Với sự ra đời và ngày càng phổ biến của các nền tảng như ChatGPT và Google Bard, có thể nói người lao động trên toàn thế giới đều đang rất lo ngại về công việc và sự nghiệp trong tương lai. Xét cho cùng, các công cụ này đã được chứng minh là cải thiện đáng kể năng suất khi thực hiện nhiều nhiệm vụ khác nhau trong môi trường làm việc.
Nhưng liệu AI có thực sự đủ khả năng thay thế việc làm trong thế giới kinh doanh ngày nay? Dựa trên kết quả nghiên cứu từ Tech.co, chúng ta sẽ khám phá những vai trò nào có nguy cơ bị thay thế, mức độ phổ biến của việc AI thay thế việc làm thực sự như thế nào và điều gì có thể đang kìm hãm sự tiến bộ của công nghệ này.
Trí tuệ nhân tạo đang thay thế những công việc nào?
Nghiên cứu của Tech.co về “Tác động của công nghệ lên môi trường làm việc” đã thu thập được rất nhiều thông tin, trong đó quan trọng nhất là các loại công việc và nhiệm vụ đang bị AI thay thế.
Do bản chất sáng tạo của các nền tảng AI hiện có trên thị trường, một số công việc có vẻ dễ bị thay thế hơn những công việc khác. Tuy nhiên, nghiên cứu của Tech.co thực sự cho thấy điều ngược lại, công việc viết lách (63%), thiết kế (51%) và dịch ngôn ngữ (50%) là những nhiệm vụ mà các công cụ AI không có tác động đến việc loại bỏ các vai trò công việc.
Tuy nhiên, các vai trò khác thì không được may mắn như vậy. Ví dụ, tối ưu hóa chuỗi cung ứng có khả năng bị thay thế bởi AI cao nhất, với 72% doanh nghiệp thừa nhận đã loại bỏ ít nhất một số công việc để thực hiện nhiệm vụ. Các vai trò khác ở cuối danh sách bao gồm nghiên cứu pháp lý (65%), phân tích tài chính (64%) và bảo trì dự đoán trên tài sản cố định (65%).
Báo cáo cũng đã đưa ra lý do đằng sau việc các vai trò công việc bị thay thế bởi AI: “Có thể đây chỉ là một quyết định dựa trên lợi nhuận, vì các vai trò xử lý dữ liệu phức tạp và tốn thời gian này đòi hỏi chi phí lớn để tuyển dụng các chuyên gia được đào tạo bài bản. Do đó, việc thay thế chúng bằng hệ thống tự động sẽ giúp công ty tiết kiệm được nhiều tiền nhất, đó là lý do tại sao họ sẵn sàng chấp nhận rủi ro không tuyển nhân viên toàn thời gian để thực hiện việc này”, bà Jennifer McIlveen -Tổng Biên tập Tech.co cho biết.
Như thường lệ, các quyết định về việc thay thế vai trò nào bằng AI phần lớn phụ thuộc vào yếu tố tài chính. Do đó, việc hiểu rõ mức độ phổ biến của việc thay thế việc làm bằng AI có thể giúp chúng ta lên kế hoạch cho tương lai.
Việc thay thế công việc bằng trí tuệ nhân tạo phổ biến đến mức nào?
Trí tuệ nhân tạo và vô số nền tảng ra đời nhờ những tiến bộ của nó trong vài năm qua đang cung cấp cho các doanh nghiệp những công cụ để giải quyết những vấn đề lớn. Trong nhiều trường hợp, các dịch vụ này đang tinh gọn và thậm chí tự động hóa các vai trò, nghĩa là một số công việc đang bị thay thế.
Nhưng mức độ phổ biến của sự thay đổi này là như thế nào? Nghiên cứu của Tech.co cho thấy, AI không ảnh hưởng đến việc thay thế việc làm nhiều như chúng ta dự đoán, với chỉ có 4% doanh nghiệp cho biết AI có tác động lớn đến việc thay thế các vai trò công việc. Thậm chí 53% doanh nghiệp được khảo sát cho biết AI không có tác động gì đến việc loại bỏ các vai trò công việc.
“Vấn đề chưa đến mức cấp bách. Rõ ràng, công nghệ và AI đã bắt đầu ảnh hưởng đến các vai trò công việc, nhưng đối với phần lớn các chuyên gia, vẫn còn nhiều thời gian trước khi cần báo động”, bà Jennifer McIlveen - Tổng Biên tập Tech.co nhận định.
Nói một cách đơn giản, nếu chúng ta lo lắng về công việc của mình sẽ bị thay thế bởi AI, chúng ta vẫn còn thời gian trước khi bắt đầu cập nhật hồ sơ xin việc, đặc biệt vì các nền tảng AI trên thị trường hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế.
Điều gì khiến tỷ lệ thay thế công việc bởi AI ở mức thấp?
Xét đến sự phổ biến và mức độ cải thiện năng suất nhanh chóng của các nền tảng AI, có thể khó hiểu chính xác tại sao việc thay thế việc làm bằng AI không diễn ra nhiều hơn. Nói một cách chính xác, chúng ta rất vui mừng khi nền kinh tế toàn cầu không bị ảnh hưởng nghiêm trọng do công nghệ mới này, nhưng điều gì đang khiến mức độ thay thế việc làm bằng AI vẫn ở mức thấp?
Theo nghiên cứu của Tech.co, niềm tin vào AI hiện không cao lắm, đặc biệt là khi nói đến việc cung cấp thông tin sai lệch. Trên thực tế, 49% doanh nghiệp được khảo sát cho biết, họ lo ngại về nguy cơ các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) tạo ra thông tin sai lệch.
Do đó, hầu hết các doanh nghiệp không cảm thấy tự tin khi giao toàn bộ hoạt động của mình cho một hệ thống AI có thể mắc lỗi, điều này có nghĩa là vẫn còn rất nhiều công việc và kỹ năng sẽ không bị thay thế trong tương lai gần.
Những kỹ năng công việc nào vẫn được đánh giá cao?
Mặc dù một số vai trò và nhiệm vụ bị AI loại bỏ, nhưng vẫn có một số kỹ năng có giá trị mà nhà tuyển dụng, chủ doanh nghiệp và quản lý tìm kiếm ở nhân viên mới.
“Những người vẫn lo lắng về việc AI chiếm mất việc làm của họ, hoặc tệ hơn, cản trở họ tìm việc làm mới, có thể sẽ yên tâm trước những phát hiện của Tech.co về những kỹ năng được các nhà quản lý tuyển dụng coi là giá trị nhất ở một nhân viên mới”, bà Jennifer McIlveen khẳng định.
Theo đó, các kỹ năng như giao tiếp, giải quyết vấn đề và quản lý thời gian đứng đầu danh sách, với 98% số người được hỏi cho rằng, những kỹ năng này ít nhất là quan trọng ở mức độ vừa phải trong quá trình xem xét tuyển dụng. Quản lý con người (91%) và xây dựng mạng lưới quan hệ (90%) cũng là những kỹ năng đáng chú ý.
Đặc biệt, bộ kỹ năng liên quan tới AI tại nơi làm việc vẫn chưa được đánh giá cao. Trên thực tế, chỉ có 43% số người tham gia khảo sát nói rằng, kiến thức chuyên môn về AI là yếu tố quan trọng khi quyết định tuyển dụng, đây là điểm số thấp nhất trong nghiên cứu của Tech.co.
