Chậm tiến độ Dự án đường bộ cao tốc Bắc-Nam đoạn qua Hưng Nguyên: Có phải vì vướng mặt bằng?

KHÁI QUÁT DỰ ÁN

Dự án thành phần đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Bắc - Nam đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt có chiều dài 49,3 km. Đây là dự án thuộc Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, giai đoạn 2017-2020. Dự án thành phần này được đầu tư bởi liên danh nhà đầu tư: Công ty TNHH Hòa Hiệp, Công ty cổ phần Tập đoàn CIENCO4, Công ty TNHH Đầu tư Núi Hồng, Tổng Công ty Xây dựng Trường Sơn, Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng VINA 2. Doanh nghiệp dự án Công ty cổ phần Đầu tư Phúc Thành Hưng.

Cao tốc Bắc - Nam đoạn giao cắt với Quốc lộ 46. Ảnh: Thanh Thành Nhật Tuấn

Trong số các địa phương từ Diễn Châu (Nghệ An) đến Bãi Vọt (Hà Tĩnh) có dự án chạy qua, huyện Hưng Nguyên là địa phương có phạm vi ảnh hưởng nhiều nhất, với chiều dài 25,88 km. Tại đây, dự án đi qua 11 xã, thị gồm: Hưng Trung, Hưng Yên Bắc, Hưng Yên Nam, Hưng Tây, Hưng Đạo, thị trấn, Hưng Thông, Hưng Tân, Hưng Nghĩa, Hưng Thành, Châu Nhân; ảnh hưởng đến đất nông nghiệp: 20,8 km, đất ở 5 km (24%). Tổng số hộ bị ảnh hưởng bởi dự án là 3.561 hộ và 10 tổ chức (UBND các xã). Tổng diện tích đất phải thu hồi là 1.822.653,8 m², trong đó: 73.989 m² đất ở; 1.748.664,8 m² đất nông nghiệp; 7.094,8 m² loại đất khác.

Để thực hiện dự án, chính quyền địa phương đã bố trí, đầu tư xây dựng 13 khu tái định cư, với 322 lô đất, trong đó: xã Hưng Thành 48 lô, xã Châu Nhân 3 lô, xã Hưng Đạo 45 lô, xã Hưng Trung 39 lô, xã Hưng Yên Nam 61 lô, xã Hưng Tân 39 lô, xã Hưng Nghĩa 87 lô. Địa phương cũng đã thực hiện giao đất cho 157 hộ được tái định cư. Các hộ dân di dời 811 ngôi mộ, trong đó, di dời 402 ngôi mộ có chủ, 409 ngôi mộ vô chủ.

Nhiều vị trí thuộc dự án vẫn chưa hoàn thành bóc phong hoá. Ảnh chụp tại vị trí xã Hưng Tây. Ảnh: Thanh Thành Nhật Tuấn

Theo hồ sơ, tài liệu về công tác bàn giao mặt bằng được lưu tại một số cơ quan liên quan cho thấy, kể từ tháng 5/2021, Hội đồng Giải phóng mặt bằng huyện Hưng Nguyên đã phối hợp với Ban Quản lý dự án 6 - Bộ Giao thông Vận tải và doanh nghiệp dự án là Công ty cổ phần Đầu tư Phúc Thành Hưng tiến hành bàn giao mặt bằng. Cho đến tháng 5/2022, công tác bàn giao mặt bằng được các bên tổ chức thực hiện 5 lần và đã hoàn thành 100%.

Nội dung này cũng từng được Ban Quản lý dự án 6 nhắc đến trong báo cáo gửi Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Giao thông vận tải). Cụ thể, ở báo cáo lần gần đây nhất, ngày 25/5/2023, Ban Quản lý dự án 6 có ý kiến “các địa phương đã bàn giao mặt bằng 100%, chỉ có một số vướng mắc ở đoạn đi qua huyện Hưng Nguyên đang được xem xét giải quyết…”.

KIẾN NGHỊ PHÍA DOANH NGHIỆP

Ngày 17/5/2023, UBND tỉnh Nghệ An, UBND huyện Hưng Nguyên và Ban Quản lý dự án 6 - Bộ Giao thông vận tải nhận được văn bản của Công ty cổ phần Đầu tư Phúc Thành Hưng về việc đề nghị giải quyết vướng mắc mặt bằng Dự án thành phần đầu tư xây dựng đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt.

