(Baonghean)-Số lượng lao động xuất khẩu đứng đầu cả nước, trong đó số lao động ở Nhật Bản - một thị trường thu nhập cao tăng gấp 5 lần. Tuy nhiên, nguy cơ lao động Nghệ An bị “cấm cửa” ở một thị trường thu nhập cao khác là Hàn Quốc ở mức báo động. Đó là 2 gam màu tương phản trong bức tranh công tác XKLĐ của tỉnh năm 2015...
Khả quan thị trường thu nhập cao
Hoạt động xuất khẩu lao động sôi động một phần từ nỗ lực của chính quyền các cấp ở các địa phương, tiêu biểu là các huyện Yên Thành, Đô Lương, Thanh Chương, Quỳnh Lưu… Ông Nguyễn Văn Tân - Trưởng phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện Đô Lương, cho biết: “Công tác giải quyết việc làm thông qua XKLĐ được các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể rất quan tâm và được đưa vào chương trình hành động của huyện giai đoạn 2011 - 2015. Để thực hiện, huyện rất chú trọng khâu tuyên truyền để nhân dân hiểu quyền và nghĩa vụ của người tham gia XKLĐ. Theo đó, khi đi tư vấn trực tiếp cho bà con, luôn có 4 tổ chức: Phòng LĐ-TB&XH, các công ty XKLĐ, ngân hàng, Đài TT-TH huyện để mọi thắc mắc và ưu đãi cho người lao động được giải quyết tại chỗ. Nhờ đó, đến nay, mỗi năm huyện có 1.500 người đi XKLĐ và trên địa bàn huyện Đô Lương hiện có hơn 6.700 người đang làm việc có thời hạn ở nước ngoài. 6 tháng đầu năm 2015, lượng kiều hối gửi về đạt 10 triệu USD”.
| Theo thống kê của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, tính đến tháng 11/2015, toàn tỉnh có 12.800 người đi xuất khẩu lao động, đứng đầu trong cả nước về số lượng lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng trong năm 2015 (cả nước có hơn 100.000 người). So với năm 2014, tăng thêm 500 lao động. Số lao động của tỉnh Nghệ An đang làm việc có thời hạn ở nước ngoài là trên 58.000 người, tập trung chủ yếu ở các nước Malaysia, Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản, CH Czech, các nước Trung Đông… Số ngoại tệ do người lao động đi XKLĐ chuyển về hàng năm đạt khoảng 250 triệu USD/năm. . |
Nhiều xã có phong trào XKLĐ mạnh đã duy trì hiệu quả ban tư vấn xuất khẩu lao động, điển hình là các xã: Nam Trung (Nam Đàn), Đô Thành (Yên Thành), Quỳnh Long (Quỳnh Lưu)…. Như ở xã Nam Trung (Nam Đàn), khoảng 10 năm nay phong trào XKLĐ phát triển mạnh, những thị trường thu nhập cao như Hàn Quốc, Nhật Bản, CH Czech, Đài Loan ngày càng thu hút nhiều lao động địa phương. Có được điều đó là nhờ sự hoạt động hiệu quả của Ban tư vấn XKLĐ xã, với thành viên là các xóm trưởng, đại diện các tổ chức, UBND xã và phối hợp với các công ty tuyển dụng. Gia đình nào có nhu cầu đi XKLĐ sẽ được ban tư vấn hướng dẫn, tư vấn đầy đủ về các thông tin cần thiết như thị trường, nghề nghiệp, chi phí, lương và các điều kiện liên quan. Đối với những gia đình thiếu vốn, xã đứng ra bảo lãnh để gia đình thế chấp vay vốn tại Qũy Tín dụng nhân dân của xã; những gia đình thuộc diện nghèo, cận nghèo sẽ được ưu đãi về lãi suất. Cả xã hiện nay có khoảng 500 người đi XKLĐ, chủ yếu tại các thị trường như Malaysia, Đài Loan, Hàn Quốc. Mỗi năm, nguồn ngoại hối gửi về thông qua Qũy Tín dụng nhân dân xã lên đến 70 - 80 tỷ đồng.
 |
| Người lao động học tiếng Nhật tại Trung tâm dịch vụ việc làm tỉnh. |
Góp phần vào sự khởi sắc của lĩnh vực xuất khẩu lao động năm 2015 của tỉnh là sự chuyển biến tích cực ở một số thị trường lao động có thu nhập cao, điển hình là thị trường Nhật Bản. Theo ông Lê Huy Vinh - Phó Phòng Lao động, Tiền lương - Bảo hiểm xã hội Sở LĐ-TB&XH, thị trường Nhật Bản có sức hút đối với lao động Việt bởi thu nhập cao, chế độ bảo hiểm - an sinh xã hội tốt, quyền lợi người lao động được bảo đảm. Ngoài ra, năm 2015, nhu cầu lao động của doanh nghiệp Nhật lớn hơn, khâu tuyển chọn cũng có phần đơn giản hơn nên lao động Nghệ An có nhiều cơ hội. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có một số công ty đang thực hiện tuyển dụng lao động xuất khẩu sang Nhật Bản thông qua sự phối hợp với Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh như: Công ty TNHH Glodeo Toàn Cầu, Công ty XKLĐ Cienco8, Công ty TNHH MTV xuất khẩu lao động, thương mại và dịch vụ Sovilaco, Công ty CP Thương mại TMS Nhân Lực...
