Xã Bích Hào: Đất nghĩa địa bị lấn chiếm để trồng keo

Chiếm đất nghĩa trang để trồng keo

Trung tuần tháng 10, sau 2 cơn bão mạnh quét qua, rừng keo sắp đến ngày thu hoạch ở trên đồi Chùa Trương bị gãy, đổ nằm ngổn ngang. Nhiều cây keo cao lớn bị gió quật ngã, đổ xuống đè lên những lăng mộ lâu năm. “Cây keo đổ xuống lăng mộ làm hư hại, nhưng cả tháng nay chủ rừng keo cũng chẳng thèm dọn dẹp, để cây mục nát hết ngay trên lăng mộ”, ông Bùi Văn Lam (70 tuổi, xóm Bạch Ngọc, xã Bích Hào), nói.

Đồi Chùa Trương cao chỉ khoảng vài chục mét, rộng hơn 5 hecta là nơi chôn cất người chết của 2 xóm Bạch Ngọc và Xuân Hiền (thuộc xã Thanh Xuân cũ). Thế nhưng, khoảng 15 năm trước, những hộ dân sống dưới chân đồi bắt đầu lấn chiếm đất nghĩa trang để trồng keo. Nhiều ngôi mộ vì thế bị rừng keo vây quanh. “Theo phong tục, rễ cây xuyên qua mộ là rất kiêng kị. Vậy mà họ trồng keo phủ kín gần hết nghĩa trang, người dân ai nấy cũng bức xúc”, ông Lam nói thêm.

Sau khi trồng keo, những hộ dân này còn ngang nhiên rào đường, ngăn cản dân làng đưa thân nhân lên nghĩa trang này để chôn cất. Cũng chính vì vậy, rất nhiều trận xô xát đã xảy ra.

“Cứ thấy có người lên đào huyệt để chôn cất là mấy nhà này kéo lên ngăn cản, có khi nằm luôn xuống huyệt mộ. Rất nhiều lần đã xảy ra ẩu đả giữa gia đình có người thân mới mất và những hộ gia đình lấn chiếm đất nghĩa trang. Nhà nào mà đông anh em thì có thể lấn át được, để mà chôn cất ở đó. Chứ có nhà thì phải chấp nhận chôn người thân ngay trong vườn”, ông Bùi Văn Thảo (70 tuổi, xóm Bạch Ngọc, xã Bích Hào), bức xúc nói.

Theo lời kể của người dân, các vụ tranh chấp, cản trở chôn cất xảy ra nhiều lần. Như gia đình anh Chu Đình Hạ: bố mất năm 1985 an táng tại nghĩa trang, đến năm 2011 mẹ mất định chôn cạnh bố thì bị các hộ dân lấn chiếm đất để trồng keo ngăn cản. Sau khi an ninh xóm đến can thiệp, gia đình này mới được chôn cất. Hay mới đây nhất, năm 2022, anh Bùi Văn Đàn, khi mẹ mất, gia đình đang đào huyệt thì bị ngăn cản, phải nhờ xã can thiệp…

Ông Bùi Văn Thảo cho biết, bố ông mất năm 1961, mẹ mất năm 1994, đều được chôn tại đây. Trước kia, gia đình ông chỉ cần men theo một lối nhỏ từ đường lớn là đến mộ. Nhưng những năm trở lại đây, lối này bị rào kín. “Giờ muốn thắp hương, tôi phải đi vòng lên đỉnh đồi rồi vòng xuống, đường xa, trơn trượt và nguy hiểm. Có lúc phải đợi khi chủ vườn đi vắng mới dám vào. Mộ cha mẹ mình nằm trong "vườn" nhà người khác”, ông Thảo bức xúc.

Ông Phan Văn Tuyên - xóm trưởng xóm Xuân Hiền (xã Bích Hào), cho biết vùng Xuân Hiền - Bạch Ngọc có khoảng 700 hộ dân. “2 xóm lâu nay dùng chung 2 nghĩa trang là Chùa Trương và Đồng Kề. Sau khi nghĩa trang Chùa Trương bị lấn chiếm để trồng keo thì phần lớn chuyển sang chôn cất ở Đồng Kề, nhưng gần đây, nghĩa trang Đồng Kề cũng đã hết chỗ để chôn cất. Vì thế, người dân rất mong muốn chính quyền vào cuộc để lấy lại đất nghĩa trang đã bị lấn chiếm, làm nơi chôn cất đúng với quy hoạch”, ông Tuyên nói.