Nhiều vị trí qua xã Hưng Yên Nam và Hưng Tây, "hình hài" đường bộ cao tốc chỉ là tuyến đường công vụ. Ảnh: Thanh Thành Nhật Tuấn

Tại văn bản này, Công ty cổ phần Đầu tư Phúc Thành Hưng thông tin dự án đang vướng mặt bằng tại đường dẫn vào hầm chui tại Km453+206, điểm xóm 4, xã Hưng Yên Nam; Vướng đất ở của 8 hộ dân, đất ruộng và 2 ngôi mộ ở xóm Đại Huệ, xã Hưng Tây (Phạm vi nhánh N6-Nút giao Quốc lộ 46B); Giải phóng mặt bằng tuyến chính thiếu chiều rộng khoảng 3m tính từ chân ta-luy ra tại đoạn (Km458+700 - Km459+500), tương ứng với 847,46m², xóm Phúc Điền, xã Hưng Tây; Vướng 480m² đất bãi cát, nhà xưởng của ông Hoàng, lý trình Km463+416,175 tại xóm 6, xã Hưng Đạo; Vướng mặt bằng đường gom qua đất ở của 3 hộ dân, lý trình Km463+720 - Km464+400 tại xóm 7, xã Hưng Đạo; GPMB thiếu đoạn đường gom dân sinh 1A, lý trình Km467+945,74 - Km468+410,69 tại xã Hưng Tân; Vướng mặt bằng đường gom số 4 (trái tuyến) qua nhà bà Hường, lý trình Km471+350 tại xóm 1, xã Châu Nhân; Vướng mặt bằng đường gom số 5 (trái tuyến) qua nhà ông Chiến (bà Xuân), lý trình Km471+500 tại xóm 1, xã Châu Nhân; Vướng mặt bằng tuyến chính qua ruộng nhà ông Chín, lý trình Km427+600 - Km472+650 do đất ruộng chưa được đền bù ở xóm Phú Hưng, xã Hưng Thành; Vướng một số vị trí mặt bằng phát sinh: các đầu cống thay đổi lý trình do chuyển từ cống xiên sang thẳng tại vị trí Km460+203, Km460+680, Km461+122, Km461+324, Km463+534, Km466+300, Km466+590, Km467+279, Km467+940.

Về hạ tầng kỹ thuật, Công ty cổ phần Đầu tư Phúc Thành Hưng cho rằng, đến ngày 17/5/2023, còn vướng vị trí 4/73 đường điện chưa di dời, trong đó, có 1 vị trí đường điện cao thế 110KV (1 vị trí Bắc Quốc lộ 46B tại Km460+060, xã Hưng Tây); 3 vị trí đường điện hạ thế, trung thế (tại các vị trí Km455+425, đường điện vào Nhà máy tái chế xã Hưng Tây và Km463+400 - Km463+600, xã Hưng Đạo). Công ty cổ phần Đầu tư Phúc Thành Hưng khẳng định: “Việc chậm giải phóng mặt bằng tại các vị trí nêu trên sẽ làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công chung của dự án”.

Có ít phương tiện cơ giới hoạt động (Ảnh chụp trong ngày 29/5/2023). Ảnh: Thanh Thành Nhật Tuấn

“VƯỚNG MẮC KHÔNG ẢNH HƯỞNG THI CÔNG TUYẾN CHÍNH”

Để xác thực những vướng mắc dẫn đến “ảnh hưởng đến tiến độ thi công” mà doanh nghiệp dự án Phúc Thành Hưng nêu, trong các ngày 26, 27/5/2023, chúng tôi đã tiến hành khảo sát hiện trường, nắm bắt ý kiến của người dân cũng như chính quyền địa phương. Về phía UBND huyện Hưng Nguyên, cũng đã có báo cáo giải trình gửi UBND tỉnh và Ban Quản lý dự án 6.

Về vướng mặt bằng đường dẫn vào hầm chui tại KM453+206, xóm 4, xã Hưng Yên Nam: Mặt bằng đường dẫn vào hầm chui đi qua một phần đất của hộ ông Nguyễn Văn Công, hiện đã hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng, gia đình ông Công cũng đã được cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (cấp ngày 8/5/2023). Tuy nhiên, người dân xóm 4, xã Hưng Yên Nam cản trở không cho thi công hầm chui vì cho rằng, thiết kế chưa phù hợp với điều kiện hạ tầng giao thông, mặt đường hầm chui thấp hơn mặt đường hiện trạng từ 1,2 - 1,6m.

