Hơn nửa tháng lại nay, tại bản Khe Lan và Na Xén xã Châu Hạnh, huyện Quỳ Châu, số trâu chết vì bệnh tụ huyết trùng khoảng gần 30 con được người dân xẻ thịt bày bán quanh bản hoặc thương lái đưa xe "đông lạnh" đến tận nơi để vận chuyển đưa về xuôi bán. Điều đáng ngạc nhiên là trâu chết hơn nửa tháng mà nay huyện mới biết, nguy cơ về đại hoạ lây lan dịch tụ huyết trùng ở trâu, bò đang báo động...
Trâu chết hàng loạt
Bám theo những con dốc dựng đứng chúng tôi lần đường vào bản Khe Lan xã Châu Hạnh - Quỳ Châu trong chiều mưa. Ông Vi Văn Thanh - Phó bản Khe Lan, giọng buồn bã: Mới đây nhất là ngày 15/8/2011 dân bản phát hiện 1 con trâu chết ở Pù Muộng nhưng không có ai nhận. Con trâu này bị người ta xẻ lấy thịt, chỉ còn bộ xương và đầu lăn lóc trên triền đồi. Sáng ngày 16/8 lại phát hiện con trâu của nhà anh Lương Văn Hạnh gục chết tại đập Khe Xén, thương lái đã vào tận nơi để vận chuyển.
Ông Vi Văn Du ở bản Na Xén vừa đưa nghé từ rừng về điều trị.
Theo người dân ở đây cho biết, bắt đầu vào ngày 1/8/2011, chết 1 con trâu đầu tiên của gia đình anh Vi Văn Hiếu ở bản Khe Lan, tiếp đó ngày 3/8, trâu đổ bệnh chết một lúc 12 con ở khu vực Pù Muộng. Thương lái tứ xứ tìm đến tranh nhau mua trâu chết, họ trả với giá bèo bọt. Như 3 con trâu chết của ông Vi Văn Đào họ trả 10 triệu đồng. Khi bốc lên xe ô tô, chạy được một đoạn, thương lái quay lại đòi bớt 3 triệu đồng vì lý do trâu đã "bốc mùi". Gia đình anh Vi Văn Huy một lúc 5 con trâu bị chết, bán cho thương lái 3 con, còn lại 2 con xẻ thịt bán tại bản. Anh Vi Văn Chung than thở: Trâu bò chết hàng loạt lấy chi mà cày kéo đây hả anh.
Năm 2008, vợ chồng vay được 10 triệu đồng từ ngân hàng chính sách để mua trâu cày kéo. Mấy năm nay nhờ sức kéo từ trâu gia đình làm thêm được nhiều ruộng, chưa kịp mừng thì ngày 4/8 trâu lăn ra chết, tiếc trâu vợ tui khóc cả ngày ròng. Chị Thi ở Thị trấn Tân Lạc vào trả với giá 1,8 triệu đồng rồi đưa trâu đi. Trường hợp của gia đình anh Lô Văn Hợi thật đáng thương, cũng vay ngân hàng 10 triệu đồng để mua trâu, chăm sóc được 5 tháng thì trâu chết. Thương lái vào trả 3,5 triệu đồng, rồi chốc lát họ lại trả trâu đòi tiền vì chê "trâu hôi" không bán được cho ai.
Huyện, xã thờ ơ?
Trước tình trạng dịch bệnh trâu chết hàng loạt, các hộ dân hoảng loạn tự mua thuốc về tiêm cứu chữa trâu ốm nhưng vẫn không được. Ngày 13/8 dân bản lại phát hiện 8 con trâu chết một lúc ở vùng Pù Muộng, tuy nhiên cũng không có ai nhận xác trâu chết bởi 8 con trâu này đều bị xẻ thịt trộm, chỉ còn da, xương và bộ lòng. Ông Vi Đình Hiêm -Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Châu Hạnh, bức xúc: Ngay tại thời điểm đó tôi đã đề xuất với ông Sầm Văn Thiết - Chủ tịch UBND xã Châu Hạnh cần phối hợp báo với Công an huyện, phòng Nông nghiệp huyện để họ vào điều tra xác minh xem trâu của nhà ai chết, ngăn chặn tình trạng lái buôn ồ ạt vào 2 bản Khe Lan và Na Xén vận chuyển trâu chết tiêu thụ tránh lây lan dịch bệnh. Tuy nhiên, chẳng có ai vào chỉ có cán bộ thú ý và cán bộ xã vào.
Theo phản ánh của những người dân thì mãi đến ngày 13/8 cán bộ xã cùng với cán bộ thú y mới đưa thuốc vào bản để tiêu độc khử trùng. Nhưng do trâu chết cách xa khu dân cư tại Pù Muộng, phải trèo đèo lội suối vất vả nên họ lại mang thuốc quay ra. Tại 2 bản Khe Lan và Na Xén nhân viên Lương Thị Vinh là cán bộ thú ý, có trách nhiệm chữa và điều trị bệnh cho trâu, bò, song Vinh luôn thiếu trách nhiệm trong công việc, và hay ăn bớt thuốc. Ví dụ, liều lượng cần 40 cc thì Vinh chỉ tiêm 20 cc, chưa kể là bán thuốc thú y đắt cho bà con dân bản. Anh Thanh - Phó bản, nói thẳng: "Cán bộ thú y huyện rất thiếu trách nhiệm, vào tiêm phòng cho trâu, bò, không muốn vào rừng tiêm, nên họ phát thuốc và xi lanh cho bà con tự tiêm. Họ bày cho dân cứ bắt được trâu là "đâm" vào cổ, có người nghe không ra lại "đâm" kim tiêm vào mông trâu. Hoặc trong quá trình vừa đuổi vừa tiêm, phát trúng, phát không đau quá trâu lồng lộn lên húc cả người".
