Trung tuần tháng 12, đoàn kiểm tra của UBND thị xã Hoàng Mai vẫn đang kiểm tra sau những phản ánh của người dân về việc mỏ đá của Công ty cổ phần Đá Hoàng Mai nổ mìn ảnh hưởng nhà cửa. Đây là mỏ đá mà Báo Nghệ An vừa có bài phản ánh về những hiểm nguy rình rập trong quá trình khai thác, sản xuất.
Trong khi đó, một lãnh đạo Sở Công Thương cho biết, sau khi báo chí phản ánh mỏ đá này nổ mìn văng xuống Quốc lộ 1A, ảnh hưởng đến an toàn giao thông, lãnh đạo Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp, Bộ Công Thương, cũng đã về kiểm tra, lập biên bản. Công ty cổ phần Đá Hoàng Mai ngay lập tức bị thu hồi giấy phép sử dụng vật liệu nổ công nghiệp.
Còn Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết, vào tháng 6/2023 đơn vị cũng tổ chức thanh tra tại mỏ đá của Công ty cổ phần Đá Hoàng Mai. Kết quả cho thấy, mỏ đá có nhiều vi phạm, tồn tại, hạn chế. Cụ thể, Công ty cổ phần Đá Hoàng Mai thực hiện việc khai thác moong phía Bắc chưa đảm bảo phù hợp với thiết kế kỹ thuật khai thác mỏ đá vôi Hoàng Mai B (phường Quỳnh Thiện, thị xã Hoàng Mai) đã được phê duyệt là vi phạm Luật Khoáng sản năm 2010.
Công ty cổ phần Đá Hoàng Mai cũng chưa thực hiện đầy đủ một số nội dung trong Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt là vi phạm Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Chưa có đầy đủ hệ thống xử lý bụi đá, chưa có thiết bị lọc, cặn bụi, chưa thu bụi bằng túi lọc trong quá trình khoan nổ mìn, chưa trồng cây xanh. Ngoài ra, công ty chưa có báo cáo, lập hồ sơ đề nghị cấp giấy phép môi trường theo quy định tại Điểm d, Khoản 2, Điều 42, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.
Cũng theo kết quả thanh tra, Công ty cổ phần Đá Hoàng Mai chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm của chủ nguồn chất thải nguy hại trong quá trình khai thác khoáng sản là vi phạm Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4 2015 của Chính phủ về quản lý chất thải và phế liệu và Thông tư số 30/2015/TT-BTNMT ngày 30/6/2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về quản lý chất thải nguy hại. Cụ thể, chưa hợp đồng với đơn vị có chức năng vận chuyển, thu gom chất thải nguy hại; không bố trí khu vực lưu giữ chất thải nguy hại và các dụng cụ, thiết bị, vật liệu đảm bảo yêu cầu, kỹ thuật theo quy định.
Thiếu giám sát của chính quyền
Ngay sau khi lập biên bản thanh tra, ngày 9/6/2023, Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường đã có văn bản gửi UBND thị xã Hoàng Mai và UBND phường Quỳnh Thiện để đôn đốc, giám sát thực hiện sau thanh tra.
Theo đó, Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường đề nghị UBND thị xã Hoàng Mai, UBND phường Quỳnh Thiện giám sát việc khắc phục các tồn tại, vi phạm của Công ty cổ phần Đá Hoàng Mai đã nêu tại Biên bản thanh tra ngày 06/6/2023; quá thời hạn đã xác định tại biên bản, mà công ty này không khắc phục hoặc quá trình hoạt động khai thác khoáng sản có hành vi vi phạm trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường, thì thực hiện xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý theo đúng quy định của pháp luật, đồng thời thông báo kết quả xử lý đến Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường.
Cụ thể, trong biên bản, Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường yêu cầu Công ty cổ phần Đá Hoàng Mai khắc phục tồn tại, vi phạm như: Thực hiện việc khai thác đúng với thiết kế kỹ thuật khai thác mỏ đã được phê duyệt. Thời hạn khắc phục trước ngày 30/8/2023; Lắp đặt hệ thống xử lý bụi đá, các thiết bị lọc, dập bụi để giảm thiểu bụi trong quá trình khai thác trước ngày 30/8/2023; Báo cáo, lập hồ sơ đề nghị cấp giấy phép môi trường ngày 30/11/2023.
