Thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học, khẳng định vị thế trường đại học trọng điểm quốc gia

“Thắp lửa” phong trào NCKH của sinh viên

Lần đầu tiên cùng nhóm gồm 4 người bạn cùng lớp đạt giải Nhì giải thưởng Sinh viên NCKH năm 2018 với đề tài “Giáo dục bản lĩnh chính trị Hồ Chí Minh cho sinh viên Việt Nam trong thời kỳ hội nhập”, sinh viên Trần Thị Nga - Lớp 57B Chính trị học (Viện Khoa học Xã hội và Nhân văn) tự hào chia sẻ “Giải thưởng là nguồn động viên, khuyến khích sinh viên tích cực đưa ra những ý tưởng, giải pháp cụ thể, những sáng kiến mới, góp phần nâng cao chất lượng học tập, tăng cường khả năng làm việc nhóm và phương pháp nghiên cứu tài liệu mở rộng”.

Cô sinh viên năm thứ 4 có nụ cười tỏa nắng cho biết, “quá trình thực hiện đề tài nhóm của em nhận được sự giúp đỡ hỗ trợ tận tình của giáo viên hướng dẫn và sự quan tâm, tạo điều kiện của khoa và nhà trường. Đó là động lực để chúng em nuôi dưỡng niềm say mê, sáng tạo với phong trào NCKH”. Chia sẻ của Trần Thị Nga cũng là suy nghĩ của nhiều sinh viên có chung niềm đam mê NCKH tại Trường Đại học Vinh.

Trao giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học năm 2018. Ảnh: CTV

Nhiều khoa đào tạo đã phát triển mạnh phong trào nghiên cứu khoa học. Hàng năm trường tổ chức Hội nghị sinh viên NCKH và trao giải thưởng cho các sinh viên có thành tích xuất sắc, đồng thời lựa chọn và gửi những công trình xuất sắc của sinh viên tham dự giải thưởng sinh viên nghiên cứu khoa học của Bộ GD&ĐT. Năm học 2018 - 2019 là năm đánh dấu những đổi mới mang tính “thổi lửa” cho hoạt động NCKH của sinh viên.

Phương thức triển khai hoạt động nghiên cứu khoa học trong sinh viên đã được đổi mới, thay vì các thủ tục hành chính phức tạp trong việc giao đề tài cho sinh viên như những năm trước, nhà trường đã xây dựng quy chế xét thưởng công trình sinh viên nghiên cứu khoa học. Theo đó hàng năm, các nhóm sinh viên chủ động triển khai nghiên cứu và đăng ký tham gia xét giải ở các hội đồng. Trên cơ sở công trình đăng ký, nhà trường mời các nhà khoa học có uy tín, đúng chuyên môn tham gia các hội đồng xét chọn.

Chỉ tính riêng trong năm 2018, Ban tổ chức giải thưởng Sinh viên NCKH Trường Đại học Vinh đã nhận được 47 công trình gửi về tham gia xét giải. Ở vòng chung khảo, các hội đồng đã chọn ra 13 công trình vào vòng chung khảo và 11 công trình đề nghị trao giải Khuyến khích. Ở vòng chung khảo các hội đồng đã xét chọn và đề nghị hiệu trưởng nhà trường xem xét trao 1 giải Nhất, 7 giải Nhì, 5 giải Ba.

Quy trình xét chọn được thực hiện qua hai vòng sơ khảo và chung khảo. Bám sát các tiêu chí, các hội đồng đề nghị Hiệu trưởng xem xét và trao giải. Ngoài tạo điều kiện về thời gian, cơ sở vật chất, kinh phí hỗ trợ các đề tài đạt giải sinh viên NCKH đã được nhà trường quan tâm.

Theo đó, giải Nhất được nhận 10 triệu đồng kinh phí hỗ trợ, giải Nhì 8 triệu đồng, giải Ba 5 triệu đồng, giải Khuyến khích 3 triệu đồng, bên cạnh đó, sinh viên còn được nhà trường khen thưởng tùy theo thành tích. Đối với giáo viên hướng dẫn ngoài được khen thưởng theo quy định, kết quả hướng dẫn sinh viên NCKH còn được nhà trường quy đổi giờ nghiên cứu khoa học cho các cá nhân.

