(Baonghean) - Đó là nhận định của PGS.TS Thiếu tướng Lê Văn Cương, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược và khoa học Bộ Công an khi ông có cuộc trao đổi với phóng viên Báo Nghệ An nhân dịp cùng nhìn lại 2 năm thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 30/7/2013 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2020 (gọi tắt là Nghị quyết 26). Dưới đây là nội dung cuộc trao đổi.
 |
| Quang cảnh TP. Vinh. Ảnh: Sỹ Minh |
Phóng viên: Kính thưa PGS.TS Thiếu tướng Lê Văn Cương, nghiên cứu Nghị quyết 26, ông quan tâm nhất điều gì? Ông có thể nói rõ đâu là những nội dung chủ đạo, trọng tâm của Nghị quyết số 26?
PGS.TS Thiếu tướng Lê Văn Cương: Nghị quyết số 26 có nội dung hết sức phong phú, bao quát nhiều lĩnh vực, nhưng tôi cho điều chúng ta đáng quan tâm nhất là Bộ Chính trị xác định mục tiêu đến năm 2015 - năm nay, Nghệ An trở thành một tỉnh khá trong khu vực phía Bắc. Tiếp theo, mục tiêu đến năm 2020 Nghệ An cơ bản trở thành một tỉnh công nghiệp; là trung tâm về tài chính, thương mại, du lịch, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, y tế, văn hóa, thể thao, công nghiệp công nghệ cao của vùng Bắc Trung bộ. Song song với mục tiêu xây dựng toàn tỉnh, là phấn đấu xây dựng Thị xã Cửa Lò thành một đô thị du lịch biển xanh, sạch, giàu đẹp, văn minh, lịch sự. Cửa Lò cùng với Thành phố Vinh sẽ thành một cực tăng trưởng của tỉnh Nghệ An. Như vậy là có 2 mốc thời gian cần chú ý, năm 2015 - năm nay, và 5 năm nữa - năm 2020, với hai mục tiêu đề ra rất rõ như đã nói trên.
Để Nghệ An trở thành trung tâm lớn của vùng Bắc Trung bộ trên nhiều lĩnh vực như thế, tôi cho đó là vấn đề lớn. Có 2 vấn đề, có thể xem như là yêu cầu phải đạt được. Một là trên tất cả các lĩnh vực: kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, tổ chức xã hội văn minh... Nghệ An phải có nhiều điển hình tiên tiến để các tỉnh Bắc miền Trung đến Nghệ An học hỏi. Ví như để đào tạo nguồn nhân lực, Nghệ An phải thực sự có mô hình đào tạo uy tín, thuyết phục để con em các tỉnh phải đến để học tập.
Nghệ An phải có các bệnh viện và đội ngũ thầy thuốc đẳng cấp để nhân dân các tỉnh tìm đến Nghệ An chữa trị, đội ngũ chuyên môn các tỉnh đến để học hỏi. Các tổ chức du lịch Nghệ An phải nêu gương sáng thu hút khách du lịch, níu chân du lịch. Nghệ An phải trở thành trung tâm với ý nghĩa như vậy. Thứ hai, xuyên suốt trong Nghị quyết 26 tôi quan tâm nhất mục tiêu đến năm 2020 Nghệ An trở thành tỉnh công nghiệp. Có nghĩa là Nghệ An phải bước sang một ngưỡng khác, nghĩa là khi đó Nghệ An đã bước vào một xã hội phát triển.
Phóng viên: Đó là những yêu cầu lớn và mục tiêu vô cùng lớn mà Nghị quyết 26 đặt ra. Ông có thể lý giải về những cơ sở, nguyên nhân, yêu cầu mà Bộ Chính trị căn cứ để ban hành Nghị quyết 26?