Công ty này cũng có trách nhiệm bố trí khu vực lưu giữ chất thải nguy hại và các dụng cụ, thiết bị đảm bảo yêu cầu, kỹ thuật theo quy định trước ngày 30/10/2023 chuyển giao chất thải nguy hại cho cơ sở có giấy phép môi trường phù hợp để xử lý theo quy định.
Tuy nhiên, chính quyền địa phương sau đó lại không tổ chức giám sát về quá trình khắc phục những vi phạm đã được chỉ ra. Trả lời về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Hương - Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường, thị xã Hoàng Mai, cho biết, UBND thị xã không nhận được văn bản của Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường để tiến hành giám sát.
“Ít ngày trước, chúng tôi mới biết Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường đã thanh tra và đề nghị UBND thị xã Hoàng Mai giám sát. Chúng tôi đã liên hệ xin văn bản và hiện nay đã thành lập đoàn để kiểm tra. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa gặp được lãnh đạo công ty để làm việc”, bà Hương nói và cho hay, mới đây sau vụ việc mỏ đá này nổ mìn khiến đất đá văng xuống Quốc lộ 1A, Bộ Công Thương đã vào kiểm tra và thu hồi giấy phép sử dụng vật liệu nổ công nghiệp, nhưng địa phương cũng không được biết.
Theo ghi nhận của phóng viên, mỏ đá vôi này nằm sát Quốc lộ 1A, được cấp giấy phép khai thác mỏ từ năm 1995, với trữ lượng 11 triệu tấn, thời hạn khai thác đến tháng 10/2025. Gần với mỏ đá nhất là tuyến đường sắt Bắc - Nam. Trên núi, nhiều tảng đá lớn văng ra sau khi nổ mìn vẫn còn nằm chênh vênh, chực chờ lăn xuống tuyến đường sắt.
Không chỉ đá văng xuống nhà dân, mỗi lần nổ mìn, mặt đường Quốc lộ 1A cũng thường bị đá văng xuống, gây nguy hiểm cho người đi đường. Chính vì thế, khi đến giờ nổ mìn, phía Công ty cổ phần Đá Hoàng Mai lại cho người ra chặn các phương tiện trên Quốc lộ 1A đi qua khu vực này, để đảm bảo an toàn.
Lần gần đây nhất, ngày 8/11, sau khi nổ mìn, rất nhiều viên đá lớn nhỏ văng tung tóe khắp mặt đường quốc lộ. Có những viên đá có đường kính hơn 20cm. Nhiều viên còn văng trúng làm hư hỏng tấm hộ lan bên đường. Do trước khi nổ mìn, phía công ty cho người chặn Quốc lộ 1A đoạn qua khu vực này, nên không gây thiệt hại cho người và phương tiện.
Tháng 4/2021, UBND tỉnh Nghệ An đã nhiều lần có văn bản, yêu cầu công ty này di chuyển trạm xay đá và nguyên vật liệu, tà vẹt đường sắt ra khỏi phạm vi 10m tính từ hành lang đường sắt trước ngày 15/5/2021. Nhưng phía Công ty cổ phần Đá Hoàng Mai sau đó không thực hiện.
Lãnh đạo UBND thị xã Hoàng Mai thừa nhận, trong thời gian qua, qua công tác kiểm tra và theo phản ánh của người dân, thì các hoạt động khai thác khoáng sản của Công ty cổ phần Đá Hoàng Mai còn một số tồn tại như: Khai thác chưa đúng thiết kế đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt; trong khai thác còn tiềm ẩn mất an toàn lao động; xuất hiện một số ụ đá treo nguy hiểm có nguy cơ gây mất an toàn; trong quá trình khai thác, sản xuất, vận chuyển còn phát tán bụi ảnh hưởng đến môi trường; việc nổ mìn một số thời điểm có hiện tượng đá văng ra đường sắt và Quốc lộ 1A.
