Kinh tế nông hộ: Vững vàng nhờ biết phòng hơn chống

Chủ động phòng dịch để giữ đàn vật nuôi

Một buổi sáng giữa tháng 8, tại nhà văn hóa xóm Long Bình, xã Nam Đàn, lớp tập huấn về phòng chống dịch bệnh trong chăn nuôi thu hút đông đảo bà con tham gia. Sau buổi học, ông Nguyễn Trần Hải - xóm trưởng, vui vẻ dẫn chúng tôi về thăm mô hình chăn nuôi của gia đình.

Trong khuôn viên trang trại nhỏ gọn, sạch sẽ, ông Hải cho biết, hiện gia đình đang nuôi 10 con lợn thịt và 8 con dê. Nhắc lại đợt dịch tả lợn châu Phi vừa qua, ông Hải chia sẻ: “Nhà tôi có bị thiệt hại một con lợn, nhưng nhờ sự hỗ trợ kịp thời của chính quyền xã và chủ động khử trùng, vệ sinh chuồng trại nên 9 con lợn còn lại vẫn khỏe mạnh, không bị lây bệnh”.

Theo ông, bí quyết nằm ở quan điểm “phòng hơn chống”: dùng vôi bột, thuốc tiêu độc khử trùng, tiêm vắc-xin định kỳ, hạn chế người lạ tiếp xúc. Ngoài ra, ông còn lắp quạt thông gió, xịt diệt ruồi muỗi hàng ngày để tạo môi trường an toàn cho vật nuôi.

Ông Hải nhấn mạnh, thời tiết giao mùa hay nắng nóng kéo dài càng dễ phát sinh dịch bệnh, nên ông luôn theo dõi sát sức khỏe đàn lợn, vệ sinh chuồng trại nghiêm ngặt. “Cẩn trọng trong từng chi tiết nhỏ mới giữ được thành quả lao động”, ông nói.

Không chỉ riêng ông Hải, gia đình chị Trần Thị Hiền cùng xóm cũng kiên trì gắn bó với mô hình trang trại hơn 7 năm. Với diện tích rộng, chị nuôi 500 con dê, 10 con ngựa, 2 lợn nái, 50 gà và 30 vịt. Công việc hằng ngày bắt đầu bằng phun thuốc khử trùng, rắc vôi, dọn dẹp chuồng trại và hạn chế người lạ ra vào. Để bảo đảm vệ sinh, chị Hiền dùng men vi sinh giữ chuồng khô ráo, giảm mùi hôi, tránh ảnh hưởng hàng xóm.

Trước đây, chị tập trung nuôi gần 50 con lợn rừng, nhưng đợt dịch tháng 7/2024 khiến 12 con chết, thiệt hại nặng. Sau lần đó, chị chuyển hướng sang nuôi ngựa. Nhờ lợi thế đất rộng, không gian thoáng mát, mô hình mới hiệu quả và ổn định hơn.

Đợt dịch tả lợn châu Phi vừa qua tại xã Nam Đàn đã xảy ra ở cả 23/23 xóm, với 279 hộ chăn nuôi bị ảnh hưởng. Toàn xã có 1.907 con lợn mắc bệnh buộc phải tiêu hủy, tổng trọng lượng lên tới hơn 121 tấn. Dù thiệt hại lớn, nhưng nhờ xử lý kịp thời, dịch bệnh đã được khống chế, không để lây lan diện rộng.

Ông Hoàng Nghĩa Hùng - Chủ tịch UBND xã Nam Đàn cho biết: Ngay sau khi bộ máy chính quyền hai cấp được kiện toàn và đưa vào vận hành, xã đã xác định công tác phòng, chống dịch bệnh trên vật nuôi, đặc biệt là dịch tả lợn châu Phi là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu.

Theo ông Hùng, địa phương đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như: tiêu hủy gia súc nhiễm bệnh đúng quy định; thường xuyên vệ sinh, khử trùng chuồng trại; ban hành hướng dẫn xử lý khi xuất hiện ổ dịch; đồng thời tăng cường giám sát và đẩy mạnh tuyên truyền để người dân nắm rõ, chủ động phối hợp. Nhờ đó, xã Nam Đàn đã hạn chế đáng kể thiệt hại, bảo vệ tốt đàn vật nuôi, góp phần ổn định sản xuất và đời sống của các hộ nông dân.