PGS.TS Thiếu tướng Lê Văn Cương: Nghệ An là một trong số ít tỉnh được Bộ Chính trị ban hành nghị quyết riêng. Điều đó cho thấy Nghệ An được quan tâm đặc biệt. Theo tôi, Bộ Chính trị căn cứ 2 tiêu chí chính: Thứ nhất là điều kiên địa lý tự nhiên, Nghệ An là tỉnh có diện tích lớn nhất cả nước với 16.498 km2, chiếm khoảng 5% diện tích cả nước. Trên diện tích tự nhiên rộng lớn đó, có rất nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú. Nghệ An là nút giao thông đặc biệt quan trọng. Có đường không, đường bộ, đường thủy thuận lợi. Từ Nghệ An có thể kết nối thuận lợi với nhiều vùng, miền trong nước và quốc tế như với Lào, Đông Bắc Thái Lan...
Thứ hai là con người Nghệ An có truyền thống cần cù yêu nước, giàu lòng sáng tạo; là vùng đất địa linh nhân kiệt, nơi đây có nhiều anh hùng, nhiều ngôi sao sáng trong suốt 2 nghìn năm nay. Đến đầu thế kỷ có Phan Bội Châu, đặc biệt là Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, cùng rất nhiều vị lãnh tụ tiền bối vĩ đại khác như Lê Hồng Phong, Nguyễn Thị Minh Khai.... Những yếu tố về tự nhiên, về con người đặc biệt như vậy, là điều kiện cần và đủ để Bộ Chính trị đặt ra các mục tiêu lớn để xây dựng Nghệ An.
Cả nước và quốc tế biết đến Nghệ An là quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh; là nơi phát tích những tư tưởng yêu nước, tư tưởng nhân văn lớn. Do đó, ban hành Nghị quyết 26, có lẽ, cũng là gửi thông điệp muốn rằng đó là cách mà thế hệ sau tri ân quê hương của các lãnh tụ.
Phóng viên: Qua nghiên cứu, ông có thể nói rõ Nghị quyết 26 đã xác định trách nhiệm, cách thức như thế nào để thực hiện thắng lợi các mục tiêu Nghị quyết đề ra?
PGS.TS Thiếu tướng Lê Văn Cương: Nghị quyết 26 đặt rõ trách nhiệm chính là của cấp ủy, chính quyền và nhân dân Nghệ An. Lực lượng chủ lực, chủ yếu để thực hiện Nghị quyết 26 là lực lượng tại chỗ, là nguồn lực con người và điều kiện tự nhiên, dưới sự lãnh đạo và điều hành của Tỉnh ủy và UBND tỉnh. Nghệ An phải có chiến lược để huy động mọi nguồn lực có thể để thực hiện Nghị quyết 26. Trách nhiệm trực tiếp là cấp ủy, chính quyền, và nhất là hơn 3 triệu người sinh sống ở Nghệ An phải có trách nhiệm thực hiện Nghị quyết này. Ví dụ, muốn phát triển Nghệ An thành tỉnh du lịch, Sở VH,TT&DL sẽ không làm được nếu từng người dân không tham gia vào. Từng người dân sinh sống trên địa bàn phải mến khách, phải làm cho du khách muốn đến với Nghệ An.
Nghị quyết còn xác định rõ trách nhiệm của các ban, bộ, ngành Trung ương. Nhiệm vụ xây dựng Nghệ An còn là của Đảng, của Nhà nước, chứ không phải chỉ của cấp ủy, chính quyền và nhân dân Nghệ An. Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chính phủ, Quốc hội, MTTQ, các ban, bộ, ngành... phải tạo điều kiện hết sức trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ để giúp Nghệ An.
Phóng viên: Với tư cách là một học giả chuyên nghiên cứu các vấn đề kinh tế - xã hội, và là một người con quê hương Nghệ An làm việc và sinh sống ở Hà Nội, ông có thể đánh giá một cách khách quan về những kết quả đạt được sau 2 năm thực hiện Nghị quyết 26?
