(Baonghean) Hàng chục hộ dân sinh sống dưới chân núi Quyết ( ở khối 1, 2 và 3 phường Trung Đô - TP Vinh) từ 3 năm trở lại đây luôn trong tình trạng phấp phỏng, lo âu mỗi khi có mưa bão, bởi trước đây, khu vực núi Quyết đã bị sạt lở nhiều lần. Vào tháng 10/2010, sau một trận mưa xối xả đã xảy ra sạt lở ở nhiều điểm, đổ ập một lượng đất đá lớn, tuy không hiệt hại về người nhưng 13 căn nhà cùng nhiều tài sản đã bị hư hỏng nặng…
Cách đây gần 2 năm, gia đình ông Lê Văn Lập, anh Nguyễn Hồng Cường, bà Ngô Thị Nguyệt… cùng ở khối 2, phường Trung Đô cũng đã bị 200 - 300m3 đất đá đổ sập xuống, vùi lấp hết khu vườn phía sau, phá đổ cả 2 gian nhà ngang, lấp luôn giếng nước.
Tại khu vực núi Quyết, chúng tôi chứng kiến nhiều nhà dân xây dựng kiên cố ngay dưới các chân núi, sau lưng là vách núi dựng đứng, hàng trăm tấn đất đá ở trên cao đang có nguy cơ sạt lở bất cứ lúc nào. Không giấu được lo lắng, chị Nguyễn Thị Như ở tổ 1- khối 2 cho biết: “ Hơn 3 năm qua, cứ chuẩn bị vào mùa mưa bão là cả khối chúng tôi lại lo đến mất ăn mất ngủ bởi đã có nhiều bài học đắt giá về chuyện lở đất đá. Biết là thảm họa luôn rình rập nhưng đành nhắm mắt ở liều, vì chúng tôi lấy đâu ra ngay một khoản tiền lớn để sang khu tái định cư làm nhà mới, nếu chỉ được Nhà nước hỗ trợ tiền di chuyển là 20 triệu đồng”…
Khu TĐC cho các hộ dân vùng nguy cơ sạt lở đất đá núi Quyết (tại khối 3 - phường Trung Đô) đã hoàn thiện từ đầu năm 2012 nhưng chưa có hộ dân nào làm nhà ở. Ảnh: N.A
Ồng Nguyễn Xuân Huân - Chủ tịch UBND phường Trung Đô cho biết: Tình trạng sạt lở đất đá tại núi Dũng Quyết đã diễn ra từ năm 2008, khi thi công đường lên đền thờ Vua Quang Trung, khu vực này cũng đã bị sạt lở. Qua thực tế kiểm tra, hiện nay ở quanh chân núi có 40 hộ dân nằm trong diện bị đe dọa an toàn đến tính mạng, tài sản, đặc biệt là có 12 hộ nằm trong vùng nguy cơ sạt lở cao cần phải di dời khẩn cấp. Trước nguy cơ sạt lở núi gây nguy hiểm cho các hộ dân, chính quyền các cấp đã tích cực vào cuộc, tiến hành khảo sát thực địa, lập phương án và hoàn chỉnh phương án cho quy hoạch khu TĐC.
Hiện đã có khu TĐC (tại khối 3 của phường) bố trí 18 lô, mỗi lô trung bình 130m2 đất. Tuy nhiên, việc di dời các hộ dân vào khu TĐC lại đang là bài toán khó. Vì căn cứ theo Quyết định số 193/2006/QĐ -TTg và Quyết định số 78/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chính sách thực hiện chương trình bố trí dân cư thì, những hộ bị mất nhà ở, đất ở, đất sản xuất do sạt lở, lũ quét, lũ ống, sụt lún đất, lốc xoáy, sóng thần; hộ sinh sống ở vùng có nguy cơ sạt lở, lũ quét, lũ ống, sụt lún đất, lốc xoáy, sóng thần… được bố trí di chuyển đến khu TĐC theo quy định của Nhà nước. Về đất đai, mỗi hộ được giao 1 lô đất ở theo hình thức cấp đổi đất, không thu tiền sử dụng đất tại khu TĐC.
Về hỗ trợ di chuyển, mỗi hộ được nhận 20 triệu đồng (không thực hiện bồi thường, hỗ trợ về đất đai, tài sản)… Mặc dù khu TĐC đã hoàn chỉnh từ đầu năm 2012, nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện di dời dân được vì nếu chỉ hỗ trợ khoản tiền di chuyển thì người dân không có điều kiện xây nhà mới. Để ứng phó với tình trạng sạt lở khi mùa mưa lũ đang đến gần, phường đã tuyên truyền, khuyến cáo các hộ dân tự xây dựng phương án bảo đảm an toàn cho gia đình mình. Và khi xảy ra mưa bão, cán bộ phường phải chỉ đạo các gia đình vận động người không ở trong nhà, di dời những tài sản có giá trị đến nơi an toàn.
Trao đổi về vấn đề trên, ông Đặng Thái Bình - Giám đốc Trung tâm Phát triển Quỹ đất Thành phố Vinh cho biết: Theo quy hoạch chi tiết xây dựng Lâm viên núi Quyết được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 5571/QĐ-UBND- CNN tháng 12/2008, toàn bộ các hộ dân có nhà và đất xung quanh chân núi Quyết (bám đường Ngô Thì Nhậm, đường số 2 và đường tránh) phải di chuyển để thực hiện quy hoạch.
Ngày 6/6/2012, Hội đồng bồi thường GPMB thành phố đã tổ chức buổi làm việc và đi đến thống nhất phương án: Để di chuyển 12 hộ này phải lập ngay dự án đầu tư xây dựng giai đoạn 1 (bao gồm các hạng mục: bồi thường GPMB 12 hộ dân; xây kè chắn và trồng cây xanh theo quy hoạch được phê duyệt - đoạn đi qua 12 hộ dân). UBND Thành phố đã có chủ trương giao cho Trung tâm Phát triển Quỹ đất lập dự án “Đầu tư xây dựng kè chắn sạt lở khu vực núi Dũng Quyết”. Nếu dự án được phê duyệt và tổ chức thực hiện, các hộ dân trong diện phải di chuyển sẽ được " Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất” theo Nghị định số 181/NĐ-CP, Nghị định số 197/2004/NĐ-CP và Nghị định số 69/2009/NĐ-CP của Chính phủ. Theo đó, các hộ được bố trí giao đất tại khu quy hoạch TĐC theo hình thức bù trừ chênh lệch về tiền sử dụng đất được bồi thường về tài sản, cây cối hoa màu.
Nhưng đó là chuyện lâu dài. Còn hiện tại, trên núi Quyết còn nhiều vết nứt gãy và nhiều khu vực có thể gây sạt lở đất đá. Nếu có trận mưa bão lớn, nước trên núi sẽ cuốn theo bùn đất trôi thẳng xuống các hộ dân sinh sống phía dưới chân núi. Các cấp chính quyền nhanh chóng có chủ trương, giúp đỡ các hộ dân nằm trong vùng nguy cơ sạt lở cao di dời đến nơi ở an toàn.
