Kiểm soát tài sản, thu nhập là một trong những thành phần quan trọng trong xây dựng các giải pháp tổng thể phòng, chống tham nhũng; góp phần tăng cường tính minh bạch của bộ máy nhà nước, sự liêm chính của cán bộ, công chức, người có chức vụ, quyền hạn; đồng thời, giúp cơ quan quản lý nhà nước giám sát, phòng ngừa các hành vi sai trái của cán bộ, công chức, ngăn chặn, làm giảm thiểu nguy cơ làm giàu bất chính...
Tại Nghệ An, vào ngày 3/11/2023, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 840/KH-UBND triển khai thực hiện đề án “Xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản, thu nhập”. Mục đích nhằm thực hiện Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018, cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ theo Quyết định 390/QĐ-TTg ngày 28/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản, thu nhập” và Kế hoạch số 2033/KH-TTCP ngày 8/9/2023 của Thanh tra Chính phủ triển khai thực hiện Đề án “Xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản, thu nhập”.
Tại hội nghị này, đại diện nhiều bộ, ngành và một số địa phương cũng đã nêu lên những bất cập, hạn chế trong việc kiểm soát tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức. Trong đó, biện pháp kiểm soát và đối tượng kiểm soát còn hạn chế. Thực tế, do điều kiện thanh toán ở nước ta chủ yếu bằng tiền mặt nên hiện tượng trốn thuế, không tự giác kê khai nộp thuế vẫn thường xuyên xảy ra.
Việc kê khai tài sản, nhà ở hàng năm của cán bộ, công chức vẫn còn mang tính hình thức; thu nhập bằng tiền chưa được quan tâm đúng mức nên hầu như chưa được đặt ra. Cán bộ, công chức kê khai và nộp cho cơ quan quản lý, cơ quan quản lý cán bộ, công chức chỉ làm nhiệm vụ lưu hồ sơ mà chưa có cơ chế giải trình, kiểm tra, xác minh để đảm bảo việc kê khai tài sản minh bạch, trung thực. Còn có tình trạng nhờ người thân đứng tên trên các tài sản có giá trị; khó khăn khi xác minh các tài sản tại nhà...
Đặc biệt, do không có chế tài xử lý đối với những trường hợp có hành vi gian dối, nên chưa đảm bảo được sự chính xác trung thực đối với hồ sơ kê khai...
Bên cạnh đó, trình độ quản lý, kiểm soát thu nhập của các cơ quan nhà nước còn hạn chế, sự gắn kết giữa các cơ quan chức năng trong kiểm soát thu nhập còn thấp nên tình trạng lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vụ lợi vẫn còn phổ biến. Hiện nay, chưa có quy định của pháp luật về hành vi và tội phạm làm giàu bất chính. Cùng với đó, các quy định về những điều đảng viên không được làm, kê khai tài sản, cấm sử dụng công quỹ làm quà biếu còn có một số nội dung thiếu chặt chẽ, không có tính khả thi và thiếu chế tài xử lý vi phạm...
Tại hội nghị, một số tỉnh, thành phố lớn như Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh,... nêu bất cập, việc lựa chọn ngẫu nhiên người được xác minh bằng hình thức bốc thăm hoặc sử dụng phần mềm máy tính, sẽ khiến số lượng người phải kê khai sẽ rất lớn, trong khi số lượng cán bộ phụ trách trực tiếp công tác phòng, chống tham nhũng còn hạn chế. Một số ý kiến cũng yêu cầu cần phải làm rõ tính trung thực của bản kê khai, tính minh bạch của tài sản kê khai... Cần phải có hướng dẫn cụ thể, phân cấp đối với những cơ quan, đơn vị có số lượng người phải kê khai tài sản, thu nhập lớn, tránh chồng chéo.
Từ những ý kiến, góp ý của các bộ, ngành, địa phương, đại diện Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, sẽ tổng hợp và kiến nghị đến cấp cao hơn để có thể điều chỉnh, bổ sung kịp thời, góp phần phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn tham nhũng, phục vụ công tác cán bộ, ngăn chặn hành vi tẩu tán tài sản tham nhũng, thu hồi tài sản tham nhũng...
