“Chìa khóa” để hợp tác xã phát triển
Năm 2021, Hợp tác xã thủ công nghiệp Thắng Lợi ở xã Thọ Thành, huyện Yên Thành được thành lập. Hợp tác xã chuyên sản xuất sản phẩm từ gỗ, tre, nứa, rơm, rạ do cựu chiến binh Tăng Tiến Huỳnh - người có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực mây, tre đan làm Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Giám đốc.
Những ngày đầu thành lập, khi chưa được tiếp cận nguồn vốn vay từ ngân hàng nên phải huy động nguồn vốn từ bên ngoài với lãi suất cao và không ổn định. Do đó, hợp tác xã hoạt động ở mức cầm chừng, sản xuất, kinh doanh gặp rất nhiều khó khăn.
“Không chủ động nguồn vốn nên chúng tôi luôn mong được tiếp cận với nguồn vốn vay từ ngân hàng và các chương trình hỗ trợ để mạnh dạn đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh mang tính bền vững, ổn định lâu dài”, ông Huỳnh chia sẻ.
Đầu năm 2023, qua tiếp xúc với cán bộ Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Yên Thành tại điểm giao dịch ở xã, hợp tác xã được hướng dẫn vay vốn, ông Huỳnh đã xây dựng đề xuất dự án đầu tư máy móc, nhà xưởng để sản xuất và tiêu thụ sản phẩm OCOP. Tháng 3/2023, Hợp tác xã thủ công nghiệp Thắng Lợi được vay vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã tỉnh Nghệ An ủy thác qua Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Yên Thành với số tiền 500 triệu đồng.
Kể từ khi có nguồn vốn ưu đãi, hợp tác xã đầu tư mở rộng 200m2 nhà xưởng, kho bãi, trang bị thêm 1 máy công nghệ cao hiện đại, trị giá hơn 260 triệu đồng, thuê 2 gian hàng trưng bày sản phẩm, đầu tư nguyên liệu gỗ, lùng… để phục vụ sản xuất, kinh doanh. Từ chỗ sản xuất cầm chừng, đến nay, hợp tác xã đã ổn định sản xuất, chất lượng sản phẩm không ngừng được nâng lên, được khách hàng tin cậy, ủng hộ. Doanh thu của hợp tác xã từ 900 triệu đồng lên 1,116 tỷ đồng/tháng, thu nhập của người lao động từ 3,5 triệu đồng/tháng lên 5,5 triệu đồng/tháng. Hợp tác xã đã duy trì và tạo việc làm ổn định cho 20 lao động và hơn 600 lao động thời vụ, nhất là lao động nữ, góp phần vào mục tiêu xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế và hạn chế tệ nạn xã hội tại địa phương.
Tương tự, cũng từ nguồn vốn vay ủy thác của Ngân hàng Chính sách xã hội, Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Nghi Trung (Nghi Lộc) đã đầu tư sản xuất, kinh doanh hiệu quả.
Dẫn chúng tôi đi thăm mô hình sản xuất dưa lưới, ông Đinh Quang Hoàng - Giám đốc hợp tác xã cho biết: Hợp tác xã thành lập năm 2015, gồm 11 xã viên, hoạt động chính là trồng trọt và kinh doanh vật tư nông nghiệp, vốn điều lệ 1,2 tỷ đồng.
Vùng đất màu này của xóm 9, trước đây trồng hoa màu nhưng hiệu quả không cao, người dân bỏ hoang. Sau khi học tập kinh nghiệm ở miền Nam, được sự quan tâm của chính quyền địa phương, các cơ quan liên quan, năm 2018, chúng tôi quyết định đầu tư hơn 3 tỷ đồng để trồng cây ăn quả theo mô hình nhà lưới đầu tiên của huyện. Năm đó, chúng tôi trồng 2.000 m2 dưa lưới, rồi mở rộng lên 4.000 m2. Không dừng lại ở trồng dưa lưới, năm 2021, anh em bắt đầu thử nghiệm trồng 1.000 m2 nho, nay nâng lên gần 4.000 m2 giống nho hạ đen và mẫu đơn.
Chia sẻ về kinh phí đầu tư cho mô hình sản xuất, Giám đốc Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Nghi Trung cho biết: Ngoài vốn góp của cổ đông, ngân sách huyện, tỉnh hỗ trợ hơn 500 triệu đồng, tháng 12/2020, hợp tác xã được Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay ưu đãi 500 triệu đồng (theo Hợp đồng ủy thác giữa Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh và Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã tỉnh Nghệ An) để làm nhà màng, hệ thống tưới tiêu. Hiện vốn vay này chúng tôi đã trả 200 triệu đồng.