PGS.TS, Thiếu tướng Lê Văn Cương: Tôi cho rằng Nghị quyết 26 là một “cú hích”, tạo ra điều kiện như “hành lang pháp lý” cho cấp ủy, chính quyền, nhân dân Nghệ An xây dựng tỉnh nhà thành trung tâm của vùng Bắc Trung bộ. Trong 2 năm vừa rồi, nếu lấy mốc từ năm 2013, trên tất cả các lĩnh vực, từ kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, kể cả lĩnh vực đối ngoại... thì Nghệ An đã có một bước tiến dài so với giai đoạn từ 2011 - 2013. Đây là điều không thể phủ nhận. Nếu làm phép so sánh giai đoạn từ năm 2011 - 2013, và từ 2013 đến nay, thì có thể thấy Nghệ An có những bước tiến rõ từng ngày. Cơ sở hạ tầng của Nghệ An có sự thay đổi rất khá. Từ cơ sở hạ tầng của hệ thống giao thông, đến hệ thống các cơ sở công nghiệp, đặc biệt là phong trào xây dựng nông thôn mới. Tôi cho rằng Nghệ An xứng đáng là một trong những tỉnh đi đầu về thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Về thương mại, dịch vụ, ngân hàng, tài chính, khoa học công nghệ... cũng có sự phát triển mạnh. Đáng chú ý, về chỉ số năng lực cạnh tranh, Nghệ An từ chỗ xếp thứ 46 (mức trung bình năm 2013) thì năm 2014 đã nhảy lên vị trí 28 (xếp hạng khá). Đây là tiêu chí có tính tổng hợp. Có thể còn có nhiều cái chúng ta chưa hài lòng, nhưng phải khách quan đánh giá rằng Nghệ An đã có bước tiến lớn. Mốc năm 2015 tỉnh đã đạt được vị trí tỉnh khá của miền Bắc chưa là công việc mà Tỉnh ủy và UBND tỉnh, các bộ, ngành Trung ương có trách nhiệm đánh giá. Riêng tôi và nhiều người cùng quan tâm về vấn đề này thấy rằng mục tiêu tỉnh khá vào năm 2015 như Nghị quyết 26 đặt ra rất có thể Nghệ An đã đạt được rồi.
Có thể có người cho rằng Nghệ An có tốc độ tăng trưởng chậm, điều này không sai, nhưng tôi muốn nói rằng bước đi chắc chắn của Nghệ An không thể không đề cập đến. Tôi đã chứng kiến một số tỉnh GDP tăng nhanh, nhưng bắt đầu bộc lộ những vấn đề bất cập, tích tụ những vấn đề rất nguy hiểm, tạo ra những bất ổn lâu dài. Tôi cho rằng Nghệ An đã tạo ra những cơ sở vững chắc để tạo tiền đề tốt cho các bước phát triển sắp tới.
Tuy nhiên, tôi quan tâm nhất là thực hiện mục tiêu cho năm 2020, chúng ta chỉ còn 5 năm nữa. Hai năm qua chúng ta đã thực hiện được bước tiến dài, nhưng so với yêu cầu để thành trung tâm của vùng Bắc Trung bộ thì còn nhiều bất cập, còn khá xa so với mục tiêu xuyên suốt. Điều này đặt ra vấn đề lớn cho cấp ủy, chính quyền và nhân dân Nghệ An.
Thời gian qua, chúng ta đã tạo ra bước phát triển tốt, đảm bảo tính chắc chắn trong từng bước đi, nhưng chúng ta không được vừa lòng. Mục tiêu đến năm 2020 còn quá nhiều việc phải làm. Muốn trở thành hình mẫu để lan tỏa khu vực Bắc miền Trung thì còn quá nhiều việc chúng ta phải thực hiện.
Phóng viên: Ông nhìn nhận, đánh giá như thế nào về trách nhiệm của các ban, bộ, ngành Trung ương với việc thực hiện Nghị quyết 26 thời gian qua?
PGS.TS, Thiếu tướng Lê Văn Cương: Nghị quyết 26 xác định rõ vai trò, trách nhiệm để xây dựng trung tâm Bắc miền Trung phải thuộc trách nhiệm trước hết của cấp ủy, chính quyền và nhân dân Nghệ An. Đồng thời Nghị quyết cũng nêu rõ các bộ, ban, ngành Trung ương có trách nhiệm tạo mọi điều kiện cho Nghệ An đạt được mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ đặt ra trong Nghị quyết.