Trung tâm Thông tin - Thư viện Nguyễn Thúc Hào có nguồn tài liệu phong phú phục vụ nhiệm vụ nghiên cứu khoa học của sinh viên. Ảnh: CTV

Để phục vụ tốt hơn cho công tác đào tạo và nghiên cứu khoa học, Trung tâm Thông tin - Thư viện Nguyễn Thúc Hào cũng thường xuyên phát triển nguồn học liệu điện tử, xây dựng thư viện số, bổ sung tài liệu, đổi mới công tác phục vụ bạn đọc, thay thế phần mềm thư viện mới... Nhiều hoạt động được triển khai nhằm nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc như: Đưa vào sử dụng hệ thống trả sách 24/7, phần mềm quản lý thư viện Kipos, không gian học tập cho sinh viên cùng với hệ thống tài liệu gồm 16.500 giáo trình, bài giảng, hơn 18.000 luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ đã làm cho Trung tâm Thông tin - Thư viện Nguyễn Thúc Hào trở thành một trong những thư viện hiện đại nhất trong hệ thống thư viện các trường đại học Việt Nam. Qua đó, góp phần tạo ra những chuyển biến tích cực trong phong trào NCKH của sinh viên.

"Trong xét chọn các công trình NCKH của sinh viên, ngoài việc quan tâm đến kết quả nghiên cứu là các sản phẩm mang tính hàn lâm, nhà trường chú trọng những kết quả nghiên cứu có tính ứng dụng cao hoặc các ý tưởng có thể xây dựng, triển khai thành đề án sáng tạo KHCN giúp sinh viên khởi nghiệp. Giải thưởng sinh viên NCKH hằng năm cũng được xem là thước đo về chất lượng đào tạo, cũng như khả năng tự học, tự nghiên cứu của sinh viên".

T.S Đinh Đức Tài - Phó Trưởng phòng Khoa học và Hợp tác quốc tế (Trường Đại học Vinh)

Ưu tiên các hướng nghiên cứu mũi nhọn

Từ những bài học kinh nghiệm qua 60 năm xây dựng và phát triển, hoạt động nghiên cứu khoahọc ngày càng được Trường Đại học Vinh đặc biệt quan tâm và đã đạt được nhiều thành tựu rõ nét. Các nhà khoa học, cán bộ và giảng viên của trường đã và đang chủ trì thực hiện nhiều đề tài cấp Nhà nước, cấp Bộ, cấp tỉnh và cấp cơ sở, công bố nhiều công trình nghiên cứu trên các tạp chí khoa học có uy tín trong và ngoài nước; xuất bản nhiều giáo trình, sách chuyên khảo, tài liệu tham khảo,... phục vụ công tác giảng dạy, học tập.

Chỉ tính 5 năm gần đây, cán bộ nhà trường đã triển khai 554 đề tài NCKH các cấp; Nhà trường đã tổ chức 49 hội thảo cấp trường, quốc gia, quốc tế; cán bộ của trường đã công bố 1.886 bài báo trên các tạp chí khoa học, trong đó có hơn 300 bài báo trên các tạp chí khoa học quốc tế. Trường Đại học Vinh nhiều năm liền là 1 trong 10 đơn vị có số bài báo đăng trên các tạp chí thuộc danh mục ISI/Scopus cao nhất cả nước. Nhà Xuất bản Đại học Vinh đã xuất bản trên 270 cuốn sách, gồm giáo trình, sách chuyên khảo, tài liệu tham khảo... trở thành một trong những nhà xuất bản có uy tín trong cả nước.

Hoạt động nghiên cứu khoa học ngày càng gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và cả nước.Trường đã tạo lập được các nhóm nghiên cứu để tổ chức xây dựng và triển khai các đề tài nghiên cứu khoa học các cấp. Ngoài ra, các nhóm nghiên cứu của một số cán bộ trẻ bước đầu đã được hình thành và đi vào hoạt động có hiệu quả, nhiều cán bộ đạt thành tích cao trong nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ.

