Ngày 4/3/2024, UBND huyện Tương Dương có Báo cáo số 74 /BC-UBND gửi UBND tỉnh, báo cáo vụ việc phá rừng trái phép tại tiểu khu 512 thuộc bản Huồi Tố 1, xã Mai Sơn
Nội dung Báo cáo số 74 /BC-UBND thể hiện, vào ngày 25/01/2024, Kiểm lâm địa bàn và các lực lượng trên địa bàn xã Mai Sơn phát hiện vụ việc chặt phá rừng tự nhiên, thuộc lô 17 khoảnh 3 tiểu khu 512; sau đó đã tiến hành lập biên bản ban đầu, đồng thời xác minh đối tượng chặt phá. Tuy nhiên, đây là thời điểm gần với Tết Nguyên đán Giáp Thìn, chính quyền địa phương đang tập trung lực lượng để chăm lo cho các hộ nghèo đón Tết nên việc xác minh, xử lý chưa được thực hiện kịp thời.
Vào ngày 1/3/2024, UBND huyện đã chỉ đạo Hạt Kiểm lâm phối hợp với Công an huyện, chính quyền xã Mai Sơn kiểm tra, xác minh tại hiện trường. Qua kiểm tra xác định tổng diện tích bị chặt phá là 0,652 ha; tổng số cây bị chặt hạ là 142 cây bao gồm các loài săng lẻ, Dẻ... có đường kính gốc trung bình từ 10 cm đến 20 cm. Tổng khối lượng đo đếm được tại hiện trường khoảng 11,57 m3. Đối chiếu với kết quả công bố hiện trạng rừng năm 2023 thì phần diện tích bị chặt phá có trạng thái là rừng tự nhiên hỗn giao tre nứa - gỗ (HG2), thuộc quy hoạch rừng sản xuất, thuộc lô 17 khoảnh 3 tiểu khu 512, chủ rừng là UBND xã Mai Sơn quản lý.
Làm rõ, xử lý nghiêm vụ phá 0,65 ha rừng tự nhiên tại xã Mai Sơn (Tương Dương)
Bước đầu xác định có 4 người dân có hộ khẩu thường trú trên địa bàn bản Huồi Tố 1 khai nhận đã thực hiện việc chặt phá diện tích nói trên. Các cơ quan chức năng trên địa bàn đã triệu tập những người này, và lập các hồ sơ ban đầu liên quan đến các hành vi vi phạm. Theo lời khai ban đầu của 4 người dân, việc chặt phá rừng diễn ra từ trước Tết Nguyên đán năm 2024; mục đích của việc chặt phá rừng là nhằm lấy đất để sản xuất nông nghiệp (trồng sắn).
Đối với phần diện tích khu vực bị chặt phá, thuộc quy hoạch rừng sản xuất đang được giao cho UBND xã Mai Sơn quản lý. Tuy nhiên, theo Ban quản lý bản Huồi Tố 1 thì toàn bộ diện tích bị chặt phá này và diện tích đất dọc tuyến đường Quốc lộ 16 tính từ mép ta luy dương lên 100m từ nhiều năm trước đây đã có quy ước riêng của bản là cho người dân trong bản làm vườn, sản xuất nông nghiệp. Việc làm này là trái với mục đích sử dụng nhưng liên quan đến phong tục, tập quán của người dân bản địa nên lâu nay vẫn chưa thể xử lý dứt điểm tình trạng người dân sản xuất canh tác nông nghiệp trên diện tích đất lâm nghiệp.
Giai đoạn năm 2000, thực hiện Chương trình phát triển kinh tế - xã hội các xã đặc biệt khó khăn miền núi và vùng sâu được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 135/QĐ-TTg ngày 31/7/1998, các hộ dân được Nhà nước hỗ trợ trồng cây mét trên phần diện tích nói trên. Trải qua quá trình nhiều năm, cây mét không phát triển, các cây gỗ (săng lẻ, dẻ, đinh...) tái sinh tự nhiên nhiều; hàng năm người dân vẫn sản xuất nông nghiệp, trồng sắn, trồng xoan và keo xen lẫn. Tại hiện trường cũng thể hiện, ngoài các cây gỗ tự nhiên tái sinh bị chặt hạ thì phần diện tích xung quanh cơ bản là diện tích người dân đã và đang trồng sắn, xen lẫn các loại cây keo, xoan và nhiều gốc mét còn sót lại.
