“二位一体”、“三位一体”教师教授综合自然科学科目不足

跨学科但“不相关”的教师

尽管年逾五十，并计划提前退休，宜风中学（宜禄县）的生物老师黎氏芳草（Le Thi Phuong Thao）仍然决定兼任两门课程：七年级和九年级的生物，以及六年级的化学。她也是宜风中学唯一一位能够承担这项任务的老师。同时教授两门课程并为三个年级的学生制定教案，耗费了她大量的时间和精力。更何况，化学专业与她所学的专业完全不同。

自然科学是2018年通识教育计划中新增的一门学科，整合了物理、化学和生物三门学科。图片：My Ha

对此，Phuong Thao老师分享道：新通识教育方案中的自然科学科目是由物理、化学、生物三门学科整合而成，课程设计也环环相扣。因此，如果一位老师能够兼任三门学科，教学效果会比每个人教不同的学科更有效。就我个人而言，当初决定教授两门学科时，我曾犹豫过。但幸运的是，这些年来，我一直在家教孩子们学习数学、物理、化学、生物等所有学科，孩子们也不去上课，所以我的知识储备还是比较扎实的。因此，虽然是新方案，但我只需要复习一下课文就可以了。

因为只有一个老师由于学校可以教授跨学科的科目，因此尽管是实施新通识教育方案的第二年，宜风中学仍然实行自然科学并行教学，即3名教师同时教授3门不同的科目。这有利于学校合理配置师资，但学科质量会受到一定影响。

谈及原因，校长阮廷田老师表示：“目前，我们学校的教学工作仍在正常进行，但情况并不理想，因为没有足够的教师来满足课程要求。同时，如果同时教授3门课程，就会出现一些课程内容超出课程要求的情况，比如化学中没有教到的知识点，而生物已经教过了，各门课程之间缺乏联系。或者出现一门课程的内容贯穿两门或三门课程的情况，教师必须学习更多其他课程的知识才能将其融合在一起。学校目前​​的解决办法是，如果课程内容与学生尚未学过的其他课程相关，教师们必须坐在一起复习课程内容，并在知识方面互相支持。”

黎氏芳草老师年逾五十，是宜风中学唯一一位能够教授跨学科课程的女教师。图片：My Ha。

Trong khi Trường THCS Nghi Phong đang thực hiện hình thức dạy học song song thì tại Trường THCS Hà Huy Tập - thành phố Vinh, phương án này không thể thực hiện bởi trường có trên 2.000 học sinh. Hiện theo phân phối, mỗi tuần nhà trường có 84 tiết Lý, Hóa hoặc Sinh, trong khi nhà trường chỉ có 3 giáo viên Hóa, 3 giáo viên Lý và 3 giáo viên Sinh.

Áp lực càng đè nặng hơn với học sinh hai khối 6,7 - hai khối đầu tiên thực hiện theo Chương trình Giáo dục phổ thông mới, bởi mỗi khối nhà trường có đến 13 lớp. Nếu phân giáo viên theo từng môn sẽ không đáp ứng đủ giáo viên đứng lớp. Giải pháp hiện nay của nhà trường đối với môn Khoa học tự nhiên đó là phân công 1 giáo viên phụ trách, dù rằng giáo viên đó chỉ được đào tạo chính khóa một phân môn hoặc tốt nghiệp ngành Lý, ngành Hóa học, hoặc Sinh học.

Tôi tốt nghiệp ngành Sư phạm Vật lý nên hiện nay đảm nhiệm dạy thêm môn Sinh học, Hóa học nên chắc chắn không tránh khỏi những khó khăn.

Mặc dù trước năm học, chúng tôi có được đi tập huấn để dạy liên môn nhưng thời gian không nhiều và phần lớn chúng tôi đang phải tự học. Ngoài ra, các tổ chuyên môn trong nhà trường cũng phải thường xuyên hỗ trợ bằng hình thức các giáo viên chủ trì sẽ tổ chức họp chuyên môn, hướng dẫn và giúp các giáo viên dạy liên môn thiết kế bài giảng. Quá trình triển khai, nếu phần nào chưa hiểu, chưa rõ chúng tôi sẽ tự học hỏi thêm trong sách vở và từ các đồng nghiệp.

