Rốt ráo xử lý bất cập của hồ chứa nước thải Khu xử lý chất thải rắn Nghi Yên

Thực trạng

Đầu tháng 12/2024, phóng viên Báo Nghệ An tiếp nhận từ Ủy ban MTTQ tỉnh kiến nghị của cử tri xã Nghi Yên (Nghi Lộc) với nội dung: “Cử tri xã Nghi Yên, huyện Nghi Lộc kiến nghị tổ chức đánh giá cụ thể nguyên nhân lượng lớn nước thải từ khu xử lý chất thải rắn chưa qua xử lý chảy ra môi trường vào tối ngày 23/9/2024 và yêu cầu Công ty Môi trường đô thị thành phố Vinh có các biện pháp gia cố bờ đập, đảm bảo không để nước thải chưa qua xử lý chảy ra môi trường…”.

Xác minh thông tin từ UBND huyện Nghi Lộc, sự cố nước thải từ khu xử lý chất thải rắn chưa qua xử lý chảy ra môi trường tối 23/9/2024 là có thật. Cụ thể, vào 20h ngày 23/9/2024 có mưa lớn kéo dài, lượng nước trong hồ chứa dâng cao nên đoạn bờ kè góc phía Đông Nam bị vỡ; nước từ hồ chứa chảy theo kênh ra cầu Khe Riềng. Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An sau đó đã tổ chức gia cố đoạn bờ kè vỡ để đến 21h không còn tình trạng nước thải chảy ra ngoài.

UBND huyện Nghi Lộc xác định, không có căn cứ xác định Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An thực hiện hành vi xả nước thải ra môi trường; tuy nhiên, yêu cầu phải tổ chức vận hành Trạm xử lý nước thải đúng quy định, xử lý nước thải đạt quy chuẩn mới xả thải ra ngoài; tuyệt đối không thực hiện hành vi xả nước thải chưa qua xử lý ra môi trường; và yêu cầu thực hiện các biện pháp cải tạo, gia cố các bờ kè đất xung quanh hồ chứa nước rỉ rác, đảm bảo không để xảy ra sự cố.

Quan sát thực tế hồ chứa nước thải Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Nghi Yên cho thấy, nước trong hồ đã dâng xấp xỉ đỉnh kè chắn. Trong khi đó, bờ kè chỉ là một tuyến đê bao bằng đất với chiều dài lên đến hơn 500m.

Do dung tích dự phòng cho hồ chứa không còn, khi có mưa lớn sẽ có nguy cơ chảy tràn hoặc xảy ra sự cố sạt lở. Vì vậy, nỗi lo của người dân Nghi Yên là có cơ sở.

Trao đổi với Giám đốc Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Nghi Yên, ông Trương Đức Sơn, được thông tin trước đây nước rỉ rác từ các bãi chôn lấp được xử lý theo quy trình công nghệ châu Âu; nước được thu gom về xử lý qua 8 hồ sinh học, 1 hồ điều hòa, sau đó tự chảy ra môi trường. Tuy nhiên, do không phù hợp điều kiện khí hậu và tính chất rác thải của Việt Nam nên nước thải ra môi trường chưa đảm bảo chất lượng.

Vì vậy, năm 2019, UBND tỉnh cho đầu tư Trạm xử lý nước rỉ rác với công suất thiết kế 200m3/ngày đêm; đến tháng 10/2022, Trạm xử lý nước rỉ rác được vận hành, thay thế công nghệ xử lý lắng lọc tự nhiên qua các hồ sinh học. Dù vậy, thời tiết phức tạp thường có mưa lớn kéo dài dẫn đến nước mưa bề mặt chảy vào hồ chứa khiến nước dâng cao. Để nước trong hồ chứa không chảy tràn ra ngoài, đầu năm 2023, công ty đã phải đổ đất tạo đê chắn xung quanh hồ chứa.

Đến nay, nước trong hồ chứa lên đến khoảng 500 nghìn m³, trong khi bờ đê đắp bằng đất, khi trời mưa to, ở một số vị trí nền đất yếu đã dẫn đến sự cố sạt lở như trong đêm 23/09/2024... nên Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An đã tổ chức rà soát đánh giá lại công tác bảo vệ môi trường tại khu liên hợp, tham vấn chuyên gia để mới đây có văn bản báo cáo toàn diện công tác bảo vệ môi trường lên UBND tỉnh, UBND TP.Vinh và các ngành chức năng liên quan.

