Thống kê sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, chỉ trong 4 tháng đầu năm nay, nước ta xuất khẩu gần 2,9 triệu tấn gạo thu về gần 1,53 tỷ USD, tăng 40,7% về lượng và tăng 51,6% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong đó, riêng tháng 3 và 4, xuất khẩu gạo thu về gần 1,1 tỷ USD. Giá gạo xuất khẩu bình quân đạt 526 USD/tấn, tăng 7,6% so với cùng kỳ năm trước.
Từ đầu năm đến nay, xuất khẩu gạo sang các thị trường châu Phi ghi nhận mức tăng trưởng âm. Song, khách hàng ở châu Á gồm: Philippines, Trung Quốc, Malaysia, Indonesia,... lại ồ ạt mua gạo Việt Nam với số lượng lớn. Theo đó, 4 tháng năm 2023, xuất khẩu gạo sang các thị trường châu Á này đều tăng trưởng từ 3 đến 4 con số.
Hiện Philippines vẫn là khách hàng lớn nhất của gạo Việt Nam xuất khẩu. Tính đến hết tháng 4/2023, giá trị xuất khẩu gạo sang thị trường này đạt 647,5 triệu USD, tăng 53,4% so với cùng kỳ năm trước và chiếm 42,4% tổng giá trị gạo xuất khẩu của nước ta.
 |
Kim ngạch xuất gạo gạo tăng mạnh. Ảnh: Tâm An |
Trung Quốc vươn lên trở thành thị trường xuất khẩu lớn thứ hai với kim ngạch đạt 292,5 triệu USD, tăng 88,2% so với cùng kỳ.
Đáng chú ý, Indonesia ồ ạt mua gạo Việt Nam trong những tháng vừa qua. Chỉ trong 4 tháng năm nay, xuất khẩu gạo sang thị trường này thu về 149 triệu USD, tăng đột biến 2.514% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong năm 2022, xuất khẩu gạo sang Indonesia chỉ đạt 58 triệu USD. Đây là con số rất khiêm tốn trong tổng kim ngạch xuất khẩu gạo 3,45 tỷ USD năm 2022 của nước ta. Song, với kim ngạch tăng 2.514% trong 4 tháng đầu năm nay, Indonesia lần đầu tiên trong lịch sử vươn lên trở thành khách hàng lớn thứ ba của gạo Việt, chỉ đứng sau Philippines và Trung Quốc.
Năm 2022, Philipines, Trung Quốc, Ghana, Bờ Biển Ngà và Malaysia là 5 thị trường xuất khẩu lớn nhất của gạo Việt Nam, kim ngạch lần lượt là: 1,491 tỷ USD, 432,3 triệu USD, 230 triệu USD, 294,6 triệu USD và 199 triệu USD.
Cuối tháng 3 vừa qua, thương vụ Việt Nam tại Indonesia dẫn thông tin từ Bộ Thương mại Indonesia cho hay, nước này sẽ nhập khẩu 2 triệu tấn gạo dự trữ quốc gia trong năm 2023.
Theo Chính phủ Indonesia, lượng gạo dự trữ quốc gia nhập khẩu sẽ được sử dụng vào chương trình bình ổn giá gạo, hỗ trợ cho 21,53 triệu hộ nghèo và sử dụng cho các mục đích khác. Cơ quan dịch vụ hậu cần quốc gia - Preum Bulog - tiếp tục được chỉ định là đầu mối nhập khẩu, trong đó 500.000 tấn sẽ được thực hiện sớm nhất có thể.
Đây là cơ hội lớn để Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu gạo sang Indonesia. Tuy nhiên, Thương vụ Việt Nam tại Indonesia lưu ý, để cung ứng với số lượng gạo nhiều nhất cho đợt thu mua tới đây của nước này, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt, đặc biệt là các đơn vị đã và đang cung cấp gạo dự trữ quốc gia cho Indonesia, cần chủ động tiếp cận Preum Bulog sớm để quảng bá sản phẩm của mình.
Thông từ từ Trung tâm Chuyển đổi số và thống kê nông nghiệp (Bộ NN-PTNT), tháng 4/2023, giá xuất khẩu gạo từ Việt Nam tăng lên mức cao nhất trong hai năm. Trong khi đó, giá gạo Thái Lan và Ấn Độ đều có xu hướng tăng đến giữa tháng, sau đó quay đầu giảm về cuối tháng.
Tại Việt Nam, giá gạo 5% tấm được chào bán ở mức 495-500 USD/tấn (mức cao nhất kể từ tháng 4/2021) tăng 50 USD/tấn so với một tháng trước. Thu hoạch vụ Đông Xuân - vụ lúa lớn nhất trong năm - đã kết thúc.
Tại Ấn Độ, gạo đồ 5% tấm hiện ở mức 382-388 USD/tấn, giảm so với mức 385-392 USD/tấn vào giữa tháng 4/2023. Giá gạo Ấn Độ giảm do đồng rupee mất giá, trong khi nhu cầu xuất khẩu khá ổn định.
Tại Thái Lan, giá gạo 5% tấm ở mức 480 USD/tấn, giảm 10 USD so với mức 485-490 USD/tấn vào trung tuần tháng 4/2023, nhưng lại tăng 17 USD/tấn so với trung bình tháng 3. Thị trường gạo trầm lắng sau kỳ nghỉ lễ Songkran - lễ mừng năm mới của người Thái.
Các doanh nghiệp cho biết, nhu cầu đối với gạo Việt Nam vẫn mạnh, trong khi nguồn cung trong nước đang cạn kiệt.
Tuy nhiên, với mức tăng cao này, các nhà nhập khẩu bao gồm cả Philippines có thể sẽ mua chậm lại. Giám đốc một doanh nghiệp xuất khẩu gạo tiết lộ, công ty đang không đủ gạo chất lượng để bán cho khách hàng. Đặc biệt, khách mua gạo từ châu Âu, Mỹ,... đều có nhu cầu lớn.
Khó khăn hiện nay không phải là thị trường xuất khẩu, mà là vùng trồng gạo chất lượng để có nguồn cung đủ lớn xuất khẩu sang các thị trường cao cấp.
