(Baonghean) - Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Nghệ An, số lượng doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trên lĩnh vực phân bón tương đối nhiều đang mang lại nhiều lựa chọn cho người nông dân. Tuy nhiên, do một số bất cập về quản lý nên công tác này đang gặp khó khăn.
 |
| Phòng thử nghiệm chất lượng phân bón NPK tại Tổng Công ty CP vật tư nông nghiệp Nghệ An. |
Sản lượng giảm sút
Theo thống kê của Sở NN & PTNT, hiện nay trên địa bàn tỉnh ta có 16 đơn vị sản xuất phân bón và có đủ công suất, năng lực đáp ứng nhu cầu sử dụng của bà con nông dân. Bên cạnh đó, trên thị trường cũng xuất hiện các thương hiệu phân bón của các doanh nghiệp phân bón ở ngoại tỉnh như Công ty CP sản xuất phân bón Thần Nông, Tiến Nông, Hóa chất Lâm Thao, Bình Điền, Dầu khí, phân lân Ninh Bình… Số lượng doanh nghiệp nhiều, nên thị trường phân bón cạnh tranh rất quyết liệt, nhất là khi diện tích gieo trồng sụt giảm. Vụ đông 2014, kế hoạch sản xuất của tỉnh là gần 50.000 ha (trong đó 28.000 ha ngô, 2.000 ha lạc, 2.850 ha rau…) và lượng phân bón cần cho vụ sản xuất vụ này khoảng 100.000 tấn NPK. Tuy nhiên, đến thời điểm này, diện tích ngô, lạc mới chỉ đạt hơn 50%, khiến các doanh nghiệp sản xuất phân bón gặp khó khăn.
Ông Lê Mã Lan - Phó Giám đốc Công ty CP Xây dựng thương mại Việt Pháp cho hay: “Doanh nghiệp đã đầu tư hàng tỷ đồng để xây dựng nhà máy và lắp đặt dây chuyền sản xuất phân bón NPK hiện đại, với công suất 20.000 tấn/năm tại Cụm công nghiệp Tháp - Hồng - Kỷ của Diễn Châu. Nhưng vụ đông 2014, nhu cầu sử dụng phân bón không nhiều, nên đơn vị đã giảm sản lượng và chỉ sản xuất 2.000 tấn phân bón NPK đặc chủng cho cây ngô, lạc, khoai… Sản lượng sản xuất ít, nhưng bán vẫn chậm”. Tại Công ty TNHH phân bón Việt Mỹ (TP. Vinh) những vụ đông trước luôn tiêu thụ hơn 3.000 tấn NPK, nhưng vụ đông 2014 chỉ sản xuất gần 2.000 tấn và theo lãnh đạo doanh nghiệp cho hay: “Vụ đông này, nếu sản xuất nhiều sẽ tồn đọng vốn lớn, mà không sản xuất thì không có hàng bán, lại mất thị trường… Vì vậy, công ty chỉ sản xuất cầm chừng. Vụ đông năm nay, doanh nghiệp vẫn áp dụng phương thức cung cấp trước phân bón và sau khi thu hoạch mới thu tiền”. Tương tự, Công ty CP thương mại Thành Trung (TP. Vinh) cũng chỉ sản xuất khoảng 3.000 tấn phân bón NPK cho vụ đông 2014 để có hàng “giữ” thị trường.
Lâu nay, trên lĩnh vực sản xuất phân bón tại Nghệ An, Tổng Công ty CP vật tư nông nghiệp luôn có sản lượng và thị phần tiêu thụ lớn nhất. Với năng lực sản xuất đạt 120.000 tấn/năm, nhưng trong vụ đông này, sản lượng của công ty cũng chỉ khiêm tốn 10.000 tấn NPK. Ông Lê Văn Minh - Phó tổng Giám đốc Tổng Công ty CP vật tư nông nghiệp cho biết: “Mỗi năm đơn vị chuẩn bị sản lượng hàng hóa gồm phân bón, giống với giá trị hơn 150 tỷ đồng, trong đó chủ yếu tập trung cho vụ hè thu và vụ xuân, còn vụ đông chiếm tỷ lệ rất nhỏ vì bà con nông dân chưa chú trọng đầu tư vào vụ đông, nhất là vụ đông 2014 này. Vì vậy, hiện nay kế hoạch sản xuất của Tổng Công ty là tập trung sản xuất khoảng 60.000 tấn NPK phục vụ cho vụ xuân sắp tới”.
Ông Trương Minh Châu - Trưởng phòng Trồng trọt - Sở NN & PTNT cho biết: “Hiện nay, ngành đang tập trung chỉ đạo các địa phương trong tỉnh đẩy nhanh tiến độ của vụ đông 2014, đồng thời khuyến cáo bà con nông dân hạn chế việc sử dụng phân chuồng, phân đơn… tăng cường sử dụng phân bón tổng hợp NPK để tăng năng suất, chất lượng cây trồng, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường…”. Hy vọng trong thời gian tới, khi diện tích gieo trồng vụ đông nâng lên, thị trường phân bón trong tỉnh sẽ khởi sắc hơn.