Đến thời điểm này, UBND huyện đã chỉ đạo Hạt Kiểm lâm phối hợp với Công an huyện, Viện Kiểm sát và UBND xã khám nghiệm hiện trường, điều tra, xác minh các đối tượng, tổ chức, cá nhân có liên quan đến vụ phá rừng nói trên để xử lý theo quy định của pháp luật.
Về nguyên nhân để xảy ra vụ việc, theo UBND huyện Tương Dương, mặc dù vụ việc đã được phát hiện sớm, song quá trình chỉ đạo phối kết hợp trong việc xử lý của chính quyền địa bàn xã với các lực lượng chức năng chưa thực sự quyết liệt và kịp thời; chính quyền xã Mai Sơn chưa quản lý tốt đối với diện tích rừng được Nhà nước giao cho UBND xã quản lý; còn có ý thức trông chờ, ỷ lại trách nhiệm bảo vệ rừng cho các ngành chức năng.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Đệ kiểm tra hiện trường vụ phá rừng ở xã Mai Sơn (Tương Dương)
Cùng với những nguyên nhân này, theo UBND huyện Tương Dương thì có những nguyên nhân khách quan. Đó là đời sống nhân dân xã biên giới Mai Sơn nói riêng và toàn huyện Tương Dương nói chung còn rất nhiều khó khăn, kinh tế của người dân chủ yếu dựa vào rừng nên tạo áp lực lớn cho công tác bảo vệ rừng. Trong những năm gần đây, sắn là cây trồng nông nghiệp chủ lực, mang lại giá trị tương đối cao hơn so với những loại cây trồng khác trên địa bàn, giá thu mua năm sau tăng hơn so với năm trước. Vì vậy, nhu cầu mở rộng sản xuất trồng sắn hàng năm của người dân là rất lớn, trong khi diện tích đất sản xuất nông nghiệp quá ít, dẫn đến tình trạng nhân dân sản xuất nông nghiệp lấn vào rừng tự nhiên.
Trong khi đó, địa bàn xã Mai Sơn quá rộng, cách xa trạm Kiểm lâm địa bàn, giao thông đi lại khó khăn; khoảng cách từ trạm Kiểm lâm địa bàn đến xã phụ trách hơn 120 km và phải đi qua địa bàn huyện Kỳ Sơn nên khó khăn cho công tác kiểm tra, giám sát cũng như tham mưu của cán bộ Kiểm lâm địa bàn tại xã.
Để chấn chỉnh công tác quản lý, bảo vệ rừng trên địa bàn, theo UBND huyện Tương Dương, sẽ chỉ đạo các ngành liên quan trên địa bàn, chính quyền địa phương nơi xảy ra vụ phá rừng trái phép tập trung điều tra, xác minh hoàn thiện hồ sơ để xử lý vụ việc theo đúng quy định của pháp luật; xem xét kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến vụ phá rừng nói trên. Đồng thời, mở rộng kiểm tra trên địa bàn nhằm ngăn chặn, phát hiện và xử lý kịp thời tình trạng người dân phát, đốt rừng tự nhiên để trồng sắn, sản xuất nương rẫy.
UBND huyện Tương Dương cũng sẽ tập trung chỉ đạo các ban, ngành, đơn vị địa phương thực hiện nhất quán quan điểm về công tác bảo vệ rừng theo tinh thần Kết luận số 61-KL/TW ngày 17/8/2023 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 13-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong nhân dân để nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm về bảo vệ rừng; tập trung triển khai kịp thời, có hiệu quả các chương trình, chính sách về lâm nghiệp nhằm từng bước nâng cao đời sống của người dân, để người dân thực sự yên tâm gắn bó với công tác bảo vệ rừng, sống được nhờ rừng, hạn chế tình trạng phá rừng để sản xuất nông nghiệp góp phần giảm áp lực trong công tác bảo vệ rừng...
