Trả lời:
Trốn nghĩa vụ quân sự là hành vi lẩn tránh của công dân có nghĩa vụ tham gia nhập ngũ khi đến độ tuổi nhập ngũ đã được gọi đi khám tuyển nghĩa vụ quân sự nhưng không chấp hành, không tham gia, bỏ đi khỏi địa phương...
Căn cứ khoản 7, Điều 1, Nghị định 37/2022/NĐ-CP, người vi phạm quy định về nhập ngũ sẽ bị phạt hành chính như sau:
- Không có mặt đúng thời gian hoặc địa điểm tập trung ghi trong lệnh gọi nhập ngũ mà không có lý do chính đáng: mức xử phạt 30 - 40 triệu đồng.
- Gian dối nhằm trốn tránh thực hiện lệnh gọi nhập ngũ sau khi đã có kết quả khám tuyển sức khỏe nghĩa vụ quân sự đủ điều kiện nhập ngũ theo quy định: mức xử phạt 40 - 50 triệu đồng.
- Không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ (trừ các trường hợp nêu trên): Mức xử phạt 50 - 75 triệu đồng.
Như vậy, công dân có hành vi “trốn” nghĩa vụ quân sự có thể bị xử phạt hành chính lên đến 75 triệu đồng.
Ngoài bị phạt tiền, người có một trong các hành vi nêu trên còn phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là buộc chấp hành lệnh gọi nhập ngũ.
Bên cạnh xử phạt hành chính, người trốn nghĩa vụ quân sự có thể phải chịu trách nhiệm hình sự về Tội trốn tránh nghĩa vụ quân sự.
Cụ thể, theo Điều 332, Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13, người nào không chấp hành đăng ký nghĩa vụ quân sự, lệnh gọi nhập ngũ, lệnh gọi tập trung huấn luyện, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị: Phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm; hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Đặc biệt, nếu có thêm các tình tiết tăng nặng như: Tự gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của mình; Phạm tội trong thời chiến hay lôi kéo người khác phạm tội thì mức phạt tù từ 01 - 05 năm.
Tại khoản 1, Điều 4, Thông tư 07/2023/TT-BQP quy định lý do chính đáng là một trong các lý do dưới đây:
- Người phải thực hiện kiểm tra hoặc khám sức khỏe thực hiện nghĩa vụ quân sự... bị ốm hoặc trên đường đi thì bị ốm, tai nạn, phải nằm viện hoặc các cơ sở y tế khác.
- Thân nhân của người thực hiện nghĩa vụ quân sự đang bị ốm nặng, tai nạn nặng phải nằm điều trị tại các cơ sở khám chữa bệnh.
- Thân nhân của người thực hiện nghĩa vụ quân sự chết nhưng chưa tổ chức tang lễ.
Trong đó, thân nhân của những người này trong hai trường hợp ở trên có thể kể đến: Cha mẹ đẻ; cha mẹ vợ hoặc cha mẹ chồng; cha mẹ nuôi; người nuôi dưỡng hợp pháp; vợ hoặc chồng; con đẻ, con nuôi hợp pháp.
- Nhà ở của người thực hiện nghĩa vụ quân sự hoặc nhà ở của thân nhân người thực hiện nghĩa vụ quân sự... nằm trong vùng đang bị thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn làm ảnh hưởng đến cuộc sống một cách nghiêm trọng.
- Người thực hiện nghĩa vụ quân sự không nhận được giấy gọi kiểm tra hoặc khám sức khỏe thực hiện nghĩa vụ quân sự hoặc cơ quan có trách nhiệm hoặc do hành vi của người khác gây khó khăn hoặc cản trở như trong lệnh không ghi rõ thời gian, địa điểm...