Bảo vệ cây trồng, nâng cao năng suất

Nếu Nam Đàn nổi bật với chăn nuôi thì xã Hưng Nguyên Nam lại phát triển mạnh về trồng trọt. Xã mới thành lập từ sự sáp nhập của các xã Hưng Lĩnh, Long Xá, Xuân Lam và Thông Tân, với tổng diện tích gần 1.900 ha đất nông nghiệp, trong đó 1.200 ha lúa, 500 ha hoa màu và cây ngắn ngày, 130 ha thủy sản.

Những năm gần đây, thời tiết thất thường, sâu bệnh gia tăng, nhưng chính quyền và người dân chủ động nhiều biện pháp phòng ngừa, áp dụng kỹ thuật để bảo vệ mùa màng.

Cánh đồng xóm Đồng Tâm có hơn 31 ha ruộng lúa và 43 ha bãi trồng ngô, vừng, lạc. Ông Võ Xuân Hồng - xóm trưởng xóm Đồng Tâm cho biết: “Thời tiết bất lợi làm sâu cuốn lá, bệnh khô vằn xuất hiện nhiều. Nhờ tham gia tập huấn, tôi kịp thời thông báo, hướng dẫn bà con phun thuốc đúng lúc để giảm thiệt hại”.

Ông Hồng nhấn mạnh nguyên tắc “4 đúng” trong dùng thuốc bảo vệ thực vật: đúng cách, đúng thuốc, đúng liều, đúng thời điểm. Bà con nên phun sáng sớm hoặc chiều mát, tuyệt đối không phun giữa trưa nắng; Phun lặp lại sau 5 - 7 ngày để diệt sâu triệt để. Khi lúa trổ đòng, hạn chế bón đạm, không lạm dụng chất kích thích, thay vào đó bón kali hợp lý, khoảng 4 - 5kg mỗi sào kết hợp 1,5kg đạm.

Không chỉ đồng ruộng, nhiều hộ còn phát triển nông nghiệp tổng hợp. Anh Nguyễn Văn Hiếu sở hữu gần 5 ha đất chia thành nhiều khu: 1 ha cây ăn quả, 1 ha rau, 1 ha ngô kết hợp chăn nuôi, 1 ha cây lâu năm… Nhờ đất phù sa màu mỡ, nhiều cây phát triển tốt, ít cần chăm sóc, giảm chi phí.

“Mùa nào cây ấy. Hè trồng bầu bí, Đông trồng rau màu. Ổi, mít gần như không phải tưới nhiều. Khi quả chín, tôi bọc lại để tránh côn trùng; rau ăn lá thì phủ vòm bảo vệ. Cách này vừa an toàn, vừa tiết kiệm chi phí”, anh Hiếu chia sẻ.

Tuy nhiên, anh cũng thẳng thắn nêu hạn chế của nhà lưới: nhiệt độ cao, khó phơi đất, dễ tích tụ nguồn bệnh. Vì vậy, gia đình ưu tiên phương pháp tự nhiên, ít hóa chất, vừa bảo vệ cây trồng, vừa giữ chất lượng nông sản.

Theo lãnh đạo xã Hưng Nguyên Nam, công tác tập huấn và khuyến nông thường xuyên giúp bà con thay đổi tư duy, áp dụng khoa học kỹ thuật, từ đó nâng cao năng suất, giảm chi phí, đáp ứng yêu cầu an toàn thực phẩm ngày càng cao.

Từ Nam Đàn đến Hưng Nguyên Nam, có thể thấy bài học lớn là: chủ động phòng bệnh, áp dụng kỹ thuật phù hợp và phối hợp chặt chẽ giữa người dân với chính quyền. Đây là nền tảng giúp nông nghiệp Nghệ An vừa đảm bảo năng suất, vừa hướng tới phát triển bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu và thị trường nhiều thách thức./.