(Baonghean) LTS: Sau khi Báo Nghệ An đăng loạt bài “Thể thao Nghệ An: Vì sao thành tích chưa xứng với tiềm năng”, chúng tôi đã nhận được nhiều ý kiến, bài viết của những người quan tâm đến thể thao tỉnh nhà cùng bàn luận, góp ý để tìm hướng đi cho thể thao Nghệ An. Chúng tôi xin giới thiệu bài viết của Tiến sỹ Nguyễn Hoàng Thụ - nguyên Giám đốc Sở TDTT Nghệ An xung quanh vấn đề này.
Với mong muốn Thể thao Nghệ An ngày càng phát triển, trở thành một trung tâm mạnh của cả nước, xin gửi gắm một vài suy nghĩ về chiến lược thể thao thành tích cao của tỉnh nhà, trong đó có việc ra đời trường phổ thông năng khiếu thể dục thể thao.
Mục đích của trường phổ thông năng khiếu thể thao là để giải quyết việc học văn hóa cho các vận động viên trong độ tuổi học sinh một cách thuận lợi nhất, phù hợp với đặc điểm là học sinh vừa tập luyện các môn thể thao để đạt thành tích cao; đồng thời cùng lúc các em học hết chương trình phổ thông trung học, để sau khi hết thời gian thi đấu, các em có đủ điều kiện để công tác hay học lên cao hơn phục vụ cuộc sống lâu dài.
Phải khẳng định, những học sinh của trường năng khiếu thể thao là những em có năng khiếu để có thể được đào tạo trở thành những vận động viên ưu tú, nhân tài trên lĩnh vực TDTT. Quá trình học văn hóa được tổ chức đan xen với tập luyện và thi đấu các môn thể thao, bởi các em vừa phải tập luyện với một khối lượng, cường độ vận động ngày càng cao để đạt thành tích tốt nhất trong các cuộc thi đấu; vừa phải học tập để hoàn thành chương trình văn hóa của từng lớp, từng cấp. Có những cuộc thi đấu kéo dài hàng tuần, có khi là hàng tháng, nên việc học văn hóa phải bố trí vào thời gian thích hợp (có thể là ban đêm, hay ngày nghỉ tập) theo từng môn thể thao để các em có thể hoàn thành theo kế hoạch đã định, chứ không thể bắt buộc tất cả các em cùng lớp đều học vào một buổi như nhau.
Số lượng học sinh tùy thuộc vào số lượng vận động viên của từng môn thể thao theo kế hoạch được giao, chứ không thể quy định là 40 hay 50 em cho một lớp được, có khi chỉ có 5-10 em mà thôi. Bởi thời gian tập huấn và thi đấu của mỗi môn thể thao vào những thời điểm theo lịch thi đấu của quốc gia nên không thể trùng nhau được.
Bên cạnh đó, hiện nay hệ thống đào đạo vận động viên của nước ta được quy định theo 3 tuyến: Tuyến năng khiếu nghiệp dư (không tập trung), tuyến trẻ, tuyến đội tuyển. Tuyến năng khiếu thường từ 5 đến 13 tuổi, tuyến trẻ thường từ 14 đến 18 tuổi, tuyến đội tuyển thường từ 18 tuổi trở lên. Trong quá trình đào tạo, các em đã được tham gia các giải thi đấu cấp quốc gia ở độ tuổi nhi đồng trở lên. Cho nên việc thành lập trường phổ thông năng khiếu thể dục thể thao cần quan tâm đến những đặc điểm trên. Nếu quá tách bạch giữa đào tạo và huấn luyện sẽ gặp phải những mâu thuẫn khó giải quyết về chất lượng đào tạo vận động viên. Từ giai đoạn từ 1980 đến 1990, Trường năng khiếu TDTT tỉnh (nay là Trung tâm đào tạo huấn luyện) được giao nhiệm vụ đào tạo vận động viên bóng đá trẻ để bổ sung cho Đội bóng đá Sông Lam Nghệ An. Sau nhiều khóa đào tạo vận động viên được chuyển lên để bổ sung cho đội tuyển SLNA. Số vận động viên này luôn bị chê là chất lượng quá kém, không thể thi đấu được. Để giải quyết mâu thuẫn giữa người đào tạo và người sử dụng ấy, Sở TDTT đã quyết định chuyển giao bộ môn bóng đá trong Trường năng khiếu TDTT sang cho Đội bóng đá SLNA quản lý và thành lập Đoàn bóng đá SLNA, bao gồm cả nhiệm vụ đào tạo các tuyến trẻ bổ sung cho đội tuyển để tham gia thi đấu các giải quốc gia. Nhờ vậy mà bóng đá Nghệ An phát triển như ngày nay.
Quá trình đào tạo tuyến năng khiếu bắt đầu từ cấp tiểu học, có khi còn kéo dài đến cấp phổ thông cơ sở (như các lớp bóng đá U11, U13 hiện nay ở CLB SLNA) lên tuyến trẻ. Trong giai đoạn này thường xuyên phải đào thải, bổ sung nhằm thay thế những em không có khả năng phát triển. Quá trình đào thải này trong những năm đầu có khi lên đến 30-40% chứ không ít. Vì vậy, việc xây dựng hệ thống lớp năng khiếu nghiệp dư các môn thể thao ở cấp huyện sẽ quyết định chất lượng trong quá trình đào tạo tài năng thể thao của tỉnh.
Từ những phân tích trên, có thể thấy việc thành lập Trường phổ thông năng khiếu thể dục thể thao là cần thiết. Nhưng nên chăng nó nằm trong trung tâm đào tạo huấn luyện thể thao với hình thức chia làm 2 bộ phận: Một bộ phận có nhiệm vụ đào tạo huấn luyện thể dục thể thao, một bộ phận có nhiệm vụ học tập văn hóa. Hai bộ phận này có mối quan hệ hữu cơ trong việc đào tạo tài năng thể thao và trang bị kiến thức văn hóa cho các em. Đội ngũ dạy học văn hóa có thể mỗi thầy dạy một số lớp theo từng thời gian mà những học sinh có thể cùng lên lớp được với nhau theo thời khóa biểu được biên soạn, có sự phối hợp giữa thể thao và văn hóa.
Bằng cách này có thể tận dụng được cơ sở vật chất, đội ngũ huấn luyện viên của các môn thể thao, tránh những lãng phí không cần thiết trong kinh phí xây dựng, đào tạo và biên chế giáo viên.
Thực hiện Quyết định số 3053/QĐ-UB ngày 13/8/2012 của UBND tỉnh Nghệ An về việc thành lập Trường phổ thông Năng khiếu Thể dục Thể thao tỉnh Nghệ An trên cơ sở chuyển đổi từ Trường THPT Dân lập Hữu nghị, ngày 31/10/2012, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức lễ công bố Quyết định của Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch bổ nhiệm ông Lô Trung Thành - Phó giám đốc Sở kiêm giữ chức Hiệu trưởng Trường Phổ thông Năng khiếu Thể dục - Thể thao tỉnh Nghệ An. |