Trong 2 năm vừa rồi tôi cho rằng quan hệ giữa các bộ, ban, ngành Trung ương với Tỉnh ủy, UBND tỉnh có bước tiến rõ rệt. Rất nhiều vấn đề trước đây mắc ở địa phương chúng ta, trong 2 năm nay đã được Trung ương tháo gỡ. Nếu chúng ta thừa nhận cơ sở hạ tầng trong 2 năm có bước tiến lớn, thì không thể không thừa nhận rằng các bộ như Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch - Đầu tư, Bộ Giao thông - Vận tải và các bộ khác đã góp phần quan trọng. Ngay như giáo dục, khoa học, tài chính, văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh cũng vậy. Nghệ An có đường biên giới với Lào dài 419 km, đường biển dài gần 90 km, địa hình phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ, thế nhưng trong 2 năm vừa rồi vấn đề quốc phòng - an ninh trật tự... được đảm bảo ổn định và có bước tiến lớn. Tôi cho điều đó do lực lượng Công an Nghệ An là chủ yếu, đồng thời có sự vào cuộc tích cực của Bộ Công an.
Để các bộ, ngành Trung ương có nhiều hoạt động hỗ trợ, giúp đỡ Nghệ An thiết thực như trong 2 năm qua, cần nhìn rõ trách nhiệm từ hai phía. Trong đó phải khẳng định những nỗ lực và trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền địa phương là hết sức quan trọng. Quan hệ giữa các cơ quan, ngành Trung ương với cấp ủy, chính quyền Nghệ An trong 2 năm qua được thiết lập, củng cố, phát triển tốt đẹp; quan hệ chặt chẽ, vừa chỉ đạo, vừa kiểm tra, vừa hỗ trợ, tạo nên mục đích chung để phấn đấu thực hiện, điều đó rất tốt và đương nhiên được đánh giá cao.
Phóng viên: Để tiếp tục thực hiện thắng lợi Nghị quyết 26 trong thời gian tới, ông có kiến nghị gì?
PGS.TS Thiếu tướng Lê Văn Cương: Trước hết, chúng ta phải thấy quỹ thời gian 5 năm là quá ngắn. Nếu không có cuộc chạy “maraton”, nếu không có sự quyết tâm mới thì khó thực hiện được mục tiêu thành trung tâm kinh tế của vùng Bắc miền Trung. Vì vậy, theo tôi việc đầu tiên Tỉnh ủy, UBND tỉnh cần làm là tổ chức cuộc tổng rà soát trên tất cả các lĩnh vực xem ta đã làm được cái gì, cần tiếp tục làm cái gì để trở thành trung tâm Bắc Trung bộ. Từ đó xây dựng chương trình “maraton” trên tất cả các lĩnh vực. Trên cơ sở đó, chúng ta phải có tờ trình lên BCH Trung ương Đảng, lên Chính phủ và gửi các bộ, ban, ngành Trung ương, báo cáo với cấp trên về quyết tâm của Nghệ An.
Bằng mọi cách phải thuyết phục được các bộ, ban, ngành quan tâm, thông suốt, về chỉ tiêu, mục tiêu, phương pháp của ta, để giúp đỡ, tạo điều kiện, đồng hành với ta. Việc này phải tính từng ngày một. Trong năm 2015 này quỹ thời gian không còn bao nhiêu nữa, cần dành 2 tháng cuối năm 2015 và tháng Giêng 2016 để làm bằng được công tác tổng kiểm kê này và báo cáo với Chính phủ, các bộ, ban, ngành.
Tôi xin nhắc lại, 5 năm là quá ngắn, phải có quyết tâm cực kỳ quyết liệt, nếu không chúng ta sẽ bỏ mất cơ hội.
Tôi cho rằng nếu Tỉnh ủy, UBND tỉnh có chương trình như vậy, hơn 3 triệu người Nghệ An sẽ phấn khởi, ủng hộ, Trung ương và các bộ, ngành ủng hộ mạnh mẽ, thì việc thực hiện các mục tiêu, phương hướng Nghị quyết 26 sẽ thành công.
Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông!
Ngô Kiên
(Thực hiện)
