Xã Keng Đu: Biến khó khăn, thách thức thành động lực phát triển

Vùng đất phên dậu giàu bản sắc

Với diện tích tự nhiên diện tích tự nhiên 9.824,07, đường biên giới dài 29,909 km tiếp giáp với huyện Noọng Hét, tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, Keng Đu vừa mang tính chất là vùng đất giàu tiềm năng, vừa gánh vác sứ mệnh là “phên dậu” bảo vệ chủ quyền quốc gia. Trên địa bàn xã hiện có một Đồn Biên phòng đứng chân, phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền và nhân dân thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ biên giới, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, góp phần xây dựng đường biên hòa bình, hữu nghị.

Keng Đu hiện có hơn 5.000 nhân khẩu, sinh sống tại 1.002 hộ thuộc 10 bản, trong đó có tới 8 bản nằm sát đường biên giới. Thành phần dân cư chủ yếu gồm hai dân tộc Thái và Khơ Mú, là những cộng đồng có truyền thống đoàn kết, gắn bó lâu đời, giàu bản sắc văn hóa, có tinh thần yêu nước nồng nàn. Người dân Keng Đu bao đời gắn bó với nương rẫy, ruộng bậc thang, những cánh rừng đại ngàn, vừa kiên cường chống chọi với thiên nhiên khắc nghiệt, vừa không ngừng khát vọng vươn lên thoát nghèo, xây dựng cuộc sống no ấm.

Địa hình Keng Đu chủ yếu là núi cao, dốc, nhiều khe suối; giao thông đi lại còn nhiều khó khăn, nhất là vào mùa mưa lũ. Khí hậu mang đặc trưng miền núi cao, mùa Đông lạnh giá, mùa Hè nắng gắt, lượng mưa lớn, thường xuyên xảy ra lũ ống, lũ quét. Điều kiện tự nhiên khắc nghiệt ấy tạo nên những thách thức lớn đối với phát triển kinh tế – xã hội, song cũng đồng thời đem lại những lợi thế nhất định, như tiềm năng phát triển cây dược liệu, chăn nuôi đại gia súc, thủy sản và du lịch sinh thái gắn với cảnh quan nguyên sơ của núi rừng biên giới.

Keng Đu có nhiều thuận lợi quan trọng. Đó là sự quan tâm chỉ đạo, hỗ trợ đầu tư của Trung ương, của tỉnh Nghệ An, nhất là các chương trình, dự án về xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, phát triển hạ tầng. Nhân dân có truyền thống đoàn kết, cần cù, chịu thương chịu khó, có khát vọng vươn lên. Tài nguyên rừng, đất đai phong phú là cơ sở để phát triển kinh tế lâm nghiệp, nông nghiệp và các mô hình trồng cây dược liệu. Quan hệ hữu nghị đặc biệt với các bản giáp biên của nước bạn Lào giúp mở rộng giao lưu, hợp tác thương mại và phát triển tình đoàn kết quốc tế.

Song song với những thuận lợi, khó khăn, thách thức cũng rất lớn. Kinh tế của xã còn chậm phát triển, tỷ lệ hộ nghèo vẫn ở mức đáng kể. Hạ tầng giao chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển, nhiều bản vùng sâu, vùng xa đi lại cách trở. Thiên tai thường xuyên xảy ra, đặc biệt là lũ quét, sạt lở gây thiệt hại cho sản xuất và đời sống. Tập quán canh tác còn lạc hậu, tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống tuy đã giảm nhưng vẫn chưa xóa được hoàn toàn. Một số tệ nạn xã hội, nhất là ma túy, còn tiềm ẩn nguy cơ phức tạp. Những yếu tố đó đã ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển chung của xã.