Hầm chui qua xóm 4, xã Hưng Yên Nam được thiết kế thấp hơn đường hiện trạng từ 1,2 - 1,6m. Ảnh: Thanh Thành Nhật Tuấn

Đây lại là tuyến đường duy nhất kết nối từ trung tâm xã đến xóm 4, xã Hưng Yên Nam và xóm 5, xã Hưng Yên Bắc; vào mùa mưa lũ, khu vực này thường bị ngập sâu, chia cắt. Trước sự việc này, UBND huyện Hưng Nguyên đã có Công văn số 183/UBND-KTHT ngày 14/2/2023 gửi Ban Quản lý dự án 6 và Công ty cổ phần Đầu tư Phúc Thành Hưng kiểm tra xử lý; ngày 10/5/2023, Ban Quản lý dự án 6, Công ty cổ phần Đầu tư Phúc Thành Hưng đã tổ chức kiểm tra hiện trường nhưng chưa thống nhất được phương án giải quyết.

Về vấn đề vướng đất ở của 8 hộ dân, 2 ngôi mộ ở xóm Đại Huệ, xã Hưng Tây (phạm vi nhánh N6 - Nút giao Quốc lộ 46B), vào ngày 13/4/2023, Ban Quản lý dự án 6, Công ty cổ phần Đầu tư Phúc Thành Hưng và Hội đồng Giải phóng mặt bằng huyện đã tổ chức kiểm tra thực địa, thống nhất xem xét điều chỉnh mốc giải phóng mặt bằng để hạn chế ảnh hưởng đến đất của các hộ dân. Đối với 2 ngôi mộ, người dân đã cất bốc.

Cán bộ Ban GPMB huyện Hưng Nguyên thông tin về việc dự án vướng đất 8 hộ dân ở xóm Đại Huệ, xã Hưng Tây (phạm vi nhánh N6 - Nút giao Quốc lộ 46B). Ảnh chụp tại vị trí đường nhánh N6 lên cao tốc ngày 26/5/2023. Ảnh: Thành Thanh Nhật Tuấn

1 trong 2 ngôi mộ tại vị trí đường nhánh N6, xóm Đại Huệ, xã Hưng Tây đã được người dân di chuyển nhưng hoạt động thi công chưa "chạm" đến nơi. Ảnh: Thành Thanh Nhật Tuấn

Về vấn đề giải phóng mặt bằng tuyến chính thiếu chiều rộng khoảng 3m tính từ mái chân ta-luy ra vị trí Km 458+700 - Km 459+500 (tương ứng với 847,46m2), thuộc xóm Phúc Điền, xã Hưng Tây, Hội đồng Giải phóng mặt bằng huyện Hưng Nguyên khẳng định, do thay đổi thiết kế, chủ đầu tư bàn giao mốc giải phóng mặt bằng chậm, đến ngày 28/2/2023 mới bàn giao. Nhưng dù vậy, với sự vào cuộc khẩn trương của huyện, xã, hiện nay, người dân đã đồng ý cho đơn vị tiến hành thi công san lấp mặt bằng.

Cống dân sinh đoạn qua xóm 4, xã Hưng Yên Nam. Ảnh: Thanh Thành Nhật Tuấn

Về việc vướng 480m² đất bãi cát, nhà xưởng của ông Hoàng tại lý trình Km463+416,175, ở xóm 6, xã Hưng Đạo, diện tích ảnh hưởng trên trích lục, trích đo theo mốc giải phóng mặt bằng chủ đầu tư bàn giao là 286m² thuộc giai đoạn 2 của dự án (không phải 480m² như doanh nghiệp báo cáo). Nội dung này, Hội đồng Giải phóng mặt bằng cho biết là do sai lệch diện tích trong quá trình trích lục, trích đo, nên phải điều chỉnh, và đã lập hồ sơ phấn đấu hoàn thành trước ngày 31/5/2023. Đồng thời khẳng định; diện tích mà doanh nghiệp nêu không ảnh hưởng đến giai đoạn 1 của dự án; tại vị trí này, doanh nghiệp cũng chưa triển khai thi công.

Dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn qua xã Hưng Đạo. Có vị trí đang nguyên thổ, chưa được bóc phong hoá. Ảnh: Thanh Thành Nhật Tuấn

Về vướng mặt bằng đường gom qua đất ở của 3 hộ dân tại lý trình (Km463+720-Km464+400), xóm 7, xã Hưng Đạo, hiện đã hoàn thành giải phóng mặt bằng 1 hộ dân, còn lại 2 hộ dân, Hội đồng Giải phóng mặt bằng đang tiến hành các bước để hoàn thành trước ngày 15/6/2023. Về giải phóng mặt bằng thiếu đường gom dân sinh 1A tại lý trình (Km 467+945,74 - Km 468+410,69), xã Hưng Tân, đây là đường gom phát sinh bổ sung, ngày 27/3/2023 mới bàn giao mốc giải phóng mặt bằng. Hội đồng Giải phóng mặt bằng đang tiến hành lập hồ sơ giải phóng mặt bằng, hoàn thành trước ngày 10/6/2023; người dân bị ảnh hưởng cũng đã thống nhất cho triển khai thi công trước, nhưng đơn vị thi công chưa triển khai.