Sinh viên Viện Công nghệ Hóa sinh và Môi trường được học lý thuyết kết hợp với thực hành ở phòng thí nghiệm. Ảnh: PV-CTV

Đặc biệt, từ năm 2016, các đề tài khoa học công nghệ trọng điểm cấp trường đã tập trung phục vụ nghiên cứu đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy, kiểm tra, đánh giá các học phần theo hướng tiếp cận CDIO. Nhà trường cũng đã xây dựng và triển khai đề án nâng cấp Tạp chí khoa học Trường Đại học Vinh theo định hướng đạt chuẩn ACI vào năm 2021; ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động, cơ chế tài chính đặc thù; chính sách thu hút các bài viết có chất lượng cao… để nâng cao chất lượng của Tạp chí Khoa học Trường Đại học Vinh. Trong giai đoạn này, Tạp chí Khoa học đã xuất bản 42 số với 403 công trình được đăng tải.

Trong năm 2018, Trường Đại học Vinh đã ban hành Chiến lược phát triển khoa học công nghệ Trường Đại học Vinh giai đoạn 2018 - 2025 với quan điểm: Phát triển KHCN để nâng cao vị thế và thương hiệu của Trường Đại học Vinh. Chiến lược thể hiện rõ mục tiêu tổng quát: Phát triển đồng bộ 6 lĩnh vực KHCN gồm: khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và công nghệ, khoa học nông nghiệp, khoa học xã hội, khoa học nhân văn, khoa học y dược nhằm nâng cao vị thế và thương hiệu của Trường Đại học Vinh. Trong đó, chú trọng đầu tư nghiên cứu lĩnh vực khoa học giáo dục nhằm giữ vững và phát huy uy tín, thương hiệu trong công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, ưu tiên đầu tư phát triển một số hướng nghiên cứu mũi nhọn, chú trọng nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của nhà trường với nhiệm vụ phát triển KTXH địa bàn các tỉnh khu vực Bắc Trung Bộ và cả nước. Phấn đấu đến năm 2025, Trường Đại học Vinh có một số lĩnh vực nghiên cứu đạt trình độ hiện đại so với khu vực và quốc tế.

Tập huấn cho đội ngũ giảng viên sư phạm. Ảnh: CTV

Để thực hiện mục tiêu này, nhà trường đã triển khai thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp khác nhau: đổi mới cơ cấu tổ chức, cơ chế quản lý và điều hành các hoạt động KHCN để thúc đẩy nghiên cứu trong lĩnh vực KHTN, kỹ thuật và công nghệ; đầu tư xây dựng một số hướng nghiên cứu trong lĩnh vực KNCN và nhân văn nhằm gia tăng số lượng và chất lượng công bố trên các tạp chí khoa học quốc tế có uy tín thuộc danh mục ISI/Scopus. Bên cạnh đó, đầu tư một số hướng phát triển công nghệ, một số loại hình dịch vụ KHCN phù hợp nhằm tạo ra các sản phẩm mang thương hiệu Trường Đại học Vinh.

TS.Đinh Đức Tài - Phó Trưởng phòng Khoa học và Hợp tác quốc tế (Trường Đại học Vinh) cho biết thêm: Để “kích cầu” cho hoạt động NCKH của cán bộ, giảng viên, sinh viên, bên cạnh việc xây dựng chính sách thu hút nguồn kinh phí từ nước ngoài thông qua các dự án, chương trình nghiên cứu, Nhà trường luôn khuyến khích và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân triển khai các nhiệm vụ hợp tác NCKH và phát triển công nghệ với các đối tác nước ngoài. Mặt khác, Nhà trường đã sửa đổi, bổ sung Quy định về quản lý hoạt động khoa học và công nghệ với nhiều điểm mới, ban hành chính sách hỗ trợ kinh phí đối với các sản phẩm khoa học và công nghệ chất lượng cao, ưu tiên các sản phẩm gắn với địa chỉ, thương hiệu Trường Đại học Vinh. Theo đó, mức thưởng đối với các sản phẩm được cấp bằng độc quyền sáng chế lên đến 100 triệu đồng, đối với bằng độc quyền giải pháp hữu ích là 60 triệu đồng…

Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel J. Kritenbrink làm việc với lãnh đạo Trường Đại học Vinh. Ảnh tư liệu

Tất cả các giải pháp đó nhằm hướng đến mục tiêu xây dựng các hướng nghiên cứu mũi nhọn mang “màu sắc khoa học riêng” của Trường Đại học Vinh, phấn đấu đến năm 2025 các hướng nghiên cứu này sẽ có những nhà khoa học đầu ngành và có các kết quả nghiên cứu mang tầm khu vực và quốc tế.