(Baonghean) - Thực hiện Nghị quyết kỳ họp thứ VIII Quốc hội khóa I, ngày 29/4/1958, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký quyết định thành lập Bộ Kiến trúc, nay là Bộ Xây dựng. Trải qua 55 xây dựng và trưởng thành, những người thợ xây dựng Việt Nam đã viết nên trang sử vàng với bao kỳ tích.
Năm 1954, với chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, miền Bắc đi lên CNXH, nhiệm vụ chính về công tác xây dựng được đặt ra là: Khẩn thiết phục hồi thị xã Vinh và gấp rút xây dựng một số công trình để người dân và các cơ quan Đảng và chính quyền, mặt trận, các cơ quan chuyên môn khác của tỉnh (kể cả liên khu 4) dời trụ sở về làm việc. Việc phục hồi thị xã Vinh nói riêng và tỉnh Nghệ An nói chung do phòng Kiến trúc của Ty Thủy lợi - Kiến trúc chỉ đạo. Xuất phát từ tình hình đó, tháng 1 năm 1959, Phòng Kiến trúc của Ty Thủy lợi - Kiến trúc Nghệ An được tách ra và thành lập Ty Kiến trúc Nghệ An. Tháng 7 năm 1973 đổi tên là Ty Xây dựng Nghệ An. Tháng 7/1976, đổi tên là Ty Xây dựng Nghệ Tĩnh. Tháng 5/1983 đổi tên là Sở Xây dựng Nghệ Tĩnh. Từ tháng 10/1991 đến nay mang tên là Sở Xây dựng Nghệ An.
Bước vào giai đoạn đổi mới và phát triển theo những bước đột phá từ Nghị quyết Đại hội VI của Đảng, Ngành Xây dựng Nghệ An đã có nhiều đổi mới mạnh mẽ trong hoạt động. Thực hiện Chỉ thị số 500/TTg ngày 25/8/1995 của Thủ tướng Chính phủ về việc khẩn trương tổ chức, sắp xếp lại doanh nghiệp Nhà nước và chủ trương cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, từ năm 1996 các đơn vị thuộc ngành đã được sáp nhập, sắp xếp lại; Đến năm 2006, các doanh nghiệp đã hoàn tất việc cổ phần hóa hoặc chuyển giao cho các tập đoàn, tổng công ty lớn của Trung ương. Trong cơ chế mới, Sở Xây dựng Nghệ An nói riêng cũng như ngành Xây dựng Nghệ An nói chung đã đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà những thành quả to lớn. Trải qua 55 năm xây dựng và phát triển, ngành Xây dựng Nghệ An đã ngày càng phát triển lớn mạnh về mọi mặt, trở thành một ngành kinh tế - kỹ thuật quan trọng, có tỷ trọng lớn khoảng 16 đến 17% trong tổng cơ cấu kinh tế của tỉnh nhà.
Một góc đô thị Vinh. Ảnh: Hoàng Vĩnh
Trong những thành tựu chung của toàn ngành, Sở Xây dựng Nghệ An với chức năng quản lý nhà nước, đã có những đóng góp mang tính quyết định đối với những thành quả đã đạt được của ngành Xây dựng. Đã tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật và triển khai các đề án, dự án được giao. Nổi bật, trong công tác thực hiện các đề án, dự án, Sở Xây dựng là cơ quan chủ trì tham mưu giúp tỉnh triển khai thực hiện có hiệu quả các Đề án Nhà ở xã hội, Đề án giải quyết nhà ở tập thể cũ trên địa bàn TP Vinh; Chương trình hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở. Trong công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch xây dựng, Sở đã chủ động tham mưu để Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng, UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt nhiều đồ án quan trọng. Tiêu biểu là Quảng trường Hồ Chí Minh, Công viên Trung tâm, trục Trung tâm Hưng Nguyên - Vinh. Quy hoạch Đại lộ Vinh - Cửa Lò rộng 160m, Đại lộ Lênin của Thành phố Vinh; Trung tâm hành chính huyện Nghĩa Đàn...
Công tác quy hoạch xây dựng được định hướng rõ nét từ rất sớm đã tạo tiền đề cho công tác quản lý. Sở Xây dựng đã tích cực tham mưu, chỉ đạo, công tác lập quy hoạch xây dựng nông thôn mới đến nay đã có 435/435 xã hoàn thành.
Trong lĩnh vực phát triển nhà ở: đã có nhiều đề xuất tham mưu chiến lược trong công tác phát triển nhà ở phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội tỉnh nhà, đáp ứng nhu cầu về chỗ ở cho mọi tầng lớp nhân dân.
Về quản lý tổ chức sản xuất vật liệu xây dựng: Đã tập trung định hướng sản xuất theo hướng phát huy chuyên ngành, mở rộng sản xuất có nhiều mặt hàng mới như gạch Terrazzo, gạch bê tông màu, gạch Block... Đã phối hợp với các ngành và các huyện kiểm tra thực trạng khai thác khoáng sản VLXD trên địa bàn, chấn chỉnh tình trạng khai thác cát sỏi bừa bãi dọc tuyến sông Lam, đá trắng và đá xây dựng ở Quỳ Hợp, Nghĩa Đàn, Tân Kỳ...
Về đầu tư và xây dựng cơ bản, từ năm 2010 về trước, nguồn vốn đầu tư XDCB lớn, tạo tiền đề thuận lợi cho việc xây dựng các công trình trọng điểm trên địa bàn tỉnh, nhiều công trình dân dụng, hạ tầng, khu đô thị, khách sạn... đã hoàn thành đi vào sử dụng, đã làm thay đổi diện mạo xây dựng ở Nghệ An. Đặc biệt, năm 2009, sở Xây dựng đã vinh dự được Tỉnh ủy, UBND tỉnh giao làm chủ đầu tư dự án Xây dựng công trình Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại huyện đảo Trường Sa, Khánh Hòa. Công trình giữa biển khơi đã được thi công bảo đảm yêu cầu về chất lượng kỹ thuật, mỹ thuật, hoàn thành đúng tiến độ, khánh thành vào dịp kỷ niệm lần thứ 120 Ngày sinh của Người (19/5/2010).
Trong những năm gần đây, hoạt động xây dựng tuy bị ảnh hưởng của lạm phát và chính sách thắt chặt tài khoá và tiền tệ, nhưng vẫn có mức tăng trưởng khá. Một số công trình trọng điểm vẫn tiếp tục được triển khai như: đường Thái Hoà-Đông Hồi, Dự án đường N2. N5. D4,.. Khu kinh tế Đông Nam, Cảng nước sâu Cửa Lò, Khu tái định cư Dự án đại lộ Vinh - Cửa Lò; gạch không nung Hoàng Mai...
Như vậy, trải qua 55 xây dựng và trưởng thành, ngành Xây dựng Nghệ An đã vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, hoàn thành xuất sắc những nhiệm vụ được giao, luôn giữ vai trò là một ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh nhà. Đặc biệt, sau hơn 25 năm đổi mới, ngành Xây dựng Nghệ An đã có bước phát triển đột phá, góp phần không nhỏ trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội trên quê hương Bác Hồ. Những cống hiến và thành quả đó đã được Đảng và Nhà nước ghi nhận. Nhiều tập thể và cá nhân qua các thời kỳ đã được tặng thưởng Huân chương Kháng chiến, Huân chương Lao động các hạng Nhất, Nhì, Ba và nhiều phần thưởng cao quý khác. Và trong dịp kỷ niệm 55 năm thành lập, ngành Xây dựng Nghệ An vinh dự được Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương Độc lập hạng Ba.