Một vị trí dự án tại xã Hưng Yên Nam ngày 26/5/2023 mới tiến hành bóc phong hóa. Ảnh: Thanh Thành Nhật Tuấn

Về tuyến đường gom số 4 (trái tuyến) qua hộ bà Hường, lý trình Km 471+350, xóm 1, xã Châu Nhân, diện tích ảnh hưởng 291m², Hội đồng Giải phóng mặt bằng đang làm quy trình cấp đất nơi tái định cư, dự kiến hoàn thành trước ngày 10/6/2023. Đối với vướng mắc ở mặt đường gom số 5 (trái tuyến) qua nhà ông Chiến (bà Xuân), tại lý trình Km471+350, xóm 1, xã Châu Nhân, diện tích bị ảnh hưởng 50m², hộ dân đã nhận tiền, đơn vị thi công đã san lấp mặt bằng, vận chuyển vật liệu trên tuyến đường này.

Về vướng mắc mặt bằng tuyến chính qua ruộng nhà ông Chín, lý trình Km 472+600 - Km472+650, do đất ruộng chưa được đền bù, xóm Phú Thành, xã Hưng Thành, hiện nay toàn bộ mặt bằng đã bàn giao và nhà thầu cũng đã thi công. Ngày 24/5/2023, tổ công tác do UBND huyện thành lập đã làm việc với ông Chín và các bên đã thống nhất phương án xử lý.

Về vướng mắc ở một số vị trí mặt bằng phát sinh mà Công ty cổ phần Đầu tư Phúc Thành Hưng đã nêu, là do điều chỉnh hồ sơ thiết kế từ cống xiên sang cống thẳng, đến ngày 13/3/2023, chủ đầu tư mới bàn giao mốc giải phóng mặt bằng, hiện nay, Hội đồng Giải phóng mặt bằng đang hoàn chỉnh hồ sơ.

Dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn qua xã Hưng Tây. Ảnh: Thanh Thành Nhật Tuấn

Liên quan 4/73 đường điện chưa di dời, Hội đồng Giải phóng mặt bằng huyện Hưng Nguyên cho biết, đối với đường điện trung thế vào Nhà máy tái chế xã Hưng Tây tại Km455+425, các bên liên quan đã thống nhất hạ ngầm đường dây song song với quá trình thi công xử lý vị trí đất yếu của dự án. Sau khi xử lý nền đất yếu, UBND huyện sẽ chỉ đạo nhà thầu thi công đường điện theo nội dung đã thống nhất.

Đối với 2 vị trí đường điện hạ thế tại xã Hưng Đạo, nằm sát đường gom dân sinh, Hội đồng Giải phóng mặt bằng đang lập hồ sơ di dời. Do đường dây điện hạ thế là dây bọc, chính quyền địa phương cũng đề nghị Công ty cổ phần Đầu tư Phúc Thành Hưng phối hợp với Hội đồng Giải phóng mặt bằng di chuyển tạm trong quá trình thi công không để ảnh hưởng đến tiến độ dự án.

Vị trí đường điện cao thế 110KV (xã Hưng Tây), các hộ bị ảnh hưởng đã cơ bản thống nhất phương án tái định cư. Ảnh: Thanh Thành Nhật Tuấn

Đối với vị trí đường điện cao thế 110KV (xã Hưng Tây), các hộ bị ảnh hưởng đã cơ bản thống nhất phương án tái định cư. Hộ duy nhất còn vướng mắc (hộ ông Biện Văn Hải, xóm Đại Huệ), UBND huyện đã có Công văn số 682/UBND.GPMB ngày 13/4/2023 về việc xin chủ trương giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án xây dựng đường bộ cao tốc, Sở Tài nguyên và Môi trường đã có văn bản hướng dẫn thực hiện. Hiện nay, UBND huyện đã giao các phòng, ban rà soát, phấn đấu hoàn thành trước ngày 15/6/2023.

Theo vị đại diện UBND huyện Hưng Nguyên: “Các vướng mắc nêu trên cơ bản không ảnh hưởng đến việc thi công tuyến chính. Hơn nữa, những vướng mắc này cũng đang được tập trung xử lý. Trong báo cáo gửi UBND tỉnh, huyện Hưng Nguyên cũng đề nghị Công ty cổ phần Đầu tư Phúc Thành Hưng cần phải tích cực có sự phối hợp với Hội đồng Giải phóng mặt bằng huyện để cùng làm việc với người dân, rốt ráo xử lý các nội dung này…”.