|
| Người lao động học tiếng Nhật tại Trung tâm dịch vụ việc làm tỉnh.Nhà ở xây từ nguồn tiền đi XKLĐ của người dân xóm Nhật Quang, xã Vân Diên (Nam Đàn). |
Nếu năm 2014, toàn tỉnh chỉ có gần 400 lao động đi làm việc tại Nhật Bản, thì với con số hơn 2.000 lao động xuất khẩu sang Nhật Bản năm nay đã cho thấy tín hiệu lạc quan tại thị trường vốn được cho là “khó tính” này. Chị Nguyễn Thị Ninh (xóm 5, xã Hưng Tân, huyện Hưng Nguyên) có con gái vừa xuất cảnh vào cuối tháng 11/2015 để sang làm việc với tư cách thực tập sinh tại tỉnh Mizayaki, tâm sự: “Gia đình tôi rất mừng vì cháu có tìm được việc với mức lương cơ bản khá cao, khoảng 85.000 yên (gần 16 triệu đồng). Ngoài ra, được làm việc trong môi trường sản xuất tiên tiến, công nghệ cao sẽ giúp con trang bị nhiều kỹ năng, kiến thức để sau này khi về nước dễ dàng tìm được việc làm”.
Bất cập lao động cư trú bất hợp pháp
Theo đánh giá, trong những năm tới, công tác xuất khẩu lao động tiếp tục có nhiều cơ hội để khởi sắc. Hiện Nhật Bản tiếp tục tiếp nhận số lượng lớn thực tập sinh và xem xét việc tiếp nhận lại các thực tập sinh trong ngành xây dựng đã hoàn thành hợp đồng về nước. Bên cạnh đó, cùng với sự hình thành Cộng đồng kinh tế ASEAN vào đầu năm 2016, số lượng người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài dự báo sẽ gia tăng, đặc biệt ở các nước Thái Lan, Malaysia, Singapore, Lào....
Tuy vậy, theo ông Đặng Cao Thắng – Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, công tác tuyên truyền về xuất khẩu lao động của các cấp, các ngành ở nhiều địa phương còn chưa thường xuyên, đúng mức nên việc tác động đến thay đổi nhận thức của người dân về lợi ích của xuất khẩu lao động và hiểu biết về các chủ trương, chính sách liên quan đến xuất khẩu lao động còn hạn chế, đặc biệt là ở các huyện nghèo, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc thù. Điều này dẫn đến là dù được miễn phí theo Nghị định 71 của Chính phủ nhưng lao động ở các huyện nghèo thuộc Nghị quyết 30a của Chính phủ và con em gia đình chính sách đi xuất khẩu lao động chiếm tỷ lệ rất ít. Từ năm 2009 đến nay, 3 huyện nghèo nói trên mới có 493 người đi XKLĐ theo Quyết định 71/CP. Trong đó, Quế Phong có 351 người, Tương Dương 69 người, Kỳ Sơn 119 người (trong đó phần lớn đi theo Quyết định 71/CP), chỉ đạt 33% so với mục tiêu của đề án.
|
| Đăng ký XKLĐ tại Trung tâm giới thiệu việc làm Nghệ An. |
Bên cạnh đó, ý thức kỷ luật, tuân thủ pháp luật những nước sở tại của lao động Nghệ An vẫn còn hạn chế. Minh chứng là việc Nghệ An hiện đang đứng đầu cả nước về tỷ lệ lao động cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc. Dù từ đầu năm đến nay, tỉnh tổ chức đến 15 hội nghị vận động lao động cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc về nước, nhưng tính đến hết ngày 30/11/2015, toàn tỉnh vẫn còn 1.454 lao động cư trú bất hợp pháp, chiếm tỷ lệ hơn 46% (trong khi đó, tỷ lệ này của cả nước hiện xuống dưới 40%).
| Các huyện Yên Thành, Diễn Châu, Đô Lương, Thanh Chương và thị xã Cửa Lò là những địa phương có tỷ lệ lao động cư trú bất hợp pháp cao nhất. Đầu tháng 12 vừa qua, Bộ LĐ-TB&XH vừa có công văn gửi UBND 10 tỉnh có tỷ lệ lao động cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc sau khi hết hạn hợp đồng lao động cao, trong đó có Nghệ An, theo đó, nếu đến ngày 31/12/2015, tỷ lệ lao động cư trú bất hợp pháp ở Hàn Quốc vẫn ở mức cao thì bộ sẽ báo cáo Thủ tướng xem xét không tuyển chọn lao động của các địa phương trên đi làm việc tại quốc gia này khi bản ghi nhớ bình thường với Hàn Quốc được ký lại. |
Theo ông Đặng Cao Thắng, thời gian tới, để khắc phục những bất cập này, công tác xuất khẩu lao động sẽ tập trung ưu tiên các đối tượng học trung cấp nghề trở lên nhằm gắn dạy nghề với giải quyết việc làm, đồng thời nâng dần chất lượng nguồn lao động xuất khẩu của tỉnh. Bên cạnh đó, tỉnh tiếp tục chỉ đạo các địa phương, đơn vị đẩy mạnh rà soát, đánh giá nhu cầu lao động trong nước, số lao động hiện đang làm việc ở nước ngoài để có biện pháp quản lý hiệu quả, đặc biệt là tuyên truyền lao động hết hạn lao động đang cư trú bất hợp pháp, lao động “chui”...
Minh Quân
