Định hướng, giải pháp phát triển nông nghiệp công nghệ cao vùng Nghĩa Đàn (Nghệ An)

Nhiều thành tựu nổi bật

Tham luận khẳng định, trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, tốc độ tăng trưởng giá trị tăng thêm bình quân của ngành nông, lâm nghiệp, thủy sản đạt 4,55%. Đáng chú ý, toàn tỉnh có 32.281ha diện tích nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, chiếm 9,8% diện tích sản xuất nông nghiệp, với giá trị sản xuất bình quân cao gấp 2 - 3 lần so với nông nghiệp đại trà.

Riêng vùng Nghĩa Đàn trước đây đã đạt tốc độ tăng trưởng 6,39%; diện tích nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tăng từ 4.618 ha (năm 2022) lên 6.586 ha (năm 2024), chiếm 12,91% tổng diện tích đất nông nghiệp. Đây là những con số biết nói, phản ánh sự chuyển biến mạnh mẽ trong tư duy, phương thức tổ chức sản xuất nông nghiệp, từ manh mún nhỏ lẻ sang chuyên canh tập trung, gắn với ứng dụng khoa học - công nghệ.

Những kết quả trên có được nhờ sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và nông dân. Đặc biệt, vùng Nghĩa Đàn phát huy lợi thế 10.000 ha đất đỏ bazan màu mỡ, hệ thống sông Hiếu, hồ đập đảm bảo nguồn nước, kết hợp hạ tầng giao thông thuận lợi, đã trở thành vùng kinh tế động lực, là “hạt nhân” trong phát triển nông nghiệp công nghệ cao của Nghệ An.

Tiêu biểu là các dự án lớn của Tập đoàn TH, như: Chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa tươi sạch TH; sản xuất và cung ứng rau quả sạch quốc tế; nhà máy thức ăn gia súc; Nhà máy gỗ MDF; Nhà máy nước tinh khiết và nước ép hoa quả Núi Tiên…; góp phần hình thành hệ sinh thái nông nghiệp công nghệ cao quy mô lớn.

Những khó khăn, thách thức đặt ra

Bên cạnh thành tựu, đồng chí Phạm Chí Kiên cũng chỉ ra nhiều khó khăn, thách thức trong sản xuất nông nghiệp. Đó là, việc quy hoạch sử dụng đất còn chồng chéo; việc tích tụ ruộng đất phục vụ sản xuất hàng hóa quy mô lớn chưa đồng bộ; liên kết “4 nhà”: Nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp, nông dân, chưa thật sự chặt chẽ, bền vững; hạ tầng kỹ thuật, công nghệ còn hạn chế.

Mặt khác, nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ nông nghiệp công nghệ cao thiếu hụt, nhiều lao động chưa được trang bị kỹ năng số, khó tiếp cận và làm chủ công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực nông nghiệp. Thị trường tiêu thụ, dịch vụ hỗ trợ nông nghiệp công nghệ cao chưa phát triển mạnh; chuỗi giá trị chưa bền vững, thương hiệu nông sản chưa tạo được sức cạnh tranh lớn. Đây chính là những “nút thắt” cần tháo gỡ để phát triển nông nghiệp Nghệ An theo hướng hiện đại, hiệu quả và bền vững.

Định hướng và giải pháp trọng tâm

Để hướng đến mục tiêu xây dựng Nghĩa Đàn trở thành hạt nhân của hành lang kinh tế đường Hồ Chí Minh, tạo sản phẩm hàng hóa lớn, giá trị cao, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, đồng chí Phạm Chí Kiên đề xuất 5 nhóm giải pháp trọng tâm:

Một là, về cơ chế chính sách, tỉnh cần tiếp tục hoàn thiện quy hoạch và xây dựng chương trình liên kết vùng, thúc đẩy chính sách tích tụ, tập trung đất đai quy mô lớn; hỗ trợ hạ tầng, môi trường đầu tư. Đặc biệt, cần đẩy mạnh thu hút và hỗ trợ doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đầu tư phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng chuyên canh tập trung, ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ hiện đại, hiệu quả cao và bền vững.

Hai là, tập trung lựa chọn một số sản phẩm, lĩnh vực trọng tâm, có lợi thế: Xác định các tiêu chí khu, vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao cho các loại sản phẩm nông, lâm nghiệp chủ lực, có lợi thế, phù hợp với điều kiện tự nhiên như: Các loại cây ăn quả, cây công nghiệp, cây nguyên liệu chế biến… Xây dựng chuỗi giá trị và thương hiệu nông sản sạch Nghĩa Đàn để nâng cao giá trị và mở rộng thị trường. Xây dựng đô thị nông nghiệp công nghệ cao gắn với phát triển du lịch, nghỉ dưỡng sinh thái. Phát triển công nghiệp chế biến, công nghiệp phụ trợ phục vụ sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Ba là, về ứng dụng khoa học - công nghệ: Quan tâm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ sinh học, công nghệ chính xác, quy trình canh tác và chế biến tiên tiến. Khuyến khích công nghệ thông minh như: IoT, AI, Drone… nhằm quản lý cây trồng, tiết kiệm tài nguyên, giảm phát thải. Xây dựng cơ sở dữ liệu về nông nghiệp (thời tiết, đất đai, thị trường), áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc, phát triển nhãn hiệu và thương hiệu sản phẩm phù hợp tiêu chuẩn quốc tế.

Bốn là, về phát triển nguồn nhân lực: Tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với triển khai mô hình quản trị mới, mô hình đào tạo nghề theo liên kết 3 bên: Nhà nước - Doanh nghiệp (Tập đoàn TH làm nòng cốt) - viện nghiên cứu/trường đại học để đào tạo theo đặt hàng, đảm bảo sinh viên ra trường có thể làm việc ngay. Thu hút chuyên gia, nhà khoa học, khuyến khích đào tạo cán bộ trẻ, sinh viên xuất sắc trong và ngoài nước để làm chủ công nghệ. Bên cạnh đó, tăng cường tập huấn, đào tạo ngắn hạn cho nông dân, ươm tạo doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao.

Năm là, phát triển thị trường và dịch vụ hỗ trợ: Xây dựng cơ chế, chính sách thuận lợi để thu hút doanh nghiệp vào nông nghiệp công nghệ cao; tranh thủ vốn Trung ương, ODA, PPP để đầu tư hạ tầng. Phát huy vai trò tiên phong của Tập đoàn TH trong dẫn dắt chuỗi giá trị, thúc đẩy nông nghiệp xanh, sạch, hữu cơ tuần hoàn. Phát triển mạnh dịch vụ hỗ trợ tiêu thụ, chế biến, xúc tiến thương mại nông sản.

Với tinh thần “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Đột phá - Phát triển” của Đại hội, đồng chí Phạm Chí Kiên cam kết: Nghĩa Đàn sẽ đồng hành cùng toàn tỉnh thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, đưa nông nghiệp công nghệ cao trở thành “trụ cột” phát triển, làm giàu cho quê hương. Sự thành công trong định hướng này không chỉ khẳng định tầm nhìn chiến lược của tỉnh, mà còn đóng góp quan trọng vào sự phát triển bền vững của đất nước trong thời kỳ mới.