(Baonghean) - Về Quỳnh Dị (Quỳnh Lưu) ngày cuối tháng 10, đúng thời điểm bà con “vào” mùa cá cơm (người dân địa phương gọi là cá trỏng). Từ đầu làng chài nồng vị biển ướp từ các loại cá đã hấp dẫn khách ghé thăm...
Đến thăm cơ sở chế biến Thảo Lam ở xóm Phú Lợi 1, rất đông chị em đang chế biến cá. Người hấp luộc, người đưa cá ra phơi, nhóm khác thì gỡ đầu cá đóng thùng. Thoăn thoắt đẩy cá ra phơi kịp nắng giữa trưa, chị Hoa – một người dân xóm Phú Lợi làm công cho chủ cơ sở Thảo Lam cho biết, một ngày công chị được trả 120.000 đồng, thêm cơm trưa. Nếu làm cả tối thì được trả thêm. Làm không kể ngày đêm, có hôm cá về giữa đêm, chị em lại được huy động đến để ướp muối và tiến hành hấp luộc ngay để đảm bảo con cá luôn tươi ngon.
Cá sau khi luộc chín được bà con đem phơi khô.
Ông chủ cơ sở Thảo Lam cho biết, vợ chồng theo nghề chế biến cá đã 7-8 năm nay. Ngày cao điểm thu gom khoảng trên 10 tấn cá tươi gồm cá nục và cá cơm, giải quyết việc làm cho 50-60 lao động. Đầu mùa đến nay (1 tháng), cơ sở đã thu mua 500 tấn cá, tương đương khoảng 150 tấn sản phẩm. “Thời điểm cách đây vài tháng, phía Trung Quốc ngừng mua, nhiều hộ ở đây ứ hàng, riêng gia đình tôi đọng vài chục tấn, nhưng hiện nay cùng thời điểm mùa cá trỏng, Trung Quốc ăn hàng trở lại nên chế biến đến đâu tiêu thụ hết đến đó. Có ngày chúng tôi xuất bán vài chục tấn sản phẩm.” – ông Lam cho hay.
Tại cơ sở chế biến cá Phương Mai, các nhóm tranh thủ thay nhau ăn cơm trưa. Bên mâm cơm vội vã, các chị cho biết, đang vào mùa nên ai nấy đều cố gắng làm thêm. Vất vả một chút nhưng vui. Trên con đường liên xã, từng đoàn xe hối hả ngược xuôi, vài chiếc xe container kéo về đầu làng “ăn” hàng. Giá cả đang tương đối cao, cá nục 18- 20 nghìn đồng/kg, cá cơm cao hơn một chút, có giá 25-30 nghìn đồng/kg.
Bữa cơm trưa tại gia đình ông Nguyễn Đức Xân – Chủ nhiệm Làng nghề chế biến Phú Lợi, gần 20 anh em thuyền viên cùng chúc nhau chén rượu sau chuyến đi khơi. Anh Sơn – một thuyền viên cho hay, chuyến đi vừa rồi chỉ hơn 1 tuần nhưng riêng thuyền của chủ nhiệm Xân thu về hơn 7 tấn cá. Thường vào mùa sản lượng cao giá kém đi nhưng chuyến vừa rồi đánh bắt được mà giá cũng không giảm. Cá cơm có giá 16.000đồng/kg, cá nục thấp hơn, đạt 8-10 nghìn đồng/kg. Đàn ông đánh bắt, đàn bà chế biến. Ông Xân cho biết: Thời gian trước, đầu ra khó khăn, có tới 70% cơ sở đóng cửa, nhưng hiện nay vấn đề đó đã được giải quyết; số hàng đọng mặc dù lỗ nhưng bà con đã đẩy được.
Tuy nhiên, qua trao đổi ông cũng cho biết, hạn chế hiện nay, ngoài việc đầu ra còn phụ thuộc vào Trung Quốc nên còn bấp bênh, thì vấn đề gay gắt nhất là ô nhiễm làng nghề. Do nhận thức của người dân, các cơ sở sản xuất còn hạn chế, mặt khác kinh phí không có nên hệ thống xử lý nước thải cũng như đường sá chưa được đầu tư nâng cấp. Bên cạnh đó, sản xuất hiện nay vẫn mạnh ai nấy làm, chưa thể hiện được tính cộng đồng. Sản phẩm nước mắm cũng như cá luộc Quỳnh Dị được nhiều người biết đến, nhưng thương hiệu cho sản phẩm thì vẫn chưa xây dựng được. Những hạn chế đó khiến việc sản xuất lâu nay dừng lại ở quy mô nhỏ lẻ, thủ công, cũng chính vì vậy mà đầu ra tiêu thụ sản phẩm còn khó.
