Nghịch lý khu tái định cư đã hoàn thiện vẫn chưa thể sử dụng tại thành phố Vinh

Dự án cấp bách

Xóm Hòa Lam hay còn gọi là cụm dân cư Hòa Lam (thuộc xóm Thuận Hòa), xã Hưng Hòa, nằm ngoài đê sông Lam. Cụm dân cư này được hình thành từ những năm 60-70 của thế kỷ 20. Đây là nơi sinh sống của những hộ gia đình, cá nhân làm nghề chài lưới nơi hạ nguồn sông Lam. Do nằm ngoài đê nên hàng năm, cứ đến mùa mưa lũ (từ tháng 8 đến tháng 10), cụm dân cư này lại bị ngập chìm trong nước. Có năm nước lũ dâng cao ngập đến nóc nhà, khiến các hộ dân phải di dời lên đê sông Lam để lánh nạn.

Chính vì nằm trong khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề bởi thiên tai, nên từ năm 2012, UBND tỉnh đã quyết định triển khai lập Dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng khu tái định cư để di dời khẩn cấp người dân tại xóm Hòa Lam ra khỏi khu vực ven bờ sông Lam. Đến ngày 19/11/2013, Dự án Xây dựng cơ sở hạ tầng khu tái định cư để di dân khẩn cấp ra khỏi vùng thiên tai xã Hưng Hòa, thành phố Vinh đã chính thức được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt tại Quyết định số 5476/QĐ-UBND-NN. Dự án sau đó được giao cho Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Nghệ An làm chủ đầu tư.

Diện tích thực hiện dự án này là 3,309ha tại xóm Thuận Hòa ngay phía đối diện với cụm dân cư Hoà Lam phía trong đê sông Lam để làm khu tái định cư tập trung. Số hộ phải di dời dự kiến là 58 hộ dân.

Tuy nhiên, sau một thời gian dài triển khai nhưng không có vốn để thực hiện, mãi đến năm 2020, dự án này mới được khởi công. Cũng chính vì kéo dài thời gian thực hiện nên từ mục tiêu di dời cho 58 hộ dân ban đầu, đến nay cụm dân cư Hoà Lam đã phát triển lên 82 hộ. Điều này khiến cho dự án liên tục phải điều chỉnh.

Mới đây nhất, vào ngày 27/6/2023, UBND tỉnh Nghệ An tiếp tục ban hành Quyết định số 1800/QĐ-UBND về việc điều chỉnh Dự án Xây dựng cơ sở hạ tầng khu tái định cư để di dân khẩn cấp ra khỏi vùng thiên tai xã Hưng Hòa, thành phố Vinh. Quyết định này đã cắt bỏ hạng mục nút giao giữa tuyến đường D1 và Quốc lộ 46C. Đồng thời điều chỉnh tổng mức đầu tư hơn 36,6 tỷ đồng. Trong đó, bao gồm: Chi phí xây dựng hơn 26,7 tỷ đồng; chi phí bồi thường, GPMB hơn 5,4 tỷ đồng; chi phí tư vấn đầu tư xây dựng hơn 2,3 tỷ đồng; chi phí quản lý dự án gần 500 triệu đồng cùng nhiều chi phí khác…

Tại Quyết định điều chỉnh số 1800, UBND tỉnh cũng đã giao cho chủ đầu tư tổ chức triển khai thực hiện các bước để thực hiện dự án theo đúng quy định hiện hành của Nhà nước; triển khai khối lượng thực hiện phù hợp với nguồn vốn được bố trí không gây nợ đọng xây dựng cơ bản, đảm bảo tiến độ, chất lượng và hiệu quả.

Chờ ngày được bàn giao

Có thể thấy rằng, Dự án Xây dựng cơ sở hạ tầng khu tái định cư để di dân khẩn cấp ra khỏi vùng thiên tai xã Hưng Hòa, thành phố Vinh là một dự án cấp bách. Bởi trên thực tế, hàng năm cứ vào mùa mưa lũ, cụm dân cư này đều phải chịu cảnh nhà cửa bị ngập sâu, gây hư hỏng, xuống cấp nhưng cũng không thể nâng cấp, sửa chữa do vướng quy định về giải phóng mặt bằng. Chưa kể, do thời gian thực hiện dự án kéo dài, số hộ dân ban đầu đã tăng thêm buộc chính quyền địa phương và chủ đầu tư phải tính đến phương án mở rộng khu tái định cư, bố trí thêm đất cho các hộ mới phát sinh (thực hiện ở giai đoạn 2).

Ngoài ra, do chưa có quy định cụ thể về việc bàn giao đất tái định cư, và thu hồi khu vực đất cũ mà người dân đang sinh sống nên hiện nay, việc đưa người dân lên nơi ở mới vẫn chưa thực hiện được dứt điểm. Điều này khiến cho người dân địa phương tiếp tục có kiến nghị đến các cấp chính quyền, cơ quan chức năng nhanh chóng thực hiện.

Cụ thể, tại cuộc tiếp xúc cử tri sau Kỳ họp thứ 14, HĐND tỉnh khóa XVIII, bà Hoàng Thị Thuyết - Xóm trưởng xóm Thuận Hòa, xã Hưng Hòa đã kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo khẩn trương hoàn tất các thủ tục cấp đất khu tái định cư cho cụm dân cư xóm Hòa Lam trước mùa mưa lũ sắp tới.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện nay giai đoạn 1 của dự án (di dời 58 hộ dân ban đầu), đã hoàn thành 100% hạng mục theo hợp đồng đã ký kết với nhà thầu xây lắp. Bao gồm: San lấp mặt bằng, điện sinh hoạt, nước sinh hoạt, giao thông nội vùng, hệ thống thoát nước, nhà văn hóa. Phía chủ đầu tư cũng đã có văn bản đề nghị các sở, ngành liên quan tiến hành kiểm tra công tác nghiệm thu hoàn thành công trình để đưa vào sử dụng.

Tuy nhiên, do tại thời điểm phê duyệt, dự án có đường giao thông trục chính D1 nối với đường 46C khi đang là tỉnh lộ, đến nay đã nâng cấp lên Quốc lộ 46C, nên thiết kế của nút giao điểm đấu nối giữa đường D1 và quốc lộ không còn phù hợp. Sau khi điều chỉnh cắt bỏ hạng mục nút giao giữa tuyến đường D1 và Quốc lộ 46C, đã phải tiến hành điều chỉnh thiết kế điểm đấu nối mới.

Có mặt tại khu vực này một ngày mới đây, chúng tôi nhận thấy, hiện nay nhà thầu thi công đang tiến hành san gạt mặt bằng và thi công điểm đấu nối giữa Quốc lộ 46C và đường D1 dẫn vào khu tái định cư. Dự kiến giai đoạn 1 sẽ hoàn thành và bàn giao đưa vào sử dụng trong quý II năm 2024.

Một vị đại diện UBND thành phố Vinh cũng vừa cho biết, sau khi Trung ương đồng ý cấp kinh phí để xây dựng dự án di dời 24 hộ dân còn lại của xóm Hòa Lam và đầu tư xây dựng một số hạng mục chưa được thực hiện của giai đoạn 1 nhằm hoàn thành việc di dời toàn bộ 82 hộ dân theo đề nghị của UBND thành phố.

"Hiện nay, UBND thành phố Vinh đã và đang khẩn trương thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng giai đoạn 2 theo quy định và tiến độ được giao, để kịp thời bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư, góp phần triển khai thi công hạ tầng phục vụ cho công tác di dân ra khỏi vùng thiên tai tại xã Hưng Hòa một cách sớm nhất" - vị đại diện này chia sẻ.