Dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt, sẽ phải chuyển đổi mục đích sử dụng rừng với diện tích 33,66 ha. Trong đó, rừng phòng hộ là 30,05 ha; 3,01ha rừng sản xuất và 0,59 ha rừng ngoài quy hoạch lâm nghiệp. Trong số diện tích này thì huyện Diễn Châu có 11,41 ha, Nghi Lộc có 22,249 ha. Hiện nay, việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng trên địa bàn Diễn Châu, Nghi Lộc vẫn còn nhiều vướng mắc, dù việc kiểm đếm, lập hồ sơ và chi trả bồi thường cho cây trồng trên đất đã cơ bản hoàn tất.
Ở huyện Diễn Châu, diện tích đất rừng buộc phải thu hồi để làm đường cao tốc chủ yếu nằm ở xã Diễn Phú, nơi có đoạn đường dẫn và hầm Thần Vũ. Ông Trần Minh Hạnh - Chủ tịch UBND xã Diễn Phú cho biết, đường cao tốc đi qua khu vực đất rừng dài khoảng 2km, có diện tích hơn 10ha, trong đó chủ yếu là rừng phòng hộ. Do huyện Diễn Châu không có Ban quản lý rừng phòng hộ nên các diện tích đất rừng này đã được giao cho 3 hộ dân cùng 1 cộng đồng dân cư quản lý, bảo vệ.
Hiện nay, diện tích rừng phòng hộ trên địa bàn xã Diễn Phú đã được kiểm đếm và hoàn tất hồ sơ, tuy nhiên do chưa chuyển đổi được mục đích sử dụng nên toàn bộ khu vực tuyến đường cao tốc đi qua vẫn còn là những cánh rừng bạt ngàn, chưa ai dám chặt bỏ.
 |
| Khu vực hầm Thần Vũ đi qua phía xã Diễn Phú (Diễn Châu), do chưa có quyết định chuyển mục đích sử dụng đất nên vẫn là những cánh rừng bạt ngàn. Ảnh: Tiến Đông |
Đối diện với hầm Thần Vũ bên phần đất xã Nghi Đồng (Nghi Lộc) cũng phải thu hồi và chuyển đổi mục đích hơn 20ha đất rừng để làm đường cao tốc. Hiện tại, cơ quan chức năng cũng đã kiểm đếm, đền bù cho chủ rừng là BQL rừng phòng hộ Nghi Lộc và 8 hộ dân. Tuy nhiên, để chặt và tận thu cây trên phần đất này phải có quyết định chuyển mục đích sử dụng đất, sau đó đơn vị quản lý sẽ xây dựng hồ sơ thiết kế, được cơ quan chức năng cho phép thì mới tiến hành chặt cây được.
Ông Trần Hoàng Hải - Đội trưởng Đội Lâm nghiệp Nghi Đồng cho biết: Dù đã chi trả bồi thường cây trồng nhưng do chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất nên trong khoảng 3 năm nay đơn vị vẫn phải làm nhiệm vụ bảo vệ trên diện tích này.
Hiện nay, những phần thuộc thẩm quyền của huyện như kiểm đếm, chi trả bồi thường, lập hồ sơ đều đã hoàn tất, kiểm đếm, chi trả, và làm thủ tục để được cấp có thẩm quyền chuyển đổi. Sau khi có quyết định cho phép chuyển đổi thì sẽ làm thủ tục để nộp tiền chuyển đổi mục đích sử dụng.
 |
| Điểm ranh giới giữa đường cao tốc và rừng phòng hộ. Ảnh: Tiến Đông |
Dự án thành phần đầu tư xây dựng đường cao tốc đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt có diện tích rừng phòng hộ bị thu hồi trên 20ha, vì thế, theo quy định muốn chuyển đổi mục đích sử dụng thì phải trình xin ý kiến của Thủ tướng Chính phủ.
Thực tế, các ngành và địa phương có diện tích rừng phải thu hồi cũng đã xây dựng hồ sơ, tờ trình tham mưu cho UBND tỉnh Kế hoạch chuyển đổi đất rừng trên tuyến đường cao tốc đi qua. Tuy nhiên, quá trình xem xét, do còn có ý kiến khác nhau của các bộ, ngành, trong đó nổi bật nhất là ý kiến thẩm định của Bộ TN&MT đề nghị tỉnh làm rõ số liệu thống kê diện tích đất có rừng đề nghị chuyển mục đích.
 |
| Khu vực đường cao tốc đi qua xã Nghi Đồng thuộc đất sản xuất của người dân. Ảnh: Tiến Đông |
Trước ý kiến của Bộ TN&MT, UBND tỉnh Nghệ An đã có văn bản trả lời liên quan đến vấn đề nói trên. Theo điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của huyện Nghi Lộc được tỉnh phê duyệt năm 2018, dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam được quy hoạch tổng diện tích là 23,39 ha; tương tự huyện Diễn Châu được tỉnh phê duyệt cho dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam là 143,96 ha (cả 2 đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu và Diễn Châu - Bãi Vọt). Tại Thông tư số 29/2014 của Bộ TN&MT quy định chi tiết việc lập, điều chỉnh và thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất không quy định việc thể hiện cụ thể danh mục công trình, dự án trong quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, phụ lục được lập để tiện theo dõi trong quá trình tổ chức thực hiện.
 |
| Dù mốc GPMB đã cắm xong từ lâu nhưng do chưa xong thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất nên cây cối vẫn phải giữ nguyên hiện trạng. Ảnh: Tiến Đông |
Bên cạnh đó, tại khoản 9, Điều 49 Luật Đất đai sửa đổi quy định: Khi kết thúc thời kỳ quy hoạch sử dụng đất mà các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất chưa thực hiện hết thì vẫn được tiếp tục thực hiện đến khi quy hoạch sử dụng đất thời kỳ tiếp theo được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Hiện nay, huyện Nghi Lộc và Diễn Châu đang tổ chức lập quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021-2030 trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Để đẩy nhanh tiến độ thi công đường cao tốc Bắc - Nam, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đã nhiều lần nhấn mạnh tại các cuộc họp, cuộc kiểm tra, rằng đây là dự án đầu tư trọng điểm quốc gia cần được ưu tiên cấp bách. Vì vậy, một mặt tuân thủ đúng quy định nhưng cũng cần có những giải pháp linh hoạt, đột phá để đẩy nhanh tiến độ GPMB, thi công dự án quan trọng này./.
