Vinh - 'đô thị dọc sông, hướng biển' trong chiến lược, tầm nhìn phát triển của Trung ương

XUYÊN SUỐT MỤC TIÊU ĐÔ THỊ TRUNG TÂM BẮC TRUNG BỘ

Phát triển thành phố Vinh hướng tới văn minh hiện đại, giữ vị trí tiên phong trong sự nghiệp công nghiệp hoá và đô thị hoá đối với tỉnh Nghệ An và khu vực Bắc Trung Bộ đã được khẳng định lần đầu cách đây 18 năm.

Ngày 30/9/2005, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 239/2005/QĐ-TTg phê duyệt Đề án phát triển thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa vùng Bắc Trung Bộ.

Đến năm 2013, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 30/7/2013 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2020, trong đó nhấn mạnh: “Xây dựng thành phố Vinh thành trung tâm vùng Bắc Trung Bộ về tài chính, thương mại, du lịch, khoa học- công nghệ, công nghệ thông tin, công nghiệp công nghệ cao, y tế, văn hóa, thể thao, giáo dục- đào tạo”.

Trên cơ sở đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2468/QĐ-TTg ngày 29/12/2015 phê duyệt Đề án phát triển thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An thành trung tâm kinh tế, văn hóa vùng Bắc Trung Bộ đến năm 2020, thay thế Quyết định số 239/2005/QĐ-TTg.

Đến năm 2020, sau khi Bộ Chính trị sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW về Nghệ An vào năm 2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 827/QĐ-TTg ngày 12/6/2020 của phê duyệt Đề án phát triển thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An thành trung tâm kinh tế, văn hóa vùng Bắc Trung Bộ đến năm 2023, thay thế Quyết định số 2468/QĐ-TTg.

Như vậy, đến nay, trải qua 18 năm, với 1 nghị quyết của Bộ Chính trị, 3 quyết định của Thủ tướng Chính phủ, thành phố Vinh đều được xác định là đô thị có vai trò rất quan trọng không chỉ của Nghệ An, mà còn của khu vực Bắc Trung Bộ.

Qua tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW của Bộ Chính trị cho thấy, thành phố Vinh đã đạt được những kết quả khá tích cực. Một số lĩnh vực như: Thương mại, giáo dục - đào tạo, y tế... đã hình thành yếu tố trung tâm vùng.

Tuy nhiên, so với kỳ vọng của tỉnh và Trung ương, thành phố Vinh chưa trở thành đô thị vượt trội so với các đô thị khác trong khu vực. Phần lớn các lĩnh vực được định hướng ưu tiên phát triển của thành phố theo Nghị quyết số 26-NQ/TW chưa đạt mục tiêu đề ra, chưa thể hiện rõ vai trò hội tụ, dẫn dắt, lan tỏa phát triển cho cả khu vực.

“Hạn chế trên có nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu là do thiếu nguồn lực, chưa có cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội phù hợp, không gian phát triển chậm được mở rộng để thành phố phát triển xứng tầm với vai trò là đầu tàu hội nhập, tiên phong phát triển và giải quyết các nhiệm vụ trọng yếu của khu vực”, Bí thư Thành ủy Vinh Phan Đức Đồng cho biết tại Hội nghị quán triệt, triển khai Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn 2045 vừa qua.

ĐỂ VINH "BỨT LÊN"

Chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên nhiều lần nhận định rằng: “Thành phố Vinh cao đến đâu thì phần còn lại của Nghệ An và của Bắc Trung Bộ cao đến đấy”, cho thấy sự cần thiết phải xác lập tầm nhìn, chiến lược phát triển vượt trội cho thành phố đúng với tư thế thủ phủ khu vực Bắc Trung Bộ.

Trong tầm nhìn sắp tới, mục tiêu phát triển thành phố Vinh xứng đáng là thủ phủ vùng vẫn không thay đổi. Điều đó có thể thấy trong hai văn kiện quan trọng của Bộ Chính trị và một quyết định của Thủ tướng Chính phủ gần đây.

Tại Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 2/11/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, thành phố Vinh được xác định là một trong những trung tâm để tập trung đầu tư xây dựng cơ sở vật chất và nâng cao chất lượng hoạt động một số trường đại học lớn nhằm trở thành trung tâm đào tạo uy tín trong khu vực và thế giới; đồng thời trở thành thành hạt nhân của trung tâm y tế chuyên sâu và trung tâm văn hóa phía Bắc của vùng.

Tại Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 18/7/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Bộ Chính trị tiếp tục định hướng “tập trung đầu tư và có cơ chế, chính sách vượt trội, để phát triển thành phố Vinh trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa của cả vùng Bắc Trung Bộ”.

Quy hoạch tỉnh Nghệ An thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 1059/QĐ-TTg ngày 14/9/2023, thành phố Vinh được xác định là một trong hai khu vực động lực tăng trưởng của Nghệ An và là một trong sáu trung tâm đô thị của tỉnh.

Các nghị quyết của Bộ Chính trị, quyết định của Thủ tướng Chính phủ trong gần 2 thập kỷ qua cho thấy sự nhất quán, xuyên suốt trong các chủ trương, định hướng của Đảng về phát triển thành phố Vinh; đồng thời thể hiện vai trò rất quan trọng của đô thị Vinh đối với chiến lược phát triển của khu vực Bắc Trung Bộ.

Bức tranh tương lai của thành phố Vinh mở rộng đã được phác họa rõ nét, với các tầm nhìn, mục tiêu cụ thể. Vấn đề bây giờ là trên các cơ sở chính trị và pháp lý quan trọng đó, bản thân cấp ủy, chính quyền và hệ thống chính trị thành phố Vinh cũng như tỉnh Nghệ An chủ động phát huy nội lực thực hiện, đồng thời phối hợp hiệu quả với các ban, bộ, ngành Trung ương để tổ chức thực hiện.

Đặc biệt, như trong quá trình tổng kết Nghị quyết số 26-NQ/TW của Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý rằng, việc xác định việc xây dựng thành trung tâm của khu vực Bắc Trung Bộ của Nghệ An, thực chất là chủ yếu tập trung ở thành phố Vinh với vai trò là một đô thị trung tâm, động lực; từ định vị đó để bố trí nguồn lực, ban hành các thể chế, chính sách cho thành phố Vinh “bứt lên”.

"Vinh - thành phố bình minh", đô thị "dọc sông, hướng biển" đang đứng trước thời cơ, vận hội, chu kỳ phát triển mới. Với sự nỗ lực của Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân thành phố; mong rằng quá trình cụ thể hóa các văn kiện trên, thành phố sẽ sớm có được các cơ chế, chính sách vượt trội và các nguồn lực, bằng sự phân cấp, phân quyền phù hợp, riêng biệt từ Trung ương, tỉnh để phát triển xứng tầm vai trò và vị thế trung tâm khu vực.