(Baonghean) - Ngày 23/3, đồng chí Thái Văn Hằng- Phó Chủ tịch UBND tỉnh thay mặt UBND tỉnh Nghệ An giao nhiệm vụ cho ngành Thống kê, Ban chỉ đạo tổng điều tra 3 cấp thuộc tỉnh và kêu gọi toàn dân hưởng ứng thực hiện tốt nhiệm vụ Tổng điều tra cơ sở kinh tế, hành chính sự nghiệp năm 2012. Trong đó, xác định khâu tuyên truyền phải đi trước một bước và có vai trò hết sức quan trong. Nghệ An đặt quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ đúng yêu cầu, thời gian...
Theo quyết định 1271/QĐ-TTG, cả nước sẽ tiến hành tổng điều tra các cơ sở kinh tế, hành chính, sự nghiệp năm 2012, theo 2 giai đoạn. Giai đoạn 1, tập trung việc thu thập thông tin của các đơn vị sản xuất kinh doanh thuộc các doanh nghiệp, các chi nhánh văn phòng đại diện, công ty nước ngoài đang hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam thời gian 60 ngày, bắt đầu từ ẳ đến 31/5/2012. Giai đoạn thứ 2 thực hiện thu thập thông tin thuộc các khối hành chính sự nghiệp, cá thể, tôn giáo, 30 ngày từ ngày 1 đến 30/7/2012. 
Sử dụng hiệu quả máy ép vỉ hiện đại trong sản xuất thuốc tại Nhà máy Dược phẩm Nghệ An. Ảnh:
Như vậy, thời gian rất gấp vì tại địa phương vừa thành lập Ban chỉ đạo vừa tập huấn nghiệp vụ thu thâp thông tin cho cán bộ điều tra. Trong khi đối tượng lại lớn và phức tạp, nội dung hết sức sâu và cụ thể; yêu cầu vừa chính xác vừa thống nhất, đòi hỏi không chỉ trình độ người kê khai, người ghi mà còn ở thái độ, trách nhiệm và nhiệt tình của người trả lời. Dư luận cho rằng: khó nhất vẫn là điều tra cơ sở kinh tế còn hành chính, sự nghiệp không đáng lo lắm.
Tỉnh ta là tỉnh có nhiều doanh nghiệp (đến nay ước khoảng trên 10 nghìn DN) đủ các loại hình (doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp ngoài nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, và cá thể). Các doanh nghiệp này tình hình sản xuất kinh doanh không ổn định, biến động thất thường. Theo một số nhà phân tích hiện chỉ còn khoảng 8 nghìn đơn vị thực hiện nộp thuế đầy đủ, trung bình mỗi tháng gần 300 doanh nghiệp làm ăn thua lỗ, xin "đóng mã số thuế"; tình hình nợ đọng cao gấp nhiều lần so với cùng kỳ năm trước.
Điều này sẽ gây khó khăn cho công tác tổng điều tra, bởi công tác tổng điều tra mục đích không chỉ để đánh giá số lượng cơ sở mà còn nắm số lượng lao động, kết quả sản xuất kinh doanh, mức ứng dụng công nghệ thông tin, cơ cấu và sự phân bố lao động và thu nhập của họ ; Không những biết được tình hình sản xuất kinh doanh mà còn phải biết được vốn, tài sản, tình hình thực hiện đầu tư...
Trong khi yêu cầu cần biết chính xác thông tin mới giúp cho sự phát triển có kế hoạch, thực hiện những chính sách vĩ mô không chỉ lợi cho Chính phủ mà ngay tại địa phương tỉnh ta. Năm 1922 khi đất nước Nga khó khăn, phát triển kinh tế nhiều thành phần Lê-nin đã từng nói đại ý: Nhiệm vụ của sống còn của chính quyền Xô-viết là kiểm kê, kiểm soát. Thống kê tốt, sẽ giúp cho tính toán chỉ tiêu GDP và các chỉ tiêu khác thuộc về hệ thống tài khoản quốc gia, được đánh giá chính xác về sức khỏe của nền kinh tế.
