Quyết liệt, thực hiện nghiêm túc, hiệu quả nhiệm vụ chống khai thác IUU

Chiều 7/5, UBND tỉnh tổ chức cuộc họp đánh giá công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (chống khai thác IUU). Đồng chí Nguyễn Đức Trung - Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh chủ trì.

NHIỆM VỤ QUAN TRỌNG, CẤP BÁCH

Thực hiện chỉ đạo nhiệm vụ chống khai thác IUU của Thường trực Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban chỉ đạo Quốc gia về IUU, UBND tỉnh Nghệ An đã tham mưu HĐND tỉnh ban hành 2 Nghị quyết hỗ trợ riêng cho ngành thuỷ sản; ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các ngành, địa phương thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU.

Đặc biệt, UBND tỉnh yêu cầu các ngành, địa phương tập trung tổng kiểm tra, rà soát và nắm chắc số lượng tàu cá, quản lý chặt chẽ nhóm tàu cá "3 không”: không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép; xử lý đến cùng đối với nhóm tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình trên biển, tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài...

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hiện toàn tỉnh có 3.462 tàu thuyền khai thác thủy sản, trong đó có 2.565 chiếc thuộc diện phải đăng ký. Đến ngày 30/4/2024, tỷ lệ đăng ký tàu cá đạt 90,37%; Giấy phép khai thác đạt 95,38%, cấp giấy an toàn thực phẩm 86,18%; đăng kiểm đạt 78,3%; lắp thiết bị giám sát hành trình đạt 96,95%.

Toàn tỉnh có 4 cảng cá, trong đó có 3 cảng cá đủ điều kiện xác nhận nguồn gốc thủy sản. Công tác kiểm tra, giám sát tàu cá và sản lượng thuỷ sản qua cảng đã được Ban Quản lý cảng cá và các Tổ Liên ngành thực hiện theo đúng quy trình và ngày càng nghiêm túc hơn.

Nghệ An có 116 tàu/426 lượt mất kết nối trên 6 giờ trên biển đến 10 ngày mà không báo vị trí về bờ theo quy định. Số tàu cá mất kết nối quá 10 ngày trên biển trong năm 2023 là 297 tàu, gần 4 tháng đầu năm 2024 là 81 tàu. Số tàu cá mất kết nối trên 6 tháng tính đến ngày 10/4/2024 khi hoạt động trên biển là 116 tàu.

Năm 2023, các lực lượng chức năng đã tiến hành xử phạt vi phạm hành chính 161 vụ với tổng số tiền phạt 714,5 triệu đồng. 4 tháng đầu năm 2024, đã xử phạt vi phạm hành chính 31 đối tượng/31 phương tiện với tổng số tiền 490,3 triệu đồng, tước quyền sử dụng chứng chỉ thuyền trưởng đối với 12 người.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng, vẫn còn tàu cá không đủ điều kiện hoạt động khai thác thủy sản nhưng chưa có phương án theo dõi giám sát chặt chẽ; tàu cá khai thác vùng khơi nhưng không cập cảng cá chỉ định mà thường cập bến cá tự phát.

Tiến độ xử lý vi phạm của các cơ quan và chính quyền các cấp còn chậm. Việc kiểm tra, giám sát tàu cá, sản lượng khai thác qua cảng vẫn còn trường hợp chưa kỹ. Việc báo cáo, cập nhật số liệu, lưu trữ, cung cấp hồ sơ của các cơ quan chưa kịp thời, đầy đủ, nhất là số liệu đăng kiểm tàu cá, số liệu xử phạt vi phạm hành chính.

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Đệ đề nghị các ngành, địa phương tăng cường quản lý số lượng tàu cá, hỗ trợ người dân xử lý các thủ tục, xử lý nghiêm các trường hợp kích điện...

Tại buổi làm việc, lãnh đạo các địa phương, các ngành, đơn vị đã báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định; đồng thời nêu lên nhiều kiến nghị, đề xuất trong việc cung cấp thiết bị giám sát hành trình; đầu tư mở rộng, nâng cấp các cảng cá; hỗ trợ, hướng dẫn các tàu cá "3 không" trong việc đăng ký, đăng kiểm...

THỰC HIỆN HIỆU QUẢ NHIỆM VỤ CHỐNG KHAI THÁC IUU

Kết luận buổi làm việc, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Trung nhấn mạnh, công tác chống khai thác IUU là nhiệm vụ hết sức quan trọng, cấp bách. Trong thời gian qua, Ban Bí thư Trung ương Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo với quyết tâm trong năm 2024 sẽ gỡ thẻ vàng mà Uỷ ban châu Âu đã cảnh báo.

Sau hơn 6 năm thực hiện các cảnh báo của Ủy ban châu Âu, Chủ tịch UBND tỉnh cho rằng, công tác chống khai thác IUU của tỉnh đã có cố gắng và đạt được một số kết quả tích cực, tập trung vào 3 nhóm vấn đề.