CÂU HỎI VỀ NĂNG LỰC THỰC HIỆN DỰ ÁN

Thực tế quan sát việc thi công, cũng như các vị trí được phản ánh có vướng mắc tại dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam đoạn qua địa bàn huyện Hưng Nguyên của nhóm phóng viên Báo Nghệ An cho thấy, cơ bản công tác giải phóng mặt bằng đã được triển khai đồng bộ, nghiêm túc. Toàn bộ tuyến chính của dự án thông suốt.

Cao tốc Bắc - Nam tại điểm giao cắt với Quốc lộ 46. Ảnh: Thanh Thành Nhật Tuấn

Những vị trí vướng mắc mà doanh nghiệp dự án có phản ánh, đề xuất như đã nêu trên, chủ yếu nằm tại các tuyến đường gom, đường nhánh của dự án; hầu như không có ảnh hưởng, hay gây cản trở đến việc thi công của nhà thầu. Việc người dân xóm 4, xóm 5, xã Hưng Yên Nam cũng như chính quyền địa phương đề nghị nhà đầu tư và doanh nghiệp dự án điều chỉnh thiết kế hầm chui qua địa bàn dân sinh là hoàn toàn xác đáng, cần được xem xét.

Thực tế cho thấy, hiện nay, việc thi công dự án đoạn qua địa bàn huyện Hưng Nguyên đang diễn ra với tiến độ rất chậm. Nhiều vị trí trên tuyến đến ngày 26/5/2023 mới được doanh nghiệp dự án tiến hành khâu đầu tiên trong thi công là bóc phong hóa, bóc dỡ đất yếu; có vị trí dự án vẫn đang là đất nông nghiệp nguyên thổ chưa có bất cứ hoạt động thi công nào. Ở nhiều vị trí khác có thực hiện thi công thì xe, máy và các loại phương tiện cơ giới đang hạn chế về số lượng. Bởi vậy, tại nhiều khu vực dự án đi qua, tuyến chính cao tốc còn chưa được hình thành. Điều này khiến cán bộ, nhân dân trên địa bàn huyện Hưng Nguyên đặt câu hỏi về năng lực của nhà đầu tư và doanh nghiệp dự án.

Đây là vị trí mà doanh nghiệp dự án đang tiến hành bóc phong hoá. Ảnh chụp trưa ngày 27/5 tại xã Hưng Tây. Ảnh: Thanh Thành Nhật Tuấn

Ở một báo cáo mới đây của Ban Quản lý dự án 6 gửi Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Giao thông vận tải) cũng khẳng định dự án bị chậm tiến độ. Nguyên nhân được chỉ ra cụ thể là: “Từ đầu năm 2023 đến nay, các nhà thầu không quyết liệt huy động bổ sung thiết bị, nhân lực, tăng mũi thi công để bù tiến độ đã chậm trễ, còn thiếu ít nhất 6 mũi thi công theo yêu cầu của tiến độ điều chỉnh; Các nhà thầu tiếp tục không kịp thời bố trí đủ vốn để đáp ứng tiến độ thi công, dẫn đến không chủ động các nguồn vật liệu (đặc biệt là cát và đất đắp); Công tác nghiệm thu thanh toán chậm do nhà thầu, doanh nghiệp dự án chưa tập trung nhân lực, chưa quyết liệt chỉ đạo để thực hiện (giá trị dở dang lớn khoảng 500 tỷ đồng).

Không chỉ vậy, tại báo cáo này, Ban Quản lý dự án 6 còn thông tin: “Theo tiến độ tổng thể của hợp đồng BOT đã ký giữa Bộ Giao thông vận tải với liên danh nhà đầu tư và doanh nghiệp dự án, công tác thi công nền đường và đường công vụ phải hoàn thành trước ngày 28/2/2023, tuy nhiên, hiện tại khối lượng thi công xử lý nền đất yếu mới đạt 19,73/20,12 km (98,06%), đường công vụ còn 0,6/50 km chưa hoàn thành; Các cầu vượt kênh, sông, suối nhỏ phải hoàn thành trước ngày 23/2/2023, hiện tại còn 3/12 cầu chưa triển khai thi công (Hưng Yên Nam, Hưng Tây và Sông Đào 3)…”.

Tuyến chính của dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam qua huyện Hưng Nguyên đã được giải phóng thông suốt. Ảnh: Thanh Thành Nhật Tuấn