Hiện nay, vườn dưa lưới rộng 2.000 m2 đang được chăm sóc chuẩn bị thu hoạch và 1 vườn khác công nhân đang dọn dẹp vệ sinh chuẩn bị trồng phục vụ cho thị trường Tết Nguyên đán tới đây. Theo tính toán, dưa lưới 1 năm trồng 3 vụ, thu hoạch được gần 50 tấn dưa/năm, lãi khoảng 1,2 tỷ đồng, sản phẩm tiêu thụ chủ yếu ở Hà Nội.
Đối với nho, mỗi năm 2 vụ Xuân - Hè và Thu - Đông (hiệu quả chủ yếu là vụ Xuân - Hè), đây là năm thứ 3 cho thu hoạch. Giống nho được trồng theo chương trình VietGAP này rất được ưa chuộng, tiêu thụ tại vườn, hiện được bán với giá 150.000 đồng/kg.
Vẫn còn nhiều khó khăn
Thực hiện Hợp đồng ủy thác giữa Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Nghệ An và Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã tỉnh Nghệ An, thời gian qua, Ngân hàng Chính sách xã hội đã phối hợp tốt với Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã tỉnh Nghệ An trong việc thông tin tuyên truyền đến hợp tác xã, Liên minh Hợp tác xã trên địa bàn về các chính sách và quy định vay vốn; đồng thời, phối hợp tiến hành thẩm định các dự án đề nghị vay vốn và thực hiện các công đoạn cho vay đúng quy trình theo quy chế cho vay vốn Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã tỉnh Nghệ An. Nguồn vốn đã góp phần củng cố vai trò kinh tế tập thể của hợp tác xã theo định hướng của Đảng và Nhà nước.
Theo số liệu tổng hợp, tổng nguồn vốn Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh nhận ủy thác từ Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã tỉnh Nghệ An là 7,5 tỷ đồng. Đến nay, đã giải ngân đạt gần 5 tỷ đồng với 10 hợp tác xã vay vốn; sau khi một số hợp tác xã trả nợ dần từng phần, dư nợ đến ngày 31/10/2023 là gần 4 tỷ đồng. Thực tế cho thấy, số lượng hợp tác xã, Liên hiệp hợp tác xã chủ động tiếp cận nguồn vốn thường xuyên chưa nhiều.
Chia sẻ về nguyên nhân kết quả cho vay thấp, nhiều ý kiến từ Ngân hàng Chính sách xã hội các huyện cho biết, hầu hết các hợp tác xã có nhu cầu vay vốn nhưng gặp khó khăn về tài sản thế chấp, một số trường hợp chưa có phương án sản xuất, kinh doanh rõ ràng hoặc chưa thuyết phục về tính khả thi, hiệu quả.
Nhìn chung, năng lực pháp lý, năng lực quản lý của nhiều hợp tác xã còn hạn chế, nhất là công tác tổ chức hạch toán kế toán, báo cáo tài chính chưa đảm bảo… Trong khi đó, theo quy chế cho vay vốn của Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã tỉnh Nghệ An, hiện nay mới cho vay đến đối tượng là hợp tác xã, Liên hiệp hợp tác xã, còn các đối tượng là thành viên, người lao động của hợp tác xã chưa được tiếp cận nguồn vốn này.
Hiện nhu cầu vay vốn của hợp tác xã rất lớn nhưng nguồn vốn của quỹ chỉ đáp ứng được rất ít so với tổng nhu cầu vốn vay của các hợp tác xã. Do vậy, ngân hàng cùng với Ban Quản lý Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã tỉnh Nghệ An cần sớm tham mưu cho cấp có thẩm quyền bổ sung nguồn vốn điều lệ của quỹ, đồng thời, tiếp tục sửa đổi, bổ sung quy chế cho vay phù hợp với điều kiện thực tiễn hiện nay. Qua đó, đáp ứng nhu cầu vay của các hợp tác xã và thành viên hợp tác xã, giúp khu vực kinh tế tập thể phát triển bền vững, góp phần xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới ở địa phương.
Nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các hợp tác xã trong việc tiếp cận, bổ sung nguồn vốn ưu đãi phục vụ cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh, trước mắt chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội cùng với Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã tỉnh tiếp tục tăng cường truyền thông chính sách, cùng phối hợp hỗ trợ tối đa cho các hợp tác xã, Liên hiệp hợp tác xã trong xây dựng, thiết lập hồ sơ và các thủ tục vay vốn.