Thứ nhất, công tác lãnh đạo, chỉ đạo đã được thực hiện quyết liệt với việc UBND tỉnh tham mưu HĐND tỉnh ban hành 2 Nghị quyết; ban hành nhiều chỉ thị, kế hoạch, quyết định, công văn, thông báo kết luận; thành lập Đoàn kiểm tra hoạt động chống khai thác IUU.

Thứ hai, công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục ngư dân thực hiện nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác IUU được quan tâm.

Thứ ba, kết quả ban đầu công tác quản lý tàu cá đã được thực hiện hiệu quả hơn, từ quản lý đội tàu, theo dõi giám sát trên biển, đến việc kiểm tra tàu cá ra vào cảng cá, xuất nhập bến. Công tác thực thi pháp luật nghiêm túc hơn, nhất là giai đoạn gần đây; ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân từng bước được nâng lên.

Bên cạnh những kết quả đạt được, người đứng đầu UBND tỉnh cho rằng, những tồn tại, hạn chế, khó khăn trong việc chống khai thác IUU còn nhiều. Tiến độ kiểm tra, xác minh, xử lý các tàu cá vi phạm mất kết nối thiết bị giám sát hành trình còn chậm, chưa đảm bảo theo yêu cầu; tình trạng tàu cá không duy trì thiết bị giám sát hành trình 24/24 khi khai thác trên biển còn nhiều.

Số lượng tàu cá "3 không", chưa được kiểm định an toàn thực phẩm, chưa lắp đặt thiết bị giám sát hành trình còn nhiều. Công tác quản lý, thống kê tàu cá "3 không" của các huyện chưa đầy đủ. Công tác kiểm tra, giám sát, thống kê sản lượng qua cảng, ghi chép nhật ký khai thác chưa đầy đủ. Tình trạng sử dụng ngư cụ trái phép vẫn còn.

Chỉ rõ nguyên nhân, đồng chí Nguyễn Đức Trung cho rằng, một số địa phương chưa vào cuộc quyết liệt, trách nhiệm, vai trò người đứng đầu chưa cao. Công tác vận động, tuyên truyền người dân ở chính quyền cơ sở chưa được quan tâm đúng mức. Công tác kiểm tra, xác minh tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình mất nhiều thời gian. Ý thức của một bộ phận ngư dân trong việc chấp hành các quy định về chống khai thác IUU chưa cao.

Để triển khai hiệu quả công tác chống khai thác IUU thời gian tới và chuẩn bị làm việc với đoàn Thanh tra Uỷ ban châu Âu lần thứ 5, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Trung đề nghị các thành viên Ban chỉ đạo, lãnh đạo các sở, ngành, địa phương liên quan quyết liệt hơn nữa, tập trung hơn nữa trong việc thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Chỉ thị 32 của Ban Bí thư Trung ương Đảng và Nghị quyết số 52 của Chính phủ và các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Trong quá trình thực hiện, đề cao vai trò, trách nhiệm người đứng đầu; đồng thời xử lý nghiêm những tổ chức, cá nhân không thực hiện nhiệm vụ được giao, kịp thời khen thưởng, động viên những tổ chức, cá nhân có cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả.

Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn với vai trò là cơ quan thường trực trước ngày 15/5 tham mưu kiện toàn Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về chống khai thác IUU, trong đó Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng ban; Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm Phó ban; Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm Phó ban trực; trưởng các ngành, Chủ tịch UBND các huyện là thành viên.

Bên cạnh đó, triển khai nhiệm vụ tại Công văn số 2980 ngày 24/4/2024 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, báo cáo trước ngày 20/5/2024.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp Văn phòng UBND tỉnh tham mưu ban hành Kế hoạch của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ thực hiện Chỉ thị số 32 của Ban Bí thư Trung ương Đảng; Kế hoạch của UBND tỉnh thực hiện Nghị quyết số 52 của Chính phủ; Kế hoạch đón tiếp và làm việc với Đoàn Thanh tra EC lần thứ 5.

Chủ trì, phối hợp với Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng, địa phương khẩn trương rà soát toàn bộ dữ liệu tàu cá, kể cả tàu cá xóa đăng ký; đảm bảo số liệu phải chính xác, khớp, thống nhất với dữ liệu trên hệ thống quốc gia VNFishbase. Dữ liệu tàu cá đảm bảo đầy đủ thông tin về tình trạng tàu, nguyên nhân...

Lập danh sách tàu chưa cấp giấy phép khai thác thủy sản, tàu hết hạn đăng kiểm, tàu chưa lắp thiết bị giám sát hành trình; cung cấp danh sách cho UBND huyện/thị xã, các Đồn, Trạm kiểm soát Biên phòng tuyến biển để hướng dẫn các chủ tàu thực hiện các thủ tục theo quy định và kịp thời xử lý khi có vi phạm.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo Chi cục Thủy sản tổ chức trực ban 24/24 giờ để khai thác, sử dụng có hiệu quả Hệ thống giám sát tàu cá nhằm quản lý chặt chẽ hoạt động của tàu cá trên biển. Cung cấp danh sách tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình cho Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, UBND cấp huyện để điều tra, xác minh và xử lý dứt điểm các vụ việc vi phạm theo quy định.

