. Vinh, phường Trung Đô đã nhiều lần họp bàn các phương án để có thể di dời các hộ dân, đặc biệt là những hộ có nguy cơ cao, bố trí điểm tái định cư cho người dân, tuy nhiên, đến nay vẫn còn gặp nhiều khó khăn.
Ngày 10/11/2022, UBND thành phố Vinh ban hành Quyết định số 5198/QĐ-UBND về việc thành lập Tổ công tác, ban hành Kế hoạch số 274/KH-UBND ngày 14/12/2022 về việc thực hiện phương án di dân, tái định cư cho các hộ dân nằm trong vùng nguy cơ sạt lở khu vực núi Quyết, phường Trung Đô.
Sau đó, Tổ công tác của TP.Vinh tổ chức làm việc với 17 hộ gia đình thuộc diện nguy cơ cao bị ảnh hưởng bởi sạt lở đất, đá ở núi Dũng Quyết; thông báo kế hoạch, phương án đền bù, di dời tái định cư theo hướng không lập dự án đầu tư và nắm bắt nguyện vọng, đề xuất của các hộ gia đình.
Căn cứ quy định bồi thường, hỗ trợ và tái định cư: Điểm e, Khoản 1, Điểm đ, Khoản 2, Điều 65; Khoản 1, Điều 79; Khoản 3, Điều 87 Luật Đất đai năm 2013; Điều 6, Điều 16 và Điều 22 Nghị định số 47/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ; Điều 14 Quyết định số 24/2022/QĐ-UBND ngày 14/02/2022 của UBND tỉnh thì diện tích lô đất tái định cư ≤ 150,0m2/lô, nhỏ hơn hạn mức giao đất ở địa phương; đối với nhà ở, công trình phục vụ sinh hoạt gắn liền với đất của hộ gia đình, cá nhân được hỗ trợ bằng 30% giá trị bồi thường.
Quá trình làm việc, hầu hết các hộ gia đình không thống nhất với mức đền bù, hỗ trợ tái định cư theo các quy định này. Các hộ cho rằng, mức đền bù chưa hợp lý do một số hộ có diện tích đất sử dụng lớn, tài sản trên đất cao, mức đền bù chưa thoả đáng…
Hiện TP.Vinh đang triển khai dự án đầu tư công từ nguồn ngân sách của thành phố, thực hiện công tác đền bù giải phóng mặt bằng như những dự án khác để người dân được thêm quyền lợi, tiến tới đồng nhất phương án để nhanh chóng di dời.
Ngày 31/5/2023, HĐND thành phố Vinh đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự án: Chống sạt lở núi Quyết (giai đoạn 1) tại Nghị quyết số 01/NQ-HĐND. Hiện nay, thành phố giao cho Trung tâm Phát triển quỹ đất triển khai, đơn vị này đang thực hiện lập hồ sơ nhiệm vụ khảo sát, lập Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án.
Ngày 12/10/2023, UBND phường Trung Đô đã ban hành Thông báo số 55/TB-UBND về việc triển khai thực hiện dự án: Chống sạt lở núi Quyết (giai đoạn 1), phường Trung Đô, thành phố Vinh gửi đến cấp ủy, Ban Cán sự khối 2, khối 3 và 17 hộ gia đình thuộc diện nguy cơ cao; đồng thời, giải thích cho các hộ dân được hiểu về chính sách đền bù, hỗ trợ theo quy định pháp luật hiện hành.
Trước mắt, các hộ dân sống trong vùng sạt lở núi Quyết cần chủ động theo dõi tình hình thời tiết, sẵn sàng các phương án khi có mưa gió. Chính quyền địa phương cũng sẽ tăng cường tuyên truyền cũng như bố trí lực lượng túc trực để hỗ trợ nhân dân di dời khi có tình huống khẩn cấp xảy ra...
Ông Trần Quảng Đại - Chủ tịch UBND phường Trung Đô, TP Vinh.