Vì vậy, nếu khi tiến hành điều tra bỏ sót đối tượng hoặc chồng chéo thì cũng không có kết quả. Cần thấy rõ 3 tiêu chí điều tra khối doanh nghiệp lần này: có địa điểm cố định trên lãnh thổ Việt Nam, để trực tiếp thực hiện hoặc quản lý điều hành qua các hoạt động thuộc các ngành kinh tế; có chủ thể sở hữu, có người đứng đầu chịu trách nhiệm quản lý điều hành hoạt động; Có thời gian hoạt động liên tục hoặc theo mùa vụ hoặc tập quán kinh doanh. Như vậy, ở tỉnh ta sẽ có rất nhiều đơn vị đạt 3 tiêu chí đó.
Đó là chưa kể có những trường hợp tuy hiện giờ chưa đạt 3 tiêu chí trên nhưng vẫn thuộc đối tượng điều tra vì "tương lai gần" như: cơ sở đã đăng ký kinh doanh nhưng chưa đi vào hoạt động, đang ở trong thời kỳ đầu xây dựng cơ sở hạ tầng; cơ sở tạm ngừng sản xuất kinh doanh theo thời vụ hay để đầu tư mở rộng sản xuất, đổi mới công nghệ, chuyển đổi mô hình pháp lý, chờ sát nhập, giải thể... Nói tóm lại "nếu bộ phận quản lý đang hoạt động, có thể trả lời được những thông tin trên phiếu yêu cầu trả lời, thì vẫn cứ thực hiện".
Tuy nhiên, cơ sở kinh tế là các hộ sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản, đã tiến hành tổng điều tra năm 2011 nên không thuộc đối tượng điều tra. Lần tổng điều tra này đối lĩnh vực nông, lâm nghiệp, thủy sản chỉ điều tra các doanh nghiệp, hợp tác xã hoặc các cơ sở thuộc doanh nghiệp, HTX hoạt động trong nghành nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản. Điều này cần phải nhấn mạnh để tránh bị nhầm lẫn. Cũng như dễ nhầm loại hình cơ sở có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài với cơ sở các tổ chức quốc tế đang hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam...
Bên cạnh sự khó khăn của điều tra các cơ sở kinh tế khối doanh nghiệp thì điều tra khối tôn giáo cũng là lĩnh vực phức tạp, thông tin dễ bị nhầm lẫn. Trong quy định điều tra lần này chỉ "gồm các cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng được nhà nước công nhận".
Tức là chỉ nơi thừa tự, tu hành, nơi đào tạo người chuyên hoạt động tôn giáo; trụ sở tổ chức tôn giáo và những cơ sở khác (như chùa, tự, viện, tịnh xá, niệm phật đường, nhà thờ, nhà thờ họ công giáo, nhà nguyện, thánh thất, thành đường tu viện, trường đào tạo riêng của tôn giáo) cơ sở tín ngưỡng là đình, đền, phủ, còn các loại khác (như từ đường, nhà thờ họ) không thuộc diện điều tra lần này.
Do tính phức tạp của loại hình khối doanh nghiệp kể trên, phương pháp điều tra phải trực tiếp, còn khối hành chính sự nghiệp có thể ấp dụng 2 phương pháp phỏng vấn trực tiếp và gián tiếp. Chất lượng cuộc tổng điều tra, phụ thuộc trước hết ở đội ngũ chuyên môn, ở người thực hiện điều tra thống kê (riêng khối doanh nghiệp có tới 16 loại phiếu; hành chính sự nghiệp 7 lại phiếu), do vậy, việc chọn tổ trưởng, điều tra viên và tập huấn nghiệp vụ hết sức quan trọng. Ngoài ra, còn phụ thuộc đối tượng trả lời, bởi trong tình hình hiện nay rất có thể bị dấu thông tin thực vì cho rằng khai đúng sẽ ảnh hưởng đến thành tích, hoặc lộ bí mật sản xuất kinh doanh, bị áp thuế cao...
Tất cả những suy nghĩ sai lầm và thái độ thờ ở trong cuộc tổng điều tra quan trọng này, đúng như đồng chí phó chủ tịch UBND tỉnh đã quán triệt: chỉ có thể giải quyết được khi công tác tuyên truyền được làm tốt, khi tập huấn được kỹ càng, khi các ban chỉ đạo chỉ đạo quyết liệt; khi ngành thống kê hoàn thành đúng chức năng chuyên môn của mình và khi toàn Đảng, chính quyền, đoàn thể cùng các ban ngành liên quan, vào cuộc, phối hợp tốt.