Bên cạnh đó, chỉ đạo Ban quản lý cảng cá, Tổ Liên ngành thực hiện nghiêm túc, đúng quy định kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cảng, giám sát 100% sản lượng tại thực địa; kiểm tra, kiểm soát 100% tàu cá có chiều dài 24 mét trở lên cập cảng. Triển khai và hướng dẫn ngư dân, doanh nghiệp thực hiện truy xuất thủy sản khai thác điện tử; cập nhật đầy đủ dữ liệu lên các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu xử phạt vi phạm hành chính lên hệ thống của Cục Thủy sản.

Đối với Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Trung giao chủ trì, đẩy nhanh tiến độ điều tra, xác minh, củng cố hồ sơ để xử lý nghiêm minh theo quy định đối với các tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình từ ngày 25/1/2024 đến nay.

Mặt khác, chỉ đạo các trạm, đồn biên phòng tăng cường kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cửa lạch, đảm bảo 100% tàu cá được đánh dấu, kẻ số đăng ký theo quy định. Đối với tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, không cho xuất lạch đi khai thác và yêu cầu chủ tàu để lại ngư cụ, thiết bị khai thác trên tàu.

Cập nhật đầy đủ kết quả xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chống khai thác IUU vào Hệ thống phần mềm xử phạt vi phạm hành chính theo quy định; Chỉ đạo các Đồn Biên phòng tuyến biển phối hợp chặt chẽ với Ban quản lý cảng cá tuyên truyền các chủ tàu cá sử dụng phần mềm làm các thủ tục xuất, nhập lạch cho tàu cá.

Đối với các địa phương ven biển, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Trung yêu cầu tổ chức quán triệt, tuyên truyền sâu rộng nội dung, yêu cầu Chỉ thị số 32 của Ban Bí thư Trung ương Đảng tới cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là ngư dân; hình thức tuyên truyền phải đa dạng, trực quan, sinh động. Các địa phương phải vào cuộc quyết liệt, vận động chủ tàu chấp hành nghiêm các quy định.

Chủ trì cập nhật danh sách tàu cá “3 không” có chiều dài lớn nhất từ 6m trở lên; tổ chức làm việc với các chủ tàu chưa đủ điều kiện tham gia khai thác thuỷ sản để hướng dẫn làm các thủ tục theo quy định; nắm chắc vị trí neo đậu của các tàu cá này. Sau ngày 20/5/2024, địa phương nào để phát sinh tàu cá “3 không” thì đồng chí Chủ tịch UBND địa phương đó phải chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh.

Các huyện ven biển tập trung nguồn lực, thành lập các Tổ công tác thực hiện việc rà soát, kiểm tra, xác minh, xử phạt dứt điểm đối với tàu cá mất kết nối giám sát hành trình trên 10 ngày trên biển không đưa tàu vào bờ; cung cấp tài liệu cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để cập nhật lên Hệ thống phần mềm và tổng hợp báo cáo. Từng bước nghiên cứu các giải pháp tạo sinh kế hỗ trợ cho ngư dân, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của ngư dân.

Bên cạnh đó, chỉ đạo UBND xã, phường cử cán bộ nắm chắc địa bàn, số lượng tàu cá của địa phương; nắm rõ, cập nhật hiện trạng hàng ngày đối với các tàu cá không đủ điều kiện tham gia hoạt động khai thác thủy sản, lưu giữ hình ảnh tàu cá phục vụ quản lý; thống kê sản lượng sản phẩm thuỷ sản bốc dỡ qua các bến cá tư nhân, đảm bảo nâng cao tỷ lệ sản lượng thuỷ sản được giám sát.

Người đứng đầu UBND tỉnh đề nghị Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư phối hợp với lực lượng Biên phòng tăng cường hoạt động tuần tra, kiểm soát trên biển và cửa lạch, đặc biệt thành lập các đoàn liên ngành, xử lý nghiêm các hành vi khai thác IUU trên vùng biển Nghệ An.

Đối với các cơ quan truyền thông, Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị tập trung tổ chức đợt tuyên truyền cao điểm về công tác chống khai thác IUU, đặc biệt là Chỉ thị số 32 của Ban Bí thư; Nghị quyết số 52 của Chính phủ; ưu tiên dung lượng và thời điểm phát sóng phù hợp với đại đa số ngư dân.

Để chuẩn bị nội dung làm việc với đoàn kiểm tra của Ủy ban châu Âu dự kiến vào cuối tháng 5, đồng chí Nguyễn Đức Trung đề nghị các sở, ngành, đơn vị, địa phương tập trung nguồn lực, bố trí địa điểm, cử cán bộ nắm vững chuyên môn nghiệp vụ, báo cáo và trả lời các yêu cầu của đoàn; sắp xếp, cập nhật dữ liệu thống nhất, lưu trữ hồ sơ phục vụ đoàn kiểm tra.