Khó trong quản lý, kiểm định chất lượng
Tuy nhiên, ngoài số lượng doanh nghiệp sản xuất - kinh doanh tham gia thị trường tương đối nhiều, thì vấn đề đặt ra lúc này là công tác quản lý lĩnh vực này của cơ quan Nhà nước. Trước đây công tác kiểm tra chất lượng phân bón gần như do ngành Nông nghiệp quản lý, nhưng thực hiện Nghị định 202/2013 NĐ - CP của Thủ tướng Chính phủ về quản lý phân bón (ban hành ngày 27/11/2013 và có hiệu lực từ ngày 1/2/2014), theo đó ngành Công Thương chủ trì, phối hợp với ngành có liên quan thực hiện các nội dung quản lý về phân bón. Cùng với đó, ngành Công Thương chịu trách nhiệm quản lý sản xuất - kinh doanh và chất lượng phân bón vô cơ, còn ngành Nông nghiệp có trách nhiệm quản lý sản xuất, kinh doanh và chất lượng phân bón hữu cơ và phân bón khác. Như vậy, ngành Công thương sẽ chịu trách nhiệm chính về công tác này. Tuy nhiên trong thời gian qua, ngành Công Thương đang lúng túng trong việc thực hiện nhiệm vụ, bởi vì cho đến nay, sau hơn 10 tháng ban hành Nghị định 202 mà vẫn chưa có thông tư hướng dẫn thực hiện.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh ta, phần lớn các công ty sản xuất phân bón vô cơ nghĩa là do ngành Công Thương quản lý. Trong khi đó, các điều kiện cần thiết phục vụ cho công tác này lại thiếu, không có phòng thử nghiệm chuyên ngành, thiếu cán bộ kỹ thuật, phương tiện, thiết bị… nên khó khăn lớn nhất trong công tác quản lý phân bón là kiểm tra, đánh giá chất lượng sản phẩm. Theo quy định về điều kiện sản xuất, kinh doanh, các đơn vị sản xuất phân bón không có phòng kiểm nghiệm phải ký hợp đồng phân tích mẫu với cơ quan chức năng, nên nhiều doanh nghiệp sản xuất phân bón đã ký hợp đồng với Phòng Thử nghiệm - Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng Nghệ An thử nghiệm mẫu như: Công ty cổ phần phân bón Phủ Quỳ; Công ty TNHH MTV Tổng hợp Hà Anh; Công ty TNHH MTV 1/5; Công ty TNHH Việt Mỹ (ký từ tháng 9/2014)... Tuy nhiên, số lượng cơ sở sản xuất phân bón ký hợp đồng với Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng là không nhiều và số lượng mẫu gửi đến phân tích quá ít (9 tháng đầu năm 2014 chỉ có 16 mẫu). Ông Phan Ngọc Quang - Chi Cục trưởng Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng cho biết: “Các mẫu do khách hàng yêu cầu thường để kiểm soát chất lượng trong quá trình sản xuất và yêu cầu khi mua hàng, hoặc để kiểm tra nguyên liệu trước khi sản xuất... Thực tế hiện nay, một số doanh nghiệp sản xuất phân bón chỉ gửi mẫu thí nghiệm mang tính đối phó khi có cơ quan chức năng kiểm tra. Vì vậy, cơ quan quản lý chất lượng phân bón cần có biện pháp yêu cầu các đơn vị, doanh nghiệp thường xuyên gửi mẫu thử nghiệm chất lượng theo các lô phân bón, đồng thời xử lý, nghiêm các cơ sở vi phạm quy định kiểm soát chất lượng trong sản xuất”.
Trao đổi về giải pháp nâng cao công tác quản lý chất lượng phân bón, ông Trần Đăng Ninh - Phó Giám đốc Sở Công Thương, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Nghệ An đề nghị: “Do chưa có thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định 202, nên việc tổ chức thực hiện quản lý phân bón còn khó khăn, vướng mắc. Đồng thời, Nghị định 163/2013/NĐ - CP của Chính phủ quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực hóa chất, phân bón và vật liệu nổ công nghiệp lại không giao cho Quản lý thị trường xử phạt, mà giao cho thanh tra liên ngành, nên cũng rất khó khăn cho Quản lý thị trường thực thi nhiệm vụ. Trong thời gian tới, cần sớm ban hành Thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị đinh 202 và điều chỉnh thẩm quyền của Quản lý thị trường trong việc thực hiện Nghị định 163”.
Hoàng Vĩnh