Ngày 25/9/2024, UBND huyện Nghi Lộc có Văn bản số 2701/UBND-TNMT báo cáo UBND tỉnh việc kiểm tra tại Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Nghi Yên, kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành liên quan tổ chức kiểm tra giám sát công tác bảo vệ môi trường cũng như chỉ đạo Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An có phương án gia cố các bờ kè hồ chứa nước rỉ rác, vận hành trạm xử lý theo đúng giấy phép môi trường được phê duyệt để giảm thiểu lượng nước tại hồ chứa và tránh xảy ra sự cố.

Tập trung khắc phục không để xảy ra sự cố

Được biết, vào ngày 3/12/2024, Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An có Văn bản số 143/MTĐT-KLH kiến nghị UBND tỉnh nhiều nội dung liên quan việc xử lý các tồn tại ở Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Nghi Yên.

Trong đó, đề nghị cho phép công ty nghiên cứu đầu tư xây dựng hệ thống đê bao hồ chứa nước rỉ rác bằng kè đá hoặc đổ bê tông kiên cố; đầu tư tăng công suất Trạm xử lý nước rỉ rác tăng lên 500m³ ngày/đêm để xử lý khối lượng nước rỉ rác tồn đọng; đầu tư phủ tấm bạt HDPE lên toàn bộ bề mặt các ô chôn lấp rác hiện nay để tách toàn bộ nước mưa bề mặt không để chảy xuống hồ chứa và chảy vào các bãi rác hiện hữu, giảm nguy cơ mực nước hồ dâng cao, đảm bảo an toàn hồ chứa khi thời tiết có mưa lớn.

Bên cạnh đó, cho phép được đầu tư trồng cây xanh diện tích đất xung quanh khu liên hợp đã được UBND tỉnh thu hồi nhưng chưa có kế hoạch sử dụng, để tạo vùng đệm qua đó giảm thiểu tối đa tình trạng phát thải mùi và tăng cảnh quan môi trường.

Xét kiến nghị của Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An, ngày 10/12/2024 UBND tỉnh đã có Công văn số 11017/UBND-CN giao Ban Quản lý Khu kinh tế Đông Nam chủ trì, phối hợp Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND thành phố Vinh, huyện Nghi Lộc và các cơ quan liên quan xem xét đề nghị của Công ty cổ phần Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An tại Công văn trên; báo cáo, tham mưu UBND tỉnh theo đúng quy định.

Đến ngày 7/1/2025, UBND TP. Vinh tổ chức buổi làm việc để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc và giải quyết các kiến nghị đề xuất của Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An. Sau đó, có Thông báo số 20/TB-UBND ngày 17/1/2025 giao Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An tiếp tục vận hành Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Nghi Yên theo đúng quy trình được duyệt, tập trung gia cố bờ bao, không để xảy ra sự cố.

UBND TP. Vinh thống nhất với việc tổ chức trồng cây xanh tại phần đất UBND tỉnh đã thu hồi xung quanh Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Nghi Yên. Về đề xuất xây dựng hệ thống bờ bao, hệ thống thoát nước mặt ô chôn lấp và xung quanh, nâng cấp Trạm xử lý nước rỉ rác lên 500m3/ngày đêm tại Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Nghi Yên, UBND TP. Vinh yêu cầu Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An khẩn trương thuê đơn vị tư vấn có năng lực đánh giá toàn diện hoạt động của Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Nghi Yên để lập dự án đầu tư, trình cấp thẩm quyền xem xét, quyết định.

Theo ông Nguyễn Hữu Thắng - Trưởng phòng Tổ chức hành chính Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An, thực hiện chỉ đạo của UBND TP. Vinh tại Thông báo số 20/TB-UBND ngày 17/1/2025, Công ty đã thuê đơn vị tư vấn đánh giá toàn diện hoạt động của Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Nghi Yên để lập dự án đầu tư; đã liên hệ mời chuyên gia có uy tín nghiên cứu giải pháp tách toàn bộ nước mưa bề mặt không để chảy xuống hồ chứa.

Để hạn chế tối đa sự cố sạt lở hồ chứa nước thải, công ty đã tổ chức đắp đất gia cố đê bao; đồng thời, chuẩn bị làm việc UBND huyện Nghi Lộc đã xây dựng kế hoạch trồng cây xanh trên phần đất xung quanh Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Nghi Yên để giảm thiểu tối đa tình trạng phát thải mùi và tăng cảnh quan môi trường…

Ông Nguyễn Hữu Thắng cho biết thêm: “Cùng với việc đắp đất, tới đây, công ty sẽ tổ chức đóng cọc tre kè chân đê bao và trồng tre, hóp toàn bộ thân đê để chống sạt lở.

Đây là những biện pháp khả dĩ ngăn ngừa được cố sạt lở ở hồ chứa nước thải khi chưa thể bê tông kiên cố đê bao…”.