“Dẫn đạc nhầm đất nghĩa trang vào vườn người dân”

Theo ông Bùi Văn Thảo, trước đây trong bản đồ 299, diện tích đất nghĩa địa Chùa Trương là gần 50.000m², nhưng hiện nay đã bị các hộ dân lấn chiếm gần hết để trồng keo, chỉ còn khoảng vài trăm m² giữa đỉnh đồi chưa bị lấn chiếm. Nhiều rừng keo được giăng thép gai bảo vệ, khiến người dân không thể vào viếng mộ, thắp hương cho người đã khuất.

“Ngay sau khi xuất hiện tình trạng lấn chiếm, chúng tôi đã làm đơn nhưng đến nay, đã gần 15 năm rồi, vụ việc vẫn chưa được xử lý”, ông Thảo kể và cho hay, nhưng hộ dân này mới đến sống dưới chân đồi vài chục năm trước. Ban đầu chỉ là vài khoảnh nhỏ, nhưng qua thời gian, ranh giới mộ và đất vườn bị xóa nhòa.

Đặc biệt là kể từ năm 2014, 6 hộ dân sống dưới chân đồi Chùa Trương còn tuyên bố, khu vực nghĩa trang đã được chính quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho họ khi mỗi lần xảy ra tranh chấp. “Không biết họ đã được cấp bìa đỏ thật không, nhưng nhiều người dân thấy thế đành chịu thua, chấp nhận mang người thân đi nơi khác chôn”, ông Thảo kể và cho hay, sau khi người dân nhiều lần có kiến nghị, tháng 4/2024, lãnh đạo xã Thanh Xuân thuộc huyện Thanh Chương cũ mới về kiểm tra và thông báo, phần đất nghĩa địa Chùa Trương chỉ còn diện tích 5.000m², còn khoảng 43.000m² còn lại, đã được xã lập hồ sơ địa chính giao lại cho 6 hộ gia đình từ lâu.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Khánh Thành - Chủ tịch UBND xã Bích Hào cho biết, 6 hộ gia đình này chưa hề được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. “Năm 2014, khi đo đạc lại ruộng đất, đúng là quá trình dẫn đạc có nhầm lẫn. Nên trong bản đồ địa chính đã đưa nhầm diện tích đất nghĩa trang vào cho các hộ dân, chứ cũng chưa cấp bìa đỏ đâu. Bây giờ chúng tôi đang tiến hành bóc tách ra để trả lại đất nghĩa trang”, ông Thành nói và cho hay, nghĩa trang Chùa Trương có từ lâu đời. Khi tiến hành xây dựng xã nông thôn mới, Chùa Trương là 1 trong 7 nghĩa trang ở xã Thanh Xuân cũ được UBND huyện Thanh Chương cũ phê duyệt quy hoạch.

Ông Thành cho hay, sau khi được phê duyệt quy hoạch nghĩa trang, chính quyền xã Thanh Xuân cũ đã giao 2 xóm Bạch Ngọc và Xuân Hiền đóng mốc, quản lý. “Rõ ràng là xã đã giao cho xóm quản lý, nhưng xóm quản lý không được, để người dân xung quanh lấn chiếm, trồng keo”, ông Thành nói và cho hay, xã nhận được đơn kiến nghị của người dân từ đầu năm 2025, nhưng do bận nhiều công việc nên chưa thể giải quyết được. Trước khi làm Chủ tịch UBND xã Bích Hào, ông Thành từng có nhiều nhiệm kỳ là lãnh đạo xã Thanh Xuân cũ. Năm 2014, khi xã Thanh Xuân cũ đo đạc bản đồ địa chính, đưa phần diện tích đất nghĩa địa vào cho 6 hộ dân, ông Thành đang là Chủ tịch UBND xã.

Trong khi đó, người dân không đồng tình với câu trả lời của lãnh đạo xã. “Lãnh đạo xã bảo là do dẫn đạc nhầm, nên trong bản đồ địa chính, phần đất nghĩa trang này đã được cấp cho 6 hộ dân. Nhưng dẫn đạc nhầm từ 2014, sau khi xảy ra sau xã không bóc tách ra, mà đợi mãi cho đến bây giờ vẫn chưa xử lý”, ông Bùi Văn Thảo nói và cho rằng, vụ việc này có nhiều uẩn khúc.