Những dấu ấn quan trọng

Trong nhiệm kỳ 2020–2025, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ xã, sự hỗ trợ của cấp trên và tinh thần đồng lòng, quyết tâm của nhân dân, Keng Đu đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trên các lĩnh vực. Về công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, trong 5 năm qua, xã đã kết nạp được 58 đảng viên mới, vượt chỉ tiêu Nghị quyết đề ra. Đảng bộ xã nhiều năm liền được công nhận trong sạch, vững mạnh.

Công tác chính trị tư tưởng, công tác cán bộ, kiểm tra giám sát, dân vận đều được tăng cường, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng. Hệ thống chính trị được củng cố, kiện toàn, hoạt động ngày càng hiệu lực, hiệu quả, khẳng định vai trò hạt nhân chính trị ở địa phương.

Kinh tế - xã hội có bước phát triển. Tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021–2025 ước đạt 5,8%. Tổng giá trị sản phẩm toàn xã năm 2025 đạt 94,2 tỷ đồng. Trong lĩnh vực nông nghiệp, diện tích lúa rẫy còn 403 ha, lúa nước đạt 41,6 ha; nhân dân từng bước chuyển đổi từ sản xuất lúa rẫy năng suất thấp sang lúa nước năng suất cao, đồng thời mở rộng diện tích trồng ngô lai, khoai sọ, lạc, bí xanh và một số loại cây dược liệu dưới tán rừng. Công tác tiêm phòng cho đàn gia súc, gia cầm đạt 90% tổng đàn, góp phần khống chế dịch bệnh. Trong chăn nuôi, mặc dù có những biến động do dịch tả lợn châu Phi, song nhìn chung đàn trâu, bò, dê vẫn phát triển, trở thành nguồn sinh kế quan trọng.

Lĩnh vực lâm nghiệp tiếp tục giữ vai trò chủ lực. Toàn xã quản lý, chăm sóc 3.200 ha rừng, duy trì tỷ lệ che phủ đạt 100%. Trong nhiệm kỳ đã trồng mới 8,07 ha rừng bằng các loại cây có giá trị kinh tế. Công tác bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy rừng được duy trì thường xuyên, góp phần bảo đảm môi trường sinh thái và nguồn sinh kế bền vững. Thủy sản cũng bước đầu phát triển với diện tích nuôi cá 4,9 ha, sản lượng đạt khoảng 20 tấn/năm, phục vụ tiêu dùng trong xã và một phần cung ứng cho khu vực lân cận. Trong lĩnh vực công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp, bước đầu xuất hiện một số cơ sở cơ khí nhỏ phục vụ nhu cầu sản xuất, cùng với đó là việc duy trì và phát triển nghề truyền thống dệt thổ cẩm.

Trong nhiệm kỳ qua, xã đã được đầu tư xây dựng và nâng cấp 17 công trình dân sinh, với tổng vốn hơn 22,4 tỷ đồng. Nhiều công trình quan trọng như trường học, trạm y tế, cầu dân sinh, bờ kè chống sạt lở, công trình nước sinh hoạt đã được đưa vào sử dụng, cải thiện rõ rệt điều kiện sống của nhân dân. Điện lưới quốc gia đã đến hầu hết các hộ dân, tạo động lực thúc đẩy sản xuất, sinh hoạt và nâng cao đời sống.

Lĩnh vực văn hóa – xã hội có nhiều chuyển biến tích cực. Chất lượng giáo dục được nâng lên rõ rệt. 100% trẻ em 5 tuổi được đến trường, 100% học sinh tốt nghiệp THCS. Trường Mầm non xã đã được công nhận đạt chuẩn quốc gia mức độ 1. Công tác xã hội hóa giáo dục được chú trọng, phong trào khuyến học, khuyến tài phát triển ở hầu hết các bản. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được triển khai sâu rộng, 8/10 bản giữ vững danh hiệu bản văn hóa, trên 61% hộ gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hóa. Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao được duy trì thường xuyên, trong đó có 5 đội văn nghệ quần chúng, một câu lạc bộ hát Tơm, khèn bè, sáo, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Công tác y tế, chăm sóc sức khỏe nhân dân được quan tâm. Các chương trình tiêm chủng mở rộng, dân số – kế hoạch hóa gia đình được triển khai đồng bộ. Tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng giảm dần qua các năm.