Trao đổi với phóng viên, ông Sầm Văn Thiết - Chủ tịch UBND xã Châu Hạnh thản nhiên cho biết: Số lượng trâu chết ở Khe Lan và Na Xén chỉ có 15 con. Chúng tôi và cán bộ thú y đưa thuốc vào 2 bản Khe Lan và Na Xén để tiêu độc khử trùng nhưng trời trưa, vào tới Pù Muộng mất 15 km, xa quá không thể đi nổi, đành quay về. Đối với trường hợp nhân viên thú ý Lương Thị Vinh thiếu trách nhiệm chúng tôi đã kỷ luật cho nghỉ việc.
Tìm gặp lãnh đạo huyện, chúng tôi được ông Trần Văn Chương - Chủ tịch UBND huyện Quỳ Châu, cho biết: Đúng 11 giờ ngày 16/8/2011 tôi mới biết tình trạng trâu chết, tôi đã cấp tốc vào bản để nắm bắt tình hình chỉ đạo cán bộ vào tiêu độc khử trùng. Trưởng phòng Nông nghiệp Quỳ Châu - Lô Thanh Sơn nói: Ngày 8/8/2011, biết tình hình trâu chết và đã cử cán bộ vào để xác minh đồng thời chỉ đạo Trạm Thú y vào tiêm điều trị. Vấn đề xe "đông lạnh" vào mua trâu chết chúng tôi không biết được, vì chủ yếu bà con lén lút bán trộm. Bà Lang Thị Hồng - Phó chủ tịch UBND huyện Quỳ Châu, trao đổi thêm: Đối với bệnh tụ huyết trùng lâu nay không công bố dịch, năm 2011 Quỳ Châu đã có 68 con trâu ở Châu Nga bị chết, Châu Hoàn cũng không công bố dịch.
Đặc biệt là bệnh này cũng không có cơ chế hỗ trợ bà con khi trâu chết. Hiện nay huyện đang chỉ đạo Trạm Thú y phun hoá chất tiêu độc khử trùng tại các hộ có trâu chết, tiêm phòng vác xin ở các bản lân cận. Trạm Thú y huyện đang điều trị 13 con trâu bị bệnh tụ huyết trùng. Bà Nguyễn Thị Vinh - Trạm trưởng thú y huyện, thừa nhận: Trong quá trình điều trị tụ huyết trùng, do trâu ở xa trong rừng nên đã "nhờ" dân vào tiêm hộ. Hiện đã tiêu độc khử trùng xong ở các hộ dân có trâu chết, tuy nhiên ở các điểm trâu chết cách xa trung tâm huyện hàng chục km chúng tôi không thể vào được.
Qua tìm hiểu thấy việc trâu chết hàng loạt ở 2 bản Na Xén và Khe Lan xã Châu Hạnh cán bộ huyện, xã vào cuộc quá chậm, vô tình hay cố ý mà trâu chết hàng loạt nửa tháng trời mới hay tin. Vấn đề đặt ra hiện nay là huyện Quỳ Châu cần thông báo dịch khẩn cấp để khoanh vùng dập dịch, thành lập trạm chốt để ngăn chặn tình trạng vận chuyển trâu chết ra khỏi địa bàn, tránh nguy cơ lây lan dịch bệnh. Đặc biệt là tại vùng trâu chết ở Pù Muộng là nơi chăn thả rộng chừng 500 ha, cách khu dân cư hàng chục km cần vào tận nơi để tiêu độc khử trùng. Nếu không dịch bệnh sẽ tiếp tục "tái phát" từ Pù Muộng.
Bệnh tụ huyết trùng (THT) trâu bò do vi khuẩn Pasteurela boviseptica gây ra. Chúng làm cho trâu bò bị tụ huyết ở phổi nên phổi không cung cấp đủ oxy vào máu, làm trâu bò chết nhanh sau vài ba ngày nhiễm bệnh, tỷ lệ chết có thể lên đến 100%. Thịt trâu bò bị THT có thể ăn được nếu nấu chín, nhưng lòng, thủ, vó và nhất là phổi phải chôn sâu, rắc vôi bột lên trên rồi nện kỹ để tránh lây lan. Bệnh có thể lây sang lợn.
Bệnh THT là bệnh thuộc danh mục bảng B của Luật Thú y thế giới, là bệnh phải công bố dịch theo QĐ 64/2005/QĐ-BNN ngày 13/10/2005 của Bộ trưởng Bộ NN và PTNT. Ngày 15/8/2011, trao đổi qua điện thoại, ông Trần Minh Hạnh - Chi cục phó Chi cục Thú y tỉnh cho biết: Ông vừa biết về việc bệnh THT xảy ra ở Quỳ Châu qua kênh thông tin của báo chí.
|
