Y Blôk Êban sinh năm 1921, tại buôn Chư Dluê, thị xã Buôn Ma Thuột (nay là TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) trong một gia đình có 7 anh chị em. Là con trai út nên Y Blốk Êban phải chịu nhiều thiệt thòi khi mới được 2 tuổi thì cha mình, ông Y Chăm Byă qua đời.
Cha mất sớm, nhà nghèo, nên ông phải đi làm thuê. Nhờ nhà chủ tốt bụng mà 11 tuổi, ông được đi học. Học hết tiểu học, ông bị bắt đi lính khố xanh và sau đó ít lâu, trở thành lính gác ngục tại nhà đày Buôn Ma Thuột. Năm 1941, mẹ ông mất.
|
| Nguyên Đại tướng, Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang (nay là Chủ tịch nước) trong một lần đến thăm Thiếu tướng Y Blôk Êban |
Tại nhà đày Buôn Ma Thuột, Y Blôk Êban được tiếp xúc với một số tù chính trị như: Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, Hồng Chương, Bùi San…và được tuyên truyền để trở thành cơ sở cách mạng. Ngày 22/8/1945, Y Blôk Êban chỉ huy tiểu đội lính khố xanh tham gia giành chính quyền tại thị xã Buôn Ma Thuột.
Năm 1946, ông được theo học tập trung tại Trường Lục quân Quảng Ngãi. Sau đó, ông làm đại đội trưởng đội vũ trang vùng địch hậu và lập nhiều chiến công, lần lượt trải qua các cương vị, từ tiểu đoàn đến trung đoàn.
|
Năm 1954, ông tập kết ra Bắc và được gặp Bác Hồ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp; được bồi dưỡng thêm về lý tưởng cách mạng, nhất là tinh thần đại đoàn kết dân tộc. Năm 1958, ông được thăng quân hàm Thượng tá. Năm 1960, ông trở lại Tây Nguyên, giữ chức Phó tư lệnh rồi quyền Tư lệnh Quân khu 6.
|
| Thiếu tướng Y Blôk Êban và những phút giây sum vầy bên con cháu khi còn sinh thời |
Năm 1974, ông được thăng quân hàm Đại tá. Năm 1975, ông là Chủ tịch Ủy ban quân quản Đắk Lắk, năm 1976, giữ chức Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk. Đến năm 1982, ông được thăng quân hàm Thiếu tướng, là vị tướng đầu tiên của các dân tộc Tây Nguyên lúc bấy giờ.
Năm 1986, ông trở lại công tác trong quân đội, thuộc Tổng cục Chính trị cho đến ngày nghỉ hưu. Ông là đại biểu Quốc hội các khóa 3 và 4.
