Cuộc chiến toàn diện của Nga tại Ukraine vào năm 2022 đã tiếp thêm sinh lực cho NATO khi khối này phải đối mặt với một trong những thách thức nghiêm trọng nhất kể từ khi khối quân sự nổi lên từ đống tro tàn của Thế chiến thứ hai để chống lại Liên Xô. Liên minh này đã củng cố lực lượng trên khắp Đông Âu và phát triển với 32 thành viên sau khi Phần Lan và Thụy Điển gia nhập. Tuy nhiên, trong khi chiến tranh đã buộc NATO phải tập trung sự chú ý vào kẻ thù cũ Moskva ở phía Đông - thì cũng có một mối đe dọa khác khiến các đồng minh ở phía Tây lo ngại. Đó là khả năng quay trở lại Nhà Trắng của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, người đã làm suy yếu chính sách đảm bảo phòng thủ tập thể của NATO bằng cách tuyên bố ông sẽ khuyến khích Nga tấn công bất kỳ thành viên nào không chi tiêu đủ cho quốc phòng.
Phát biểu tại buổi lễ kỷ niệm 75 năm ngày thành lập tại trụ sở NATO ở Brussels, ông Stoltenberg nhấn mạnh: “Tôi không tin vào một mình nước Mỹ, cũng như tôi không tin vào một mình châu Âu. Tôi tin rằng Mỹ và châu Âu cùng nhau tham gia NATO, bởi vì về cơ bản, chúng ta cùng nhau mạnh mẽ hơn và an toàn hơn".
Trong nỗ lực ngăn chặn những lời chỉ trích của ông Trump, NATO chứng minh các đồng minh châu Âu của mình đã tăng cường chi tiêu - với 20 nước thành viên trong năm nay đặt mục tiêu chi 2% GDP cho quốc phòng. Ông Stoltenberg tuyên bố: “Bắc Mỹ cũng cần châu Âu. Thông qua NATO, Mỹ có nhiều bạn bè và nhiều đồng minh hơn bất kỳ cường quốc nào khác”.
Trong khi tuyên bố Trump gây ra lo ngại cho tương lai của liên minh, các nước NATO phải đối mặt với thách thức cấp bách hơn là đảm bảo Ukraine không thua cuộc trong việc đẩy lùi Nga. Các thành viên liên minh đã ủng hộ Kiev - quốc gia đang nỗ lực gia nhập NATO - bằng cách gửi cho Ukraine số vũ khí trị giá hàng chục tỷ USD. Nhưng những nguồn cung đó hiện đã giảm dần do nguồn hỗ trợ quan trọng của Mỹ vẫn bị cản trở bởi bất đồng chính trị. Ở tiền tuyến, các lực lượng thiếu vũ khí của Ukraine đã bị đẩy vào thế yếu. Trước các cuộc tấn công bằng tên lửa của Nga nhằm vào cơ sở hạ tầng của mình, Ukraine đang khẩn khoản yêu cầu các nước phương Tây gửi tất cả các hệ thống phòng thủ Patriot mà họ có thể dự phòng.
Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna cho biết:"Trong khi chúng ta đang ăn mừng… thì Ukraine đang gặp khó khăn. Chúng ta phải nhanh chóng hỗ trợ Ukraine. Hỗ trợ quân sự, đạn dược cũng như phòng không".
Trong khi đó, ông Stoltenberg đã đề xuất một quỹ 5 năm trị giá 100 tỷ euro (108 tỷ USD) nhằm đảm bảo hỗ trợ lâu dài cho Kiev. Ông cũng đang nỗ lực để NATO trở thành một tổ chức tham gia trực tiếp hơn vào việc điều phối việc vận chuyển hàng hóa, điều mà liên minh này cho đến nay vẫn từ chối thực hiện vì lo ngại có thể kéo NATO đến gần hơn với cuộc chiến với Nga.
Các quan chức cho biết, một phần cấp bách của kế hoạch này là cố gắng bảo vệ sự hỗ trợ dành cho Ukraine trước khả năng Trump quay trở lại. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều câu hỏi về cách thức hoạt động của nguồn tài chính và các đồng minh sẽ tìm cách giải quyết chi tiết tại hội nghị thượng đỉnh ở Washington vào tháng 7./.