Trong lĩnh vực quốc phòng – an ninh, xã đã hoàn thành 100% chỉ tiêu giao quân hằng năm. Năm 2023, xã tổ chức diễn tập chiến đấu phòng thủ và được đánh giá hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội cơ bản được giữ vững. Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc phát triển mạnh mẽ. Quan hệ đối ngoại với các cụm Bò Nhia, cụm Huồi Lốm của huyện Noọng Hét, tỉnh Xiêng Khoảng (Lào) ngày càng được củng cố thông qua các hoạt động giao lưu văn hóa, kết nghĩa bản – bản, góp phần vun đắp tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt Việt – Lào.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Keng Đu vẫn còn tồn tại một số hạn chế. Kinh tế phát triển còn chậm, chưa tương xứng với tiềm năng. Tỷ lệ hộ nghèo vẫn cao. Hạ tầng giao thông chưa đáp ứng yêu cầu phát triển. Một số tiêu chí nông thôn mới chưa hoàn thành. Dịch bệnh trên đàn gia súc, tình trạng di cư lao động còn ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống. Phong tục tập quán lạc hậu, tệ nạn xã hội, nhất là ma túy còn tiềm ẩn nguy cơ. Nguyên nhân chủ yếu là do xuất phát điểm thấp, điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, nguồn lực đầu tư còn hạn chế; năng lực cán bộ chưa đồng đều; trong nhân dân vẫn còn tâm lý trông chờ, ỷ lại.

Biến khó khăn, thách thức thành động lực phát triển

Đại hội Đảng bộ xã Keng Đu lần thứ XVI đã đề ra phương hướng, nhiệm vụ giai đoạn 2025–2030 với các mục tiêu cụ thể đến năm 2030: thu nhập bình quân đầu người đạt 23–25 triệu đồng/năm; giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân 5%/năm; tỷ lệ dân số tham gia bảo hiểm y tế đạt 100%; xây dựng ít nhất một bản đạt chuẩn nông thôn mới; có một đến hai sản phẩm OCOP (rượu cần men lá rừng, dệt thổ cẩm); 10/10 bản đạt danh hiệu bản văn hóa; 100% tuyến đường liên bản được cứng hóa; giữ vững an ninh biên giới, duy trì xã sạch về ma túy.

“

Xã keng Đu xác định thực hiện 3 khâu đột phá:

Thứ nhất, quy hoạch, xây dựng chợ nông thôn xã Keng Đu.

Thứ hai, làm tốt công tác quản lý, bảo vệ, phát triển rừng đầu nguồn; khoanh nuôi, bảo vệ, chăm sóc, xúc tiến tái sinh rừng tự nhiên; thực hiện nhân rộng mô hình trồng rừng trên địa bàn.

Thứ ba, phát triển trồng các loại dược liệu trên địa bàn.

Với truyền thống đoàn kết, tinh thần vượt khó, cùng sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, các ngành, xã Keng Đu đang từng bước vươn lên, biến khó khăn, thách thức thành động lực phát triển.

Trong giai đoạn mới, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Keng Đu quyết tâm phát huy tiềm năng, lợi thế, nỗ lực xây dựng quê hương biên cương ngày càng giàu đẹp, văn minh, góp phần giữ vững chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Đặc biệt, theo Quyết định số 3618-QĐ/TU ngày 18/6/2025 của Tỉnh ủy Nghệ An, Đảng bộ xã Keng Đu chính thức trực thuộc Tỉnh ủy. Đây là dấu mốc quan trọng, thể hiện sự quan tâm đặc biệt và khẳng định vị trí chiến lược của Keng Đu trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.