Cô giáo Như Hoa - Giáo viên Trường THCS Hà Huy Tập

Băn khoăn khi triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông mới

Với cách bố trí giáo viên như hiện tại, Trường THCS Hà Huy Tập đã cơ bản phần nào giải quyết được bài toán thiếu giáo viên. Tuy nhiên, với một trường có số lượng học sinh đông nhất tỉnh và chất lượng giáo dục hàng năm nằm ở tốp đầu của thành phố thì cách thức này chỉ giải quyết được khó khăn trước mắt.

Nói về điều này, cô giáo Nguyễn Thị Huyền Nga - Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Tất cả những giáo viên của nhà trường đang bố trí dạy môn Khoa học tự nhiên đều là giáo viên trẻ, yêu nghề và ham học hỏi. Tuy nhiên, chúng tôi cũng đang xác định, điều này chỉ phù hợp với lớp 6, lớp 7 khi lượng kiến thức các môn học còn đơn giản. Tuy nhiên, sang lớp 8, lớp 9 lượng kiến thức nhiều hơn, khó hơn thì rõ ràng cách bố trí giáo viên “2 trong 1”, “3 trong 1” sẽ không còn phù hợp và nếu cứ “gắng” thì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng dạy học của nhà trường.

Tiết học môn Khoa học tự nhiên của Trường THCS Hà Huy Tập. Ảnh: Mỹ Hà.

Điều lo lắng của Ban lãnh đạo Trường THCS Hà Huy Tập hoàn toàn có cơ sở bởi từ năm lớp 8, ngoài lượng kiến thức khó hơn thì nhà trường cũng đang phải chuẩn bị lực lượng để bồi dưỡng cho các kỳ thi học sinh giỏi cấp thành, cấp tỉnh và tạo nguồn để chuẩn bị cho kỳ thi cuối cấp thi vào các trường chuyên. Nhiều giáo viên cho rằng “nếu học theo hình thức cuốn chiếu hoặc dạy theo từng chuyên đề” như hiện nay học sinh sẽ quên rất nhiều kiến thức, vì thời gian học các môn học có khi sẽ gián đoạn nhiều tháng. Hơn nữa, nếu giáo viên phụ trách môn nhưng không được đào tạo bài bản, không có chuyên ngành thì sẽ khó đào tạo được học sinh giỏi...

很多老师也感到担忧，这是实施新通识教育方案的第二年，他们教授的是综合科目。然而，这门科目的考试方式，尤其是在优秀学生考试中，仍然没有答案（是单独考查各科目，还是考查物理、化学、生物三科）。因此，目前学校仍在考虑组建团队。

通过与多位教师和学校领导的沟通，目前中学阶段组织综合学科教学的混乱，仍然是因为师资队伍尚未达到要求。事实上，目前师范院校并没有综合学科的毕业生，因此无法招聘。以前，一些教师是大学毕业的，接受过跨学科的教师培训，但这并不适合当前的实际，例如培养文史兼修、史史兼公民教育、生体兼修或地理兼化学兼修的教师。而现在的需求必须是史地理兼修、化学兼修、生体兼修或物理兼修的教师……

由于师资不足，目前很多学校，尤其是实行分主题综合教学法的学校，很多老师都负担过重。比如七年级，如果采用这种教学方式，第一学期学生要学习物理和化学两门课，第二学期还要学习生物。因此，第一学期化学老师最多可以教30节课（比规定多10节课）。但到了第二学期，生物老师就负担过重了。目前很多学校无法实行这种教学方式，一是没有预算来聘请更多老师；二是安排老师多教课，又没有预算来支付老师的额外课时费用。

荣市雄禄中学学生上课时间。图片来源：My Ha

目前学校面临的问题是师资短缺，难以安排。例如，我们学校有3名物理老师、3名生物老师，但只有1名化学老师。这迫使我们不得不额外聘请一名化学老师，尽管学校的师资结构已经是每班1.7名教师。然而，由于没有教师可供聘请，我们目前正在与一位在Dang Thai Mai中学任教的老师签约。

现行的分科教学模式也迫使学校不断调整课程表，以达到教师合理的科目比例。这对学生来说非常困难，有时他们必须连续一周学习每门科目4节课，有时甚至需要休息。而在之前的方案中，学生每门科目只学习2节课。

Dau Thi Huong 老师 - 雄禄中学（荣市）副校长

就目前的困境而言，解决这一难题显然超出了学校，甚至省级教育部门的能力范围。此外，许多教师和学校希望教育与培训部能够及时掌握学校的实际执行情况，听取教师的反馈，以便及早做出调整，或提供配套解决方案，帮助学校的综合学科教学达到既定目